Gia tăng áp lực tiến độ
“Chúng tôi đang khẩn trương hoàn thành việc lập doanh nghiệp dự án và công tác đàm phán, ký kết hợp đồng với đơn vị chủ đầu tư Dự án thành phần 3 là Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông Hà Nội”, ông Nguyễn Thế Cường, Phó tổng giám đốc Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) cho biết.
VEC chính là đơn vị nằm trong liên danh nhà đầu tư trúng thầu Dự án thành phần 3 - Đầu tư xây dựng đường cao tốc theo phương thức PPP, loại hợp đồng BOT, thuộc Dự án Đầu tư xây dựng đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội.
Việc chưa thể kết thúc quá trình đàm phán hợp đồng là nguyên nhân chính khiến Dự án thành phần 3 - “trái tim” của Dự án Đầu tư xây dựng đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội không thể nằm trong nhóm 250 công trình được chọn khởi công, khánh thành vào ngày 19/8.
Được biết, hiện các bên liên quan đang hướng tới mục tiêu khởi công Dự án thành phần 3 trong quý IV/2025, với mốc khởi công cụ thể là ngày 19/12/2025, nhằm kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam.
Trước đó, vào giữa tháng 6/2025, sau hơn 6 tháng tuyển chọn, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội đã ký Quyết định số 2952/QĐ-UBND phê duyệt kết quả lựa chọn nhà đầu tư thực hiện Dự án thành phần 3 với nhà đầu tư được lựa chọn là liên danh Công ty TNHH Đầu tư Địa ốc Thành phố (CityLand) - Công ty TNHH Hoa hướng dương Sài Gòn (Saigon Sunflower) - VEC - Công ty cổ phần Đầu tư Horizon (Horizon).
Được biết, giá đề xuất thực hiện Dự án thành phần 3 của Liên danh CityLand - Saigon Sunflower - VEC - Horizon là 56.050 tỷ đồng, trong đó, tiểu dự án sử dụng vốn nhà nước trong dự án PPP có tổng vốn đầu tư 23.861 tỷ đồng; phần còn lại sử dụng vốn nhà đầu tư là 32.189,54 tỷ đồng, thời gian thu phí hoàn vốn Dự án thành phần 3 (theo đề xuất của nhà đầu tư) là 21,36 năm.
Điều đáng nói là, giá đề xuất của liên danh nhà đầu tư trúng thầu tuy thấp hơn tổng mức đầu tư Dự án thành phần 3 được phê duyệt tại Quyết định số 6479/QĐ-UBND ngày 20/12/2023 của UBND TP. Hà Nội (56.293 tỷ đồng), nhưng cao hơn tới 2.746 tỷ đồng so với tổng mức đầu tư được UBND TP. Hà Nội phê duyệt cập nhật phương án tài chính (53.302 tỷ đồng) tại Quyết định số 712/QĐ-UBND, ngày 14/2/2025.
Bên cạnh đó, trong hồ sơ đề xuất kỹ thuật, Liên danh CityLand - Saigon Sunflower - VEC - Horizon đã đề xuất thời gian thực hiện Dự án thành phần 3 (tiến độ xây dựng công trình) là 36 tháng (thời điểm bắt đầu đưa công trình vào khai thác, thu phí là tháng 6/2028). Tiến độ đề xuất này không phù hợp với thời gian được quy định trong Hồ sơ mời thầu (hoàn thành năm 2027) và vượt khá nhiều so với mốc tiến độ mà Quốc hội, Chính phủ đề ra là cơ bản hoàn thành toàn tuyến năm 2026, đưa vào khai thác sử dụng năm 2027.
“Đây có thể là một trong những lý do khiến quá trình đàm phán các nội dung chính yếu của Hợp đồng BOT Dự án thành phần 3 bị kéo dài hơn so với kế hoạch”, lãnh đạo một doanh nghiệp xây dựng giao thông từng tham gia đề xuất đầu tư dự án này bình luận.
Được biết, Dự án thành phần 3 có tổng chiều dài khoảng 113,52 km, trong đó có 103,82 km tuyến chính được đầu tư với quy mô 4 làn xe, theo tiêu chuẩn cao tốc loại A, vận tốc thiết kế 100 km/giờ.
Chiều dài tuyến được đầu tư theo phương thức PPP khoảng 60 km; phần còn lại (bao gồm các cầu vượt sông lớn như Hồng Hà, Mễ Sở, Hoài Thượng…) sử dụng vốn ngân sách được tách thành một tiểu dự án riêng trong Dự án thành phần 3.
Do các đoạn tuyến được xây dựng bằng vốn PPP đan cài với các đoạn được đầu tư bằng vốn ngân sách nên Dự án thành phần 3 chỉ có thể khai thác đồng bộ, phát huy hiệu quả đầu tư trong trường hợp cấu phần do Liên danh CityLand - Saigon Sunflower - VEC - Horizon hoàn thành đúng tiến độ đề ra.
| |
Nút thắt nguồn đất đắp
Cần phải nói thêm rằng, quan ngại về tiến độ các dự án thành phần xây lắp của Dự án Đầu tư xây dựng đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội được thể hiện khá rõ trong Báo cáo số 192/BC-BXD vừa được Bộ Xây dựng gửi Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội vào đầu tuần này.
Cụ thể, sản lượng thi công Dự án thành phần 2.1 - xây dựng đường song hành qua TP. Hà Nội đạt khoảng 70%, Dự án thành phần 2.2 - xây dựng đường song hành qua Hưng Yên đạt 50,21%, cơ bản đáp ứng tiến độ yêu cầu.
