Nhiều doanh nghiệp thép đồng loạt tăng tốc nâng cao năng lực để đón đầu nhu cầu trong nước
Đầu tư công - động lực then chốt
Trước làn sóng đầu tư hạ tầng, đặc biệt là lĩnh vực đường sắt đang được thúc đẩy mạnh mẽ, nhiều nhà đầu tư bắt đầu nhìn nhận ngành thép dưới một lăng kính khác. Danh mục dự án ngày càng dày lên, cùng với sự quyết liệt trong điều hành của Nhà nước, đang tạo cảm nhận rõ nét về sự hình thành của một chu kỳ mới.
“Chưa khi nào triển vọng ngành thép lại rõ ràng như lúc này”, một nhà đầu tư nhận xét khi nhìn vào tương lai phát triển của mạng lưới đường sắt Việt Nam.
Theo định hướng đến năm 2050, hệ thống đường sắt Việt Nam có thể đạt 25 tuyến với tổng chiều dài hơn 6.300 km. Trọng tâm hiện nay đang tập trung vào loạt dự án quy mô lớn như tuyến Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam, các tuyến đường sắt đô thị tại Hà Nội và TP.HCM, cùng các dự án kết nối với Trung Quốc gồm Đồng Đăng - Hà Nội và Móng Cái - Hạ Long - Hải Phòng.
Theo các tính toán sơ bộ, tổng quy mô đầu tư cho hệ thống đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam trong 20 năm tới có thể lên tới 58 - 64 tỷ USD. Riêng chi phí công nghệ (đầu máy, toa xe, tín hiệu, đường ray…) chiếm khoảng 35 - 40% tổng mức đầu tư. Nếu cộng thêm nhu cầu từ các dự án đường sắt đô thị tại Hà Nội, TP.HCM và các đô thị loại I (ước khoảng 40 tỷ USD cho giai đoạn 2030 - 2050), Việt Nam đang đứng trước một ngành công nghiệp có quy mô vượt 100 tỷ USD.
Theo đó, trong những năm tới, đầu tư công sẽ trở thành động lực then chốt đối với ngành vật liệu xây dựng nói chung và ngành thép nói riêng, qua đó mở ra dư địa tăng trưởng lớn cho các doanh nghiệp nội địa. Nghị định số 319/2025/NĐ-CP được Chính phủ ban hành ngày 12/12/2025 cũng đã thiết lập một hệ tiêu chí rõ ràng nhằm lựa chọn các tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam đủ điều kiện được giao nhiệm vụ hoặc đặt hàng tiếp nhận chuyển giao công nghệ, mở ra cơ chế để những doanh nghiệp có năng lực thực sự tham gia sâu hơn vào chuỗi dự án hạ tầng quy mô lớn.
Theo ông Phạm Công Thảo, Phó tổng giám đốc Tổng công ty Thép Việt Nam (VNSteel), Phó chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), Đảng và Chính phủ đang đặt mục tiêu tăng trưởng rất cao cho năm 2026 cũng như cho giai đoạn 5 năm tiếp theo, với kỳ vọng đạt mức hai con số. Với mục tiêu đó, theo thông lệ, ngành thép cũng sẽ tăng trưởng ở mức hai con số, trong đó động lực chính đến từ đầu tư.
Riêng với đầu tư công, trong năm 2025, Chính phủ đã đẩy mạnh khởi công hàng loạt dự án quy mô lớn. Chỉ riêng ngày 19/12/2025, đúng dịp kỷ niệm 79 năm Ngày Toàn quốc kháng chiến và chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, đã có 148 dự án được đồng loạt khởi công trên cả nước.
“Đầu tư công đóng vai trò đặc biệt quan trọng và là công cụ mà Chính phủ có thể chủ động sử dụng để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong năm 2026. Đây sẽ là một trong những động lực có khả năng đóng góp mạnh vào tăng trưởng kinh tế, đồng thời tạo ra nhu cầu đáng kể đối với thép”, ông Thảo nhận định.
