Thủy sản có cơ hội gia tăng xuất khẩu trong năm 2025
Xuất khẩu cá tra sang Mỹ có thể tăng mạnh
Năm 2024, kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt hơn 10 tỷ USD, tăng 12% so với năm 2023. Trong đó, xuất khẩu sang Mỹ hai sản phẩm chủ lực là cá tra và tôm.
Đánh giá về rủi ro thuế quan từ Mỹ với ngành thủy sản, ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Phân tích, Công ty Chứng khoán Yuanta Việt Nam cho biết, thủy sản là một trong những ngành xuất khẩu chủ lực, có tỷ trọng xuất sang Mỹ lớn, nên rủi ro về chính sách thuế quan từ nước này là khó tránh khỏi trong tương lai. Tuy nhiên, trong năm 2025, rủi ro này nhiều khả năng không xảy ra.
Ông Minh cho rằng, mục đích của Mỹ khi tăng thuế nhập khẩu là để thúc đẩy sản xuất nội địa, nhưng để làm được điều này cần phải có thời gian tính bằng năm, không phải bằng tháng. Trong thời gian đó, doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản Việt Nam sẽ có lợi thế. Cụ thể, khi các nhà nhập khẩu Mỹ thiếu hụt nguồn hàng từ Trung Quốc, Canada, Mexico sẽ tìm đến nguồn cung từ các thị trường khác để lấp khoảng trống, bao gồm Việt Nam.
Theo sắc lệnh ngày 4/2/2025, Tổng thống Mỹ áp dụng thuế nhập khẩu 10% đối với toàn bộ hàng hóa Trung Quốc. Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) nhận định, thương mại thủy sản toàn cầu đang phụ thuộc vào động thái và chính sách thuế quan của Mỹ. Thị trường Việt Nam cần 3 - 6 tháng để định hình rõ nét bức tranh trong bối cảnh mới này.
Trước mắt, việc Mỹ áp thuế bổ sung 10% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc có thể khiến giá cá rô phi tiếp tục tăng, làm giảm nhu cầu của Mỹ, từ đó mang lại cơ hội cho cá tra.
Những năm gần đây, cá tra liên tục giành được thị phần so với cá rô phi tại thị trường Mỹ, với tỷ lệ ước đạt 60:40 trong năm 2024. Báo cáo của Viện Thủy sản Quốc gia Hoa Kỳ (NFI) dự đoán, cá tra có thể sẽ thay thế phần lớn thị phần cá rô phi trong năm 2025.
Theo VASEP, trong một vài tháng tới, các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam và các nhà nhập khẩu Mỹ sẽ đẩy mạnh giao thương, giúp xuất khẩu sang Mỹ gia tăng. Với thị trường Trung Quốc, hoạt động xuất khẩu các mặt hàng thông dụng như tôm chân trắng, cá tra có thể chững lại, vì sẽ phải cạnh tranh với những sản phẩm thủy sản của thị trường nội địa khi thị phần tại Mỹ bị ảnh hưởng bởi thuế quan, nhưng dư địa cho sản phẩm cao cấp (tôm, cua…) vẫn rộng mở cho doanh nghiệp Việt.
Tuy nhiên, áp lực cạnh tranh sẽ lớn hơn ở các thị trường khác như EU, ASEAN không chỉ với các đối thủ như Ấn Độ, Ecuador, mà cả với Trung Quốc, Canada - những nước vừa bị Mỹ áp đặt mức thuế nhập khẩu mới.
Kỳ vọng kết quả kinh doanh khả quan
Khi các nhà nhập khẩu Mỹ thiếu hụt nguồn hàng từ Trung Quốc, Canada, Mexico sẽ tìm đến nguồn cung từ các thị trường khác để lấp khoảng trống, bao gồm Việt Nam.
Nắm lấy cơ hội và thích ứng linh hoạt trước các tác động của chính sách thuế quan trên thế giới là câu chuyện của các doanh nghiệp thủy sản Việt Nam năm 2025.
SSI Research đánh giá, việc cá rô phi Trung Quốc đối mặt với mức thuế quan của Mỹ cao hơn giúp cá tra Việt Nam có lợi thế khi nhập khẩu vào Mỹ. Sản lượng tiêu thụ cá tra Việt Nam năm 2025 sẽ tăng trưởng, do giá cả phù hợp trong bối cảnh thắt chặt chi tiêu của người tiêu dùng.