Trong khi đó, tiến độ Dự án thành phần 2.3 - xây dựng đường song hành qua Bắc Ninh mới chỉ đạt 39,56%, chậm so với yêu cầu với nguyên nhân chủ yếu do khan hiếm nguồn vật liệu cát phục vụ thi công xử lý nền đất yếu, làm ảnh hưởng đến tiến độ chung của dự án.
Ngoài ra, còn do một số vướng mắc trong quá trình giải phóng mặt bằng, triển khai các thủ tục khai thác mỏ vật liệu và điều kiện thời tiết bất lợi; cần có sự chủ động, quyết tâm, nỗ lực vượt bậc của các cơ quan chủ quản, các chủ đầu tư, các nhà thầu để bảo đảm tiến độ đề ra.
Cùng với việc chưa thể kết thúc quá trình đàm phán hợp đồng, nguồn vật liệu phục vụ thi công đang là một thách thức lớn đối với Dự án thành phần 3.
Ông Lê Anh Tuấn, Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho biết, Dự án thành phần 3 có quy mô rất lớn trong lĩnh vực giao thông, có tính chất, kỹ thuật phức tạp và là dự án đầu tiên được tách thành Tiểu dự án đầu tư công từ khi Luật Đầu tư theo phương thức PPP có hiệu lực và đang trong quá trình đàm phán, ký hợp đồng với nhà đầu tư và doanh nghiệp dự án.
Như vậy, tại thời điểm hiện nay, nhà thầu thi công của Dự án thành phần 3 sẽ không được áp dụng cơ chế đặc thù về khai thác vật liệu được quy định tại Nghị quyết số 56/2022/QH15 như đối với các nhà thầu thi công của các dự án thành phần xây lắp khác thuộc Dự án Đầu tư xây dựng đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội (hiệu lực trong 2 năm từ ngày 16/6/2022 đến hết ngày 16/6/2024).
Thực tế hiện nay, các nguồn cung cấp vật liệu xây dựng thương mại đều đang rất khan hiếm, đẩy giá thành lên cao, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ, chi phí xây dựng của nhiều dự án, đặc biệt là các dự án sử dụng vốn ngân sách nhà nước (Thủ tướng Chính phủ đã có Công điện số 85/CĐ-TTg ngày 10/6/2025 về việc tăng cường các giải pháp quản lý, bình ổn giá vật liệu xây dựng).
Trong khi đó, tổng nhu cầu vật liệu đắp nền cho Dự án thành phần 3 lên tới 10,028 triệu m3, bao gồm 5,024 triệu m3 đất đắp và 5,004 triệu m3 cát đắp.
Do vậy, nếu không đảm bảo được nguồn cung cấp vật liệu xây dựng thông thường đáp ứng nhu cầu theo tiến độ thực hiện, chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến công tác triển khai thi công và có nguy cơ không đảm bảo tiến độ triển khai thực hiện Dự án thành phần 3, ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư của toàn bộ Dự án Đầu tư xây dựng đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội.
“Đề nghị Ủy ban Kinh tế và Tài chính có ý kiến với Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép kéo dài thời gian thực hiện cơ chế giao mỏ cho nhà thầu khai thác (như quy định tại khoản 2, Điều 5, Nghị quyết 43/2022/QH15) đến khi hoàn thành toàn bộ Dự án Đầu tư xây dựng đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội nhằm đáp ứng yêu cầu về nguồn vật liệu xây dựng thực hiện các dự án đường bộ cao tốc quan trọng quốc gia, nhất là đối với Dự án thành phần 3 đang chuẩn bị triển khai xây dựng, dự kiến hoàn thành năm 2027”, lãnh đạo Bộ Xây dựng cho biết.
Tiến độ các dự án thành phần đường song hành
Dự án thành phần 2.1, đầu tư xây dựng đường song hành (đường đô thị) qua địa phận TP. Hà Nội: UBND TP. Hà Nội là cơ quan chủ quản triển khai theo hình thức đầu tư công, chiều dài khoảng 58,2 km, quy mô 2 làn xe, sơ bộ tổng mức đầu tư khoảng 5.388 tỷ đồng, vốn ngân sách địa phương.
UBND TP. Hà Nội đã phê duyệt thiết kế, dự toán các gói thầu xây lắp, lựa chọn nhà thầu thi công, ký kết hợp đồng và khởi công dự án ngày 25/6/2023.
Dự án thành phần 2.2, đầu tư xây dựng đường song hành (đường đô thị) qua địa phận tỉnh Hưng Yên: UBND tỉnh Hưng Yên là cơ quan chủ quản triển khai theo hình thức đầu tư công, chiều dài khoảng 19,3 km, quy mô 2 làn xe, sơ bộ tổng mức đầu tư khoảng 1.505 tỷ đồng, vốn ngân sách địa phương.
UBND tỉnh Hưng Yên đã phê duyệt thiết kế, dự toán các gói thầu xây lắp, lựa chọn nhà thầu thi công, ký kết hợp đồng và khởi công dự án ngày 2/11/2023.
Dự án thành phần 2.3, đầu tư xây dựng đường song hành (đường đô thị) qua địa phận tỉnh Bắc Ninh: UBND tỉnh Bắc Ninh là cơ quan chủ quản triển khai theo hình thức đầu tư công, chiều dài khoảng 35,3 km, quy mô 2 làn xe, sơ bộ tổng mức đầu tư khoảng 2.794 tỷ đồng, vốn ngân sách địa phương.
Dự án được chia thành 3 gói thầu, UBND tỉnh Bắc Ninh đã phê duyệt thiết kế, dự toán 3/3 gói thầu thầu xây lắp, lựa chọn nhà thầu thi công, ký kết hợp đồng và khởi công gói thầu số 14 ngày 18/12/2023, gói thầu số 15 ngày 10/4/2024 và gói thầu số 16 ngày 31/5/2024.