Bên cạnh đầu tư công, đầu tư tư nhân cũng chiếm tỷ trọng lớn trong tổng vốn đầu tư toàn xã hội. Phó chủ tịch VSA cho biết, các lĩnh vực như phát triển bất động sản, xây dựng khu đô thị, đại đô thị hay trung tâm thương mại đều có mức tiêu thụ thép rất lớn. Nếu môi trường vĩ mô ổn định và mặt bằng lãi suất được duy trì ở mức thấp, các hoạt động đầu tư tư nhân sẽ được kích thích mạnh mẽ hơn.
Đối với đầu tư FDI, việc xây dựng nhà xưởng, cơ sở sản xuất cũng sử dụng thép, tuy nhiên mức độ đóng góp vào tổng nhu cầu thép không quá lớn.
Ông Thảo phân tích thêm, nếu xét trên một chu kỳ dài, ngành thép Việt Nam vẫn đang trong pha tăng trưởng. Hiện mức tiêu thụ thép của Việt Nam vào khoảng 24 - 25 triệu tấn mỗi năm, tương ứng khoảng 240 - 250 kg/người. Trong khi đó, tại các nền kinh tế phát triển, mức tiêu thụ thép phổ biến đạt 400 - 500 kg/người, thậm chí Hàn Quốc hay Đài Loan (Trung Quốc) lên tới gần 1.000 kg/người. Điều này cho thấy, tiềm năng tăng trưởng của ngành thép Việt Nam vẫn còn rất lớn.
Doanh nghiệp tăng tốc mở rộng
Đầu tư công sẽ tạo ra nhu cầu đáng kể đối với thép và trở thành một trong những động lực chính thúc đẩy tăng trưởng của ngành trong thời gian tới.
Ông Phạm Công Thảo, Phó tổng giám đốc VNSteel, Phó chủ tịch VSA
Trước một chu kỳ mới đang dần hình thành, nhiều doanh nghiệp thép đồng loạt tăng tốc nâng cao năng lực để đón đầu nhu cầu trong nước, đặc biệt là từ các dự án hạ tầng trọng điểm.
Sáng 19/12/2025, Tập đoàn Hòa Phát (mã HPG) đã khởi công dự án Nhà máy sản xuất ray và thép đặc biệt Hòa Phát Dung Quất. Dự án có tổng vốn đầu tư khoảng 10.000 tỷ đồng, được triển khai trên khu đất rộng 15 ha tại phía Đông Khu kinh tế Dung Quất (Quảng Ngãi), với công suất thiết kế 700.000 tấn/năm. Công trình hướng tới sản xuất các dòng thép chất lượng cao, trong đó có thép ray phục vụ đường sắt tốc độ cao và đường sắt đô thị.
Theo ông Trần Đình Long, Chủ tịch Hội đồng quản trị Hòa Phát, dự án dự kiến cho ra lò sản phẩm thép ray “Made in Vietnam” đầu tiên vào năm 2027, sớm hơn một năm so với kế hoạch ban đầu.
Tại Hà Tĩnh, Tập đoàn Vingroup (mã VIC) đã khởi động Nhà máy sản xuất thép VinMetal Hà Tĩnh với tổng mức đầu tư gần 80.000 tỷ đồng, quy mô sử dụng đất hơn 461 ha. Dự án có công suất giai đoạn đầu khoảng 5 triệu tấn mỗi năm, tổng công suất sau 3 giai đoạn đạt 20 triệu tấn/năm. Nhà máy VinMetal định hướng sản xuất các dòng thép dân dụng phục vụ xây dựng, thép cuộn cán nóng (HRC), thép cường độ cao và thép hợp kim đặc chủng phục vụ xe điện và hạ tầng giao thông tốc độ cao.