Đối với tôm, các loại thuế bổ sung từ Mỹ sẽ tác động đến sản lượng tiêu thụ, bởi giá bán bình quân của tôm Việt Nam hiện cao hơn 15 - 20% so với tôm Ấn Độ và Ecuador. Mặc dù vậy, SSI Research kỳ vọng, giá bán bình quân sẽ ổn định và duy trì được sức cạnh tranh.
Theo Công ty Chứng khoán An Bình (ABS), đầu tháng 2/2025, Mỹ đã quyết định áp thuế nhập khẩu 25% với hàng hóa Canada, Mexico (dự kiến sẽ áp dụng từ đầu tháng 3 tới) và áp thêm 10% cho hàng hóa Trung Quốc. Với việc Canada và Trung Quốc là các nhà xuất khẩu thủy sản hàng đầu sang thị trường Mỹ, việc áp thuế này sẽ có lợi cho thủy sản Việt Nam.
ABS dự báo, doanh thu của doanh nghiệp xuất khẩu cá tra hàng đầu là Công ty cổ phần Vĩnh Hoàn (mã VHC) sẽ đạt 13.500 tỷ đồng trong năm 2025, tăng 11% so với năm 2024; biên lợi nhuận gộp tăng từ 14,1% lên 16%.
SSI Research nhận định, các doanh nghiệp trong ngành thủy sản năm 2025 có thể đạt mức tăng trưởng doanh thu từ 10 - 16% (VHC tăng 14,2%, FMC tăng 16,4%, ANV tăng 13%...). Sản lượng tiêu thụ cá tra sang Mỹ sẽ ổn định, phần lớn do mức giá cạnh tranh hơn so với cá rô phi Trung Quốc.
Riêng Công ty cổ phần Nam Việt (mã ANV), doanh nghiệp có thể gặp khó khăn tại thị trường Trung Quốc, do nhu cầu tiêu thụ phục hồi chậm. Trong khi đó, sản lượng xuất khẩu sang Mỹ chưa cải thiện kể từ khi Công ty được miễn thuế chống bán phá giá 2 năm trước. Dự báo, doanh thu xuất khẩu sang Mỹ tiếp tục chiếm dưới 5% tổng doanh thu của Nam Việt.
Với Công ty cổ phần Thực phẩm Sao Ta (mã FMC), việc mở rộng công suất sản xuất các sản phẩm có giá trị gia tăng cao và tập trung phát triển thị trường Nhật Bản đang mở ra dư địa tăng trưởng cho Công ty. Trong tháng 1/2025, FMC ghi nhận doanh thu 25,9 triệu USD, tăng 35% so với cùng kỳ năm 2024. Từ giữa tháng 1/2025, trại tôm đã bắt đầu có tôm thu hoạch, bổ sung nguồn nguyên liệu phục vụ cho các nhà máy của FMC tăng tốc chế biến.
Nhìn chung, ngành thủy sản được đánh giá có triển vọng tích cực trong năm 2025, sản lượng tiêu thụ sẽ gia tăng, được hỗ trợ bởi các đơn hàng xuất khẩu tạm thời từ các nhà bán buôn trước khi có mức thuế quan mới.
Mặc dù vậy, xuất khẩu tôm và cá tra sang Mỹ hiện chiếm gần 20% tổng xuất khẩu (theo SSI Research) và Việt Nam đang xuất siêu vào Mỹ, nên có nguy cơ sẽ bị áp thuế. Do đó, các doanh nghiệp cần tìm kiếm và mở rộng xuất khẩu sang các thị trường khác.
VASEP khuyến nghị, trong bối cảnh thương mại quốc tế thay đổi liên tục, các doanh nghiệp cần xây dựng kế hoạch dự phòng nhằm tránh nguy cơ gián đoạn chuỗi cung ứng, xây dựng các kênh cung ứng bền vững và linh hoạt, bao gồm nguồn nguyên liệu trong nước và nhập khẩu nguyên liệu khi cần thiết để tránh tình trạng thiếu hụt.
Đồng thời, chủ động cập nhật và nắm bắt thông tin thị trường, điều chỉnh cơ cấu sản phẩm, thị trường linh hoạt trong bối cảnh mới, luôn đảm bảo chất lượng thủy sản xuất khẩu, tính minh bạch, khả năng truy xuất nguồn gốc hiệu quả để giữ uy tín và tăng thị phần tại các thị trường tiềm năng.
