Trong dịch bệnh Covid-19, F0 chỉ người được xác định là nhiễm virus Corona, còn F1 là người nghi nhiễm, tiếp xúc trực tiếp ca dương tính virus Corona F0. Tương tự, F2, F3 lần lượt là người tiếp xúc với người nghi nhiễm F1, F2.
Trên thị trường chứng khoán, khi chứng kiến hiện tượng tài khoản mở mới của nhà đầu tư trong nước tăng đột biến ngay trong tâm dịch tháng 3 - 4/2020, thị trường gọi vui những thành viên mới này là nhà đầu tư số 0 - F0, nghe theo tiếng gọi “bắt đáy” để tham gia thị trường.
Thông thường, hành trang của “nhà đầu tư F0” chủ yếu là tiền mặt, có sự hạn chế về kiến thức chứng khoán, ít kinh nghiệm, ít trải nghiệm trong những đợt thị trường biến động, nên dễ bị tổn thương và mất niềm tin sau khi nếm trải rủi ro, thậm chí “cạm bẫy”. Nhưng thực tế cho thấy, lớp nhà đầu tư mới hiện nay có thể được xếp ngay vào hàng chuyên nghiệp.
Dòng tiền mới rất mạnh
Thống kê của Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam (VSD) cho thấy, tài khoản mở mới của các nhà đầu tư nội trong tháng 3 và 4/2020 tăng vọt, lần lượt đạt 31.949 tài khoản và 36.721 tài khoản. Các con số này chỉ thấp hơn số tài khoản mở mới 40.651 trong tháng 2/2018 - ngay trước khi VN-Index trở lại vùng đỉnh 10 năm là 1.200 điểm.
Ông Bùi Thế Tân, Giám đốc khối dịch vụ chứng khoán, Công ty Chứng khoán SSI cho biết, tình trạng tài khoản chứng khoán tăng vọt cho thấy thị trường chứng khoán là kênh đầu tư hấp dẫn. Tại SSI, số lượng tài khoản mở mới trong tháng 3 và 4/2020 gấp 2 lần cùng kỳ năm 2019.
Trong đó, lượng khách hàng mở mới có giao dịch ngay tăng hơn 10% so với cùng kỳ. Trong giai đoạn này, thanh khoản toàn thị trường khá ổn định, quanh mức 5.000 tỷ đồng/phiên, tăng 4% so với cùng kỳ năm ngoái, trong khi giá nhiều mã cổ phiếu giảm tới 30% so với đầu năm.
“Thời gian qua là cơ hội tốt cho những nhà đầu tư tìm kiếm cơ hội mua được cổ phiếu giá rẻ để đầu tư. Cơ hội này rất hiếm khi xảy ra và được so sánh với đợt khủng hoảng năm 2008, nên các nhà đầu tư mới rất tự tin để mua vào”, ông Tân nói.
Cùng với việc mở tài khoản ồ ạt, dòng tiền nội được nhìn nhận là lực đỡ tốt cho thị trường chứng khoán, bất chấp động thái bán ròng liên tục của khối ngoại.
Kỳ vọng chính là giá cổ phiếu giảm sâu, về vùng định giá hấp dẫn, P/E tương đương với giai đoạn khủng hoảng tài chính thế giới 2008 - 2009.
Ông Đỗ Bảo Ngọc, Phó tổng giám đốc Công ty Chứng khoán Kiến Thiết Việt Nam nhìn nhận, khi thị trường giảm mạnh, giá nhiều cổ phiếu bluechip giảm về vùng hấp dẫn so với vị thế doanh nghiệp và kết quả kinh doanh thực tế quý I/2020, tạo ra cơ hội lớn cho người “cầm sẵn tiền”, nên một phần dòng tiền từ các kênh đầu tư khác như tiết kiệm, bất động sản, ngoại tệ… đổ vào thị trường chứng khoán.
Ghi nhận tại một số công ty chứng khoán cho thấy, trong các nhà đầu tư mới có các nhà đầu tư bất động sản, với giá trị mỗi tài khoản phổ biến từ 2 - 6 tỷ đồng, một số tài khoản lên đến cả trăm tỷ đồng.
Thống kê giao dịch chứng khoán từ đầu tháng 3 đến giữa tháng 5/2020, giá trị mua ròng của các nhà đầu tư nội là hơn 8.100 tỷ đồng, sau khi rút ròng hơn 3.000 tỷ đồng trong tháng 1. Trong tháng 5, thanh khoản thị trường có những phiên tăng vọt lên 7.000 - 8.000 tỷ đồng.
