Buộc công khai lãi suất cho vay bình quân
Tín dụng toàn ngành ngân hàng tháng 1/2024 tăng trưởng âm 0,6% so với cuối năm 2023. Tại TP.HCM, tín dụng giảm mạnh hơn, với mức giảm 0,93%, trong khi cùng kỳ năm trước chỉ giảm 0,48%. Trong khi đó, mặt bằng lãi suất cho vay giảm so cuối năm 2023.
Do đó, việc công khai lãi suất cho vay bình quân được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) yêu cầu phải thực hiện sớm. Ông Phạm Chí Quang, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ (NHNN) cho biết, ngày 23/2 là thời hạn cuối cùng để các tổ chức tín dụng báo cáo tình hình công bố lãi suất cho vay bình quân.
Nhằm thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, lãnh đạo NHNN đã có Chỉ thị 01/CT-NHNN về tổ chức thực hiện các nhiệm vụ năm 2024, trong đó chỉ đạo các tổ chức tín dụng công bố công khai và chịu trách nhiệm về lãi suất cho vay bình quân và chênh lệch lãi suất tiền gửi, cho vay bình quân trên website của từng tổ chức tín dụng.
NHNN đã đề nghị các ngân hàng thương mại tổng kết đánh giá lãi suất để thực hiện nghiêm chỉ đạo của Chính phủ. Các ngân hàng nêu chi tiết các khó khăn, vướng mắc, đồng thời kiến nghị giải pháp để thực hiện tốt nhất chỉ đạo của Chính phủ về công khai thông tin lãi suất cho vay.
Trước đó, NHNN đã có Công văn số 117/NHNN-CSTT ngày 7/2/2024 yêu cầu tổ chức tín dụng tiếp tục thực hiện các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, của NHNN về vấn đề lãi suất và báo cáo tình hình công bố lãi suất cho vay bình quân, chênh lệch lãi suất tiền gửi và cho vay bình quân.
Tại Thông báo số 527/TB-VPCP của Văn phòng Chính phủ ngày 18/12/2023, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu NHNN chỉ đạo các tổ chức tín dụng nghiên cứu việc công bố công khai lãi suất cho vay bình quân của từng tổ chức tín dụng và chênh lệch lãi suất bình quân tiền gửi và cho vay; qua đó tạo điều kiện để các doanh nghiệp, người dân lựa chọn ngân hàng có lãi suất thấp để vay.
Khơi thông dòng chảy tín dụng
Các ngân hàng cho rằng, lâu nay, lãi suất cho cá nhân vay mua nhà, tiêu dùng… đều được các nhà băng công khai, nhằm thu hút khách hàng vay vốn. Song với khách hàng doanh nghiệp, sẽ có bất cập khi công bố lãi suất cho vay bình quân, vì rủi ro của mỗi khoản vay khác nhau, lãi suất cho vay áp dụng cũng không giống nhau.
Ông Lê Quốc Long, Tổng giám đốc SeABank cho rằng, việc công bố lãi suất cho vay bình quân với doanh nghiệp là một yêu cầu khó đối với các ngân hàng, bởi liên quan đến việc “may đo” cho từng doanh nghiệp, từng chính sách và mức độ rủi ro khác nhau. Vì vậy, đây là một trong những vấn đề cần được xem xét để có thể phối hợp hài hòa giữa doanh nghiệp và ngân hàng.
Đồng quan điểm, Phó tổng giám đốc Techcombank, ông Phạm Quang Thắng cho hay, hiện lãi suất đã giảm dần (cả với lãi suất cho vay). Lãi suất cho vay tùy thuộc vào từng đối tượng khách hàng và mức độ rủi ro. Việc công bố lãi suất cho vay bình quân đối với doanh nghiệp có nhiều khó khăn, bất cập, nên chỉ có thể công bố được lãi suất cho vay cá nhân.
Thế nhưng, theo Phó thống đốc thường trực NHNN, ông Đào Minh Tú, chỉ công khai lãi suất cho vay bình quân, không phải lãi suất cho vay với từng đối tượng, doanh nghiệp, hay từng loại hình. “Chúng ta phấn đấu để có sự công bằng, khách quan trong cạnh tranh, thì việc công khai lãi vay bình quân không có gì khó khăn”, ông Tú nhấn mạnh.
Theo ông Tú, trước mắt, nếu các ngân hàng thương mại chưa thực hiện, NHNN cũng chưa có chế tài bởi chưa có quy định nào về vấn đề này, song các ngân hàng sẽ phải chịu “chế tài” của dư luận.
