Tập trung nguồn lực tài chính cho các ngành sản xuất tạo nhiều công ăn việc làm là một trong những mục tiêu trọng yếu của chính sách tiền tệ.
Chính sách đúng hướng hỗ trợ “mục tiêu kép”
Năm 2020, kinh tế thế giới chìm sâu vào suy thoái do đại dịch Covid-19 bùng phát, lây lan trên toàn cầu. Trước tình hình đó, đa số các quốc gia trên thế giới đều phải thực thi chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa nới lỏng với quy mô lớn chưa từng có.
Trong nước, ngoài đối mặt với đại dịch Covid-19, nền kinh tế Việt Nam còn phải đối phó với nhiều khó khăn đến từ thiên tai, lũ lụt, xâm nhập mặn và dịch tả lợn châu Phi…
Tuy nhiên, với tinh thần đoàn kết toàn dân và sự quyết tâm vào cuộc mạnh mẽ của hệ thống chính trị đã đưa nước ta vượt qua khó khăn, hoàn thành “mục tiêu kép”, vừa phòng chống dịch, vừa phát triển kinh tế.
Bám sát chủ trương của Đảng, Quốc hội và Chính phủ, năm 2020, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tiếp tục kiên định mục tiêu kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế hợp lý thông qua việc điều hành đồng bộ, chủ động, linh hoạt các công cụ chính sách tiền tệ, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách kinh tế vĩ mô khác.
Kết quả, lạm phát được kiểm soát phù hợp với mục tiêu Quốc hội đặt ra (dưới 4%); góp phần đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế; tăng trưởng kinh tế đạt 2,91% (mức bình quân tăng trưởng toàn cầu là âm 3,3%, theo tính toán của IMF).
Hoạt động ngân hàng tiếp tục có những chuyển biến căn bản theo thông lệ quốc tế; niềm tin vào VND được củng cố, dự trữ ngoại hối nhà nước tăng cao, triển vọng tín nhiệm quốc gia được cải thiện, hỗ trợ thúc đẩy năng lực cạnh tranh quốc gia, cải thiện môi trường kinh doanh. Những kết quả nổi bật trên đây có sự đóng góp đáng kể của ngành ngân hàng nói chung và công tác điều hành chính sách tiền tệ, hoạt động ngân hàng của NHNN nói riêng. Cụ thể:
Thứ nhất, NHNN điều hành đồng bộ, linh hoạt các công cụ chính sách tiền tệ để ổn định thị trường, kiểm soát tiền tệ phù hợp với mục tiêu kiểm soát lạm phát, ứng phó với tác động tiêu cực của đại dịch đối với nền kinh tế. Nhờ đó, lạm phát được kiểm soát ở mức thấp: 3,23% (lạm phát cơ bản ở mức 2,31%). Lạm phát ổn định đã tạo lập nền tảng kinh tế vĩ mô vững chắc, duy trì niềm tin của cộng đồng đầu tư đối với môi trường kinh doanh Việt Nam, thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài.
Thứ hai, NHNN điều chỉnh giảm đồng bộ các mức lãi suất với quy mô lớn, liên tục để hỗ trợ nền kinh tế. Năm 2020, NHNN đã điều chỉnh giảm 1,5 - 2,0%/năm lãi suất điều hành, sẵn sàng hỗ trợ thanh khoản, tạo điều kiện cho tổ chức tín dụng tiếp cận nguồn vốn chi phí thấp từ NHNN; giảm 0,6 - 1,0%/năm trần lãi suất tiền gửi VND các kỳ hạn dưới 6 tháng, giảm 1,5%/năm trần lãi suất cho vay ngắn hạn VND đối với các lĩnh vực ưu tiên để hỗ trợ giảm chi phí vay vốn của doanh nghiệp, người dân.
Đồng thời, chỉ đạo tổ chức tín dụng chủ động cân đối khả năng tài chính, triệt để tiết giảm chi phí hoạt động, tập trung mọi nguồn lực để giảm lãi suất cho vay nhằm hỗ trợ và đồng hành cùng doanh nghiệp, người dân vượt qua khó khăn. Việt Nam là một trong những quốc gia có mức giảm lãi suất điều hành mạnh nhất khu vực.
Thứ ba, điều hành tín dụng linh hoạt, an toàn, hiệu quả, tập trung vào sản xuất - kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên theo chủ trương của Chính phủ; tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp và người dân tiếp cận vốn tín dụng vượt qua khó khăn và phục hồi sản xuất - kinh doanh, góp phần đẩy lùi tín dụng đen; kiểm soát chặt chẽ tín dụng đối với các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro..., từ đó góp phần kiểm soát tiền tệ và lạm phát, đảm bảo cung ứng đủ, kịp thời vốn đáp ứng nhu cầu phục hồi tăng trưởng của nền kinh tế sau cú sốc đại dịch Covid-19.