Giao dịch mua trên thị trường thời gian qua còn đến từ phía cổ đông nội bộ và doanh nghiệp niêm yết mua lại cổ phiếu để làm cổ phiếu quỹ, bên cạnh đó là nhóm nhà đầu tư trước đó rút ra khỏi thị trường nay quay trở lại, góp phần tạo ra sức mua lớn, giúp chỉ số chung tạo đáy và hồi phục tốt.
Tất nhiên, lực lượng chủ chốt vẫn là các nhà đầu tư bám sàn, cơ cấu lại danh mục phù hợp với xu thế thị trường.
“Thực tế, thị trường chứng khoán luôn là kênh đầu tư hấp dẫn, có sức hút mạnh, nhận được sự quan tâm của đa số nhà đầu tư có lượng tiền nhàn rỗi. Rất khó để định lượng một con số cụ thể về dòng tiền từ các tài khoản mở mới, vì nguyên nhân bảo mật thông tin khách hàng và bảo mật trong cạnh tranh giữa các công ty chứng khoán, nhưng có thể nhận định, dòng tiền này rất lớn và đang có xu hướng chảy vào các doanh nghiệp tiềm năng”, lãnh đạo một công ty chứng khoán nói.
… Và thông minh
Số lượng tài khoản của nhà đầu tư cá nhân mở mới trong 3 tháng 2, 3, 4/2020 là 88.511, gần bằng một nửa số lượng tài khoản mở mới cả năm 2019, trong đó riêng tháng 4 đạt 36.652 tài khoản.
VN-Index đã tăng 16% trong tháng 4, sau khi giảm 25% trong tháng 3, nâng mức định giá P/E từ 10,3 lần lên 12,3 lần. Hiện tại, chỉ số đã phục hồi 28% từ mức 659,2 điểm ngày 24/3/2020, thấp nhất kể từ cuối năm 2016.
Giá trị giao dịch bình quân toàn thị trường ghi nhận 5.100 tỷ đồng/phiên trong tháng 4, tăng 20,8% so với cùng kỳ năm 2019. Giá trị giao dịch trong 2 tuần đầu tháng 5 tiếp tục ghi nhận mức cao, trung bình hơn 6.400 tỷ đồng/phiên.
Diễn biến tích cực này bất chấp xu hướng bán ròng của khối ngoại trong 4 tháng đầu năm với tổng giá trị bán ròng 16.819 tỷ đồng và tác động của đại dịch Covid-19 phản ánh vào kết quả kinh doanh quý I/2020 - tổng lợi nhuận sau thuế của các doanh nghiệp trên Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM giảm 23,8% so với cùng kỳ năm 2019.
Theo ông Bùi Thế Tân, các dữ kiện đều cho thấy, dòng tiền mới nhiều khả năng là dòng tiền thông minh, luân chuyển từ các kênh đầu khác đến kênh chứng khoán.
Các nhà đầu tư mới kỳ vọng dịch Covid-19 được kiểm soát tốt, chậm nhất vào cuối quý II ở quy mô toàn cầu, riêng Việt Nam có thể khống chế hoàn toàn dịch bệnh. Khi đó, các chính sách giãn cách xã hội được nới lỏng, tạo sức bật lớn cho những mã cổ phiếu đã giảm giá sâu do bị tác động bởi dịch bệnh.
Như đã đề cập, dòng tiền mới là dòng tiền đầu cơ thông minh nên có thể giành thế chủ động khi đã đạt được tỷ suất lợi nhuận kỳ vọng, dòng tiền này có thể luân chuyển sang các kênh khác như bất động sản, trái phiếu doanh nghiệp… khi các hoạt động kinh tế - xã hội trong nước hồi phục.
Ông Đỗ Bảo Ngọc đánh giá, các “lính mới” không hề ngây thơ, vì họ vào rất đúng lúc, trong khi một số nhà đầu tư cũ tiếp tục tháo chạy và chỉ quay lại khi thị trường đã tăng “nóng”.
Với các nhà đầu tư tham gia thị trường giai đoạn tháng 3 - 4 vừa qua, hiện tại họ có thể “thong thả” chốt lãi khoảng 30%. Vì thế, giả sử thị trường có đảo chiều thì họ vẫn có lãi.
Nói về dòng tiền nội nhập cuộc mạnh mẽ thời gian qua, ông Huỳnh Minh Tuấn, Giám đốc môi giới Hội sở TP.HCM, Công ty Chứng khoán Mirae Asset Việt Nam cho rằng, các nhà đầu tư F0 tư duy rất chuyên nghiệp: “đại dịch tác động làm kinh tế suy giảm, chứng khoán đi xuống dẫn đến mức giá rẻ hơn và cơ hội đầu tư xuất hiện, dòng tiền nhảy vào nhập cuộc”.