Dự kiến, nhà máy sẽ đi vào vận hành từ năm 2027, giúp Vingroup từng bước tự chủ nguồn thép cho các dự án bất động sản, hạ tầng và sản xuất công nghiệp trong hệ sinh thái, đồng thời hướng tới xuất khẩu.
Ngoài ra, Tập đoàn Hoa Sen (mã HSG) vừa thông qua nghị quyết thành lập Công ty TNHH MTV Hoa Sen Hải Phòng với vốn điều lệ 300 tỷ đồng, ngành nghề kinh doanh chính là sản xuất sắt, thép, gang.
Trong khi đó, Thép Nam Kim (mã NKG) đang tăng tốc với dự án Nhà máy thép tấm lợp Nam Kim Phú Mỹ, tổng vốn đầu tư 4.500 tỷ đồng, dự kiến vận hành từ đầu quý I/2026. Tôn Đông Á (mã GDA) cũng triển khai dự án sản xuất sản phẩm sau thép tại TP. Phú Mỹ với tổng vốn 7.000 tỷ đồng.
Lợi nhuận ngành thép bước vào giai đoạn tăng trưởng đồng pha
Bà Võ Thị Ngọc Hân, CFA, Giám đốc Nghiên cứu Cấp cao, Ngành Sản xuất Công nghiệp - Công nghệ, Công ty Chứng khoán TP.HCM (HSC) dự báo, từ năm 2026, triển vọng lợi nhuận của các doanh nghiệp thép sẽ bước vào giai đoạn tăng trưởng đồng pha hơn, tức mặt bằng lợi nhuận toàn ngành đều có xu hướng đi lên, dù mức độ tăng mạnh hay yếu vẫn phụ thuộc vào từng doanh nghiệp cụ thể.
Với Hoa Sen, HSC đang dự phóng lợi nhuận năm 2026 gần như đi ngang so với năm 2025. Trong khi đó, Nam Kim được kỳ vọng có sự bứt phá khi nhà máy mới tại Phú Mỹ đi vào hoạt động từ đầu năm 2026, giúp Công ty mở rộng sang các phân khúc thị trường ngách và thay thế hàng nhập khẩu, qua đó đưa lợi nhuận tăng hơn 50% so với nền thấp của năm 2025.
Đối với Hòa Phát, sau mức tăng trưởng lợi nhuận ước đạt 38% trong năm 2025, HSC tiếp tục dự báo, công ty này sẽ duy trì đà tăng trên 35% trong năm 2026 và khoảng 24% trong năm 2027. Động lực chính đến từ việc gia tăng năng lực sản xuất khả dụng tại các dự án mới, trong đó có Khu liên hợp Dung Quất 2.
Bà Hân đánh giá, HPG là cổ phiếu phù hợp để nhà đầu tư nắm giữ trong giai đoạn tăng trưởng 3 - 5 năm tới. Ngoài nền tảng cơ bản tích cực, Hòa Phát còn sở hữu lợi thế về quy mô vốn hóa lớn, thanh khoản cao và còn dư địa cho nhà đầu tư nước ngoài tham gia. Khi thị trường chứng khoán Việt Nam được chính thức nâng hạng lên thị trường mới nổi vào năm 2026, dòng vốn ngoại dự kiến sẽ gia tăng mạnh và HPG sẽ là một trong những cổ phiếu nằm trong danh sách quan tâm của khối ngoại.
Với nhóm cổ phiếu tôn mạ, bà Hân giữ quan điểm thận trọng hơn do mức độ phụ thuộc lớn vào thị trường xuất khẩu, biên lợi nhuận mỏng và độ biến động cao trước các yếu tố như tỷ giá hay giá nguyên liệu đầu vào. Dù vậy, trong những giai đoạn thị trường bước vào xu hướng tăng, nhóm này thường thu hút dòng tiền đầu cơ nhờ tính “beta cao”, qua đó có thể mang lại hiệu suất vượt trội so với mặt bằng chung trong ngắn hạn.