Các chương trình, chính sách tín dụng khuyến khích phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp sạch, cho vay giảm tổn thất trong nông nghiệp, cho vay hỗ trợ nhà ở... đạt kết quả khả quan, góp phần phục hồi tăng trưởng bền vững và tăng cường an sinh xã hội.
Hàng loạt giải pháp hỗ trợ, chia sẻ khó khăn với khách hàng, chương trình tín dụng chính sách tại Ngân hàng Chính sách xã hội cho vay hỗ trợ người dân, doanh nghiệp nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực từ dịch bệnh đã được NHNN chỉ đạo triển khai kịp thời, đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế 2,91% trong năm 2020.
Thứ tư, điều hành tỷ giá trung tâm biến động linh hoạt hàng ngày, phù hợp với thị trường trong nước, quốc tế, diễn biến cân đối kinh tế vĩ mô, tiền tệ và mục tiêu chính sách tiền tệ; góp phần hạn chế tình trạng đầu cơ, găm giữ ngoại tệ và hấp thu các cú sốc đối với nền kinh tế.
Trong giai đoạn đầu năm, khi tỷ giá chịu áp lực lớn từ các biến động mạnh trên thị trường tài chính thế giới cùng với việc hàng loạt đồng tiền của các nước trong khu vực giảm giá mạnh, NHNN đã chủ động truyền thông bình ổn tâm lý thị trường, điều chỉnh tỷ giá bán ngoại tệ ở mức hợp lý và sẵn sàng bán ngoại tệ cho tổ chức tín dụng.
Nhờ đó, thị trường ngoại tệ nhanh chóng ổn định và tự cân đối, điều chỉnh, NHNN không phải bán ngoại tệ để can thiệp thị trường.
Tình hình dịch bệnh Covid-19 trên thế giới vẫn diễn biến phức tạp và có thể tiếp tục gây ra nhiều hệ lụy cho nền kinh tế; lạm phát vẫn chịu áp lực từ giá cả thế giới, thiên tai, dịch bệnh... là những thách thức khiến ngành ngân hàng không thể chủ quan.
Ở một số thời điểm, nguồn cung ngoại tệ trên thị trường dồi dào, NHNN mua ngoại tệ để duy trì hoạt động thông suốt của thị trường và đảm bảo các hoạt động kinh tế đối ngoại, chuyển hóa nguồn lực ngoại tệ thành tiền đồng nhằm hỗ trợ phát triển kinh tế, đồng thời tăng dự trữ ngoại hối nhà nước, góp phần tăng cường an ninh tài chính, tiền tệ quốc gia.
Những kết quả tích cực trong kiểm soát lạm phát, giữ vững ổn định vĩ mô, thị trường tài chính - tiền tệ, tạo lập môi trường kinh doanh thuận lợi, hỗ trợ tháo gỡ khó khăn cho nền kinh tế... cho thấy các giải pháp ngành ngân hàng triển khai thời gian qua là đúng hướng, tác dụng thiết thực đối với doanh nghiệp và người dân, giảm thiểu thiệt hại do đại dịch gây nên.
Mặc dù vậy, tình hình dịch bệnh Covid-19 trên thế giới vẫn diễn biến phức tạp và có thể tiếp tục gây ra nhiều hệ lụy cho nền kinh tế; lạm phát vẫn chịu áp lực từ giá cả thế giới, thiên tai, dịch bệnh... là những thách thức khiến ngành ngân hàng không thể chủ quan.
Kiên định nguyên tắc chủ động, linh hoạt
Năm 2021, tình hình kinh tế thế giới vẫn có diễn biến phức tạp, khó lường, đòi hỏi NHNN tiếp tục theo dõi chặt chẽ diễn biến thị trường và bám sát các nhiệm vụ được Quốc hội, Chính phủ giao tại Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2021.
Theo đó, điều hành chính sách phải kiên định nguyên tắc chủ động, linh hoạt, bám sát diễn biến kinh tế vĩ mô, tiền tệ, tình hình dịch Covid-19 để phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách kinh tế vĩ mô khác nhằm kiểm soát lạm phát theo mục tiêu năm 2021 bình quân khoảng 4%, hỗ trợ ổn định kinh tế vĩ mô, góp phần phục hồi tăng trưởng kinh tế, duy trì ổn định thị trường tiền tệ, ngoại tệ.
Tín dụng tăng trưởng hợp lý, gắn với nâng cao chất lượng tín dụng, tập trung vào các lĩnh vực sản xuất - kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên, kiểm soát chặt chẽ tín dụng đối với các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro, tiếp tục tháo gỡ khó khăn về tín dụng cho người dân, doanh nghiệp bị thiệt hại do thiên tai, dịch bệnh.
Bên cạnh đó, triển khai đồng bộ các giải pháp về quản lý ngoại hối nhằm ổn định thị trường ngoại tệ, thị trường vàng; tăng dự trữ ngoại hối nhà nước khi điều kiện thị trường thuận lợi.