Quan sát trên thị trường cho thấy, bỏ qua các con sóng đầu cơ thì rõ ràng, nhóm penny có rất ít cổ phiếu tăng giá, mà chủ yếu là các cổ phiếu bluechip đi lên, thuộc các ngành, lĩnh vực trọng yếu như ngân hàng, tiện ích, khu công nghiệp…
Điều này cho thấy, các nhà đầu tư có định hướng tốt, tức có sự nhìn nhận hợp lý, chuyên nghiệp, am hiểu vĩ mô và sự vận động của thị trường.
Một số người cảm thấy mâu thuẫn khi kinh tế quý I suy giảm và quý II vẫn có nhiều thách thức, nhưng thị trường chứng khoán có diễn biến hồi phục kéo dài, lấy lại đa số mức điểm đã mất vì đại dịch.
Thực tế, triển vọng kinh tế không xấu như nhà đầu tư nghĩ, cần chú ý đến câu chuyện dòng vốn FDI, với các chính sách thu hút vốn FDI và tốc độ dịch chuyển nhà máy ra khỏi Trung Quốc nhanh hơn vì Covid-19.
Thêm vào đó, nhờ dập dịch và kiểm soát dịch rất tốt nên Việt Nam giống như “ngôi sao đang lên” - là điểm cộng để thu hút vốn FDI. Nhìn xa hơn, ở góc độ cơ hội, dịch Covid-19 là cơ hội 20 năm có một, vì ý thức trong cộng đồng đạt mức cao nhất.
Đó là chưa kể tình trạng “easy money” (“đồng tiền dễ kiếm” - tình trạng vay tiền dễ dàng với chi phí thấp trong hệ thống tài chính), tổng quy mô dòng tiền thời gian qua là rất lớn.
Nhiều nhà đầu tư F0 am tường thị trường, có độ phủ thông tin cao, được cộng hưởng thêm sự chuyên nghiệp từ các đội tư vấn và nghiên cứu.
“Tôi có nhiều khách hàng F0, tài khoản lớn, mỗi tuần thực hiện báo cáo trực tuyến một lần, đánh giá từ vĩ mô tới vi mô, từ ngành đến từng doanh nghiệp, rất chuyên nghiệp, sâu sắc”, ông Tuấn chia sẻ.
Trong đó, xu hướng chính là nhà đầu tư ở các kênh khác như bất động sản đổ vốn vào kênh chứng khoán rất nhiều. Thực ra, đây chính là hoạt động phân bổ tài sản.
Ông Tuấn nhận định, ở giai đoạn “easy money” thì các lớp tài sản sẽ hút tiền theo thứ tự là equity (cổ phiếu), corp bond (trái phiếu doanh nghiệp), commodities (hàng hoá như vàng, dầu), crypto (tiền số bitcoin), saving (gửi tiết kiệm).
Điều này có thể lý giải CII phát hành 200 tỷ đồng trái phiếu không chuyển đổi, kỳ hạn 6 tháng, nhưng lượng đăng ký mua gấp đôi.
Tuy vậy, ông Bùi Thế Tân đánh giá, thị trường đang tồn tại những rủi ro nhất định cho các nhà đầu tư mới, đến từ 2 nguy cơ.
Một là, khả năng tái nhiễm và làn sóng dịch bệnh thứ hai quay trở lại, cộng hưởng với các số liệu vĩ mô suy giảm.
Hai là, khối ngoại tận dụng vùng điểm số cao để đẩy mạnh bán ròng, khi đó thị trường sẽ xem xét lại yếu tố định giá và triển vọng tăng trưởng lợi nhuận của doanh nghiệp niêm yết vốn không mấy khả quan qua kết quả kinh doanh quý I và quý II này.
Chứng khoán là kênh đầu tư hấp dẫn ở chỗ rủi ro luôn đi kèm cơ hội. Điều quan trọng là mỗi nhà đầu tư phải hiểu rất rõ về giá trị cổ phiếu, nhạy bén về cung cầu thị trường và luôn giữ “cái đầu lạnh”, kiên định với mục tiêu đã đặt ra, từ đó có những quyết định mua bán phù hợp.
Bên cạnh đó, nhà đầu tư cần có sự đồng hành của chuyên viên môi giới giỏi về chuyên môn, có đạo đức nghề nghiệp, luôn tận tâm vì khách hàng thì cơ hội sẽ gia tăng, rủi ro được giảm thiểu.
