Ấn Độ hàng năm xuất khẩu hơn 4 triệu tấn gạo basmati - một loại gạo hạt dài cao cấp nổi tiếng nhờ hương thơm - sang các nước Iran, Iraq, Yemen, Ả Rập Saudi, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Mỹ, cùng nhiều nước khác. Ngoài ra, châu Âu cũng là một thị trường lớn đối với gạo Ấn Độ.
Sau khi áp đặt lệnh cấm xuất khẩu gạo trắng non-basmati vào tháng 7 để ổn định giá trong nước, Ấn Độ đã ấn định giá sàn - giá xuất khẩu tối thiểu (MEP) là 1.200 USD/tấn cho doanh số bán gạo basmati ra nước ngoài vào tháng 8. Tuy nhiên, do giá sàn cản trở xuất khẩu loại gạo cao cấp và gây ra nhiều khó khăn cho nông dân với lượng dự trữ lớn cho gạo vụ mới, Chính phủ Ấn Độ tháng trong tháng 10 đã giảm giá sàn xuất khẩu gạo basmati xuống còn 950 USD/tấn
Các hoạt động thương mại đã đi vào bế tắc sau quyết định tháng 8, nhưng việc hạ giá sàn xuất khẩu gạo đã thổi sức sống mới vào hoạt động buôn bán gạo basmati. Liên đoàn các nhà xuất khẩu gạo Ấn Độ cho biết, có rất nhiều sự quan tâm đến vụ gạo basmati mới của Ấn Độ và cho đến nay nước này đã ký hợp đồng xuất khẩu khoảng 500.000 tấn.
Thông thường, các thương nhân bắt đầu nhận đơn đặt hàng cho vụ mùa mới vào tháng 9 và tháng 10, nhưng mức MEP là 1.200 USD/tấn khiến các nhà xuất khẩu gạo khó ký bất kỳ thỏa thuận nào. Ấn Độ đã ký các hợp đồng xuất khẩu basmati với giá từ 1.000 USD - 1.500 USD/tấn. Thổ Nhĩ Kỳ, Iraq và Ả Rập Saudi là những nước mua gạo nhiều nhất trong năm 2023. Mặc dù giá gạo xuất khẩu tối thiểu hiện tại là 950 USD/tấn, nhưng Ấn Độ vẫn có thể xuất khẩu khối lượng thông thường hàng năm khoảng 4 triệu tấn.
Giá một số loại gạo basmati từng giảm xuống 3.300-3.400 Rs/tạ vài tuần sau khi áp dụng MEP 1.200 USD/tấn, giờ đã tăng trở lại lên hơn 4.000 Rs/tạ. Giá của giống gạo PUSA-1121 được trồng rộng rãi ở mức khoảng 4.600 Rs/tạ trong vài ngày qua. Ở Ấn Độ, sản lượng gạo basmati ước tính đạt khoảng 8-9 triệu tấn, trong đó hơn một nửa được xuất khẩu hàng năm. Ấn Độ trong năm tài chính 2023 đã xuất khẩu khoảng 17,8 triệu tấn gạo non-basmati và 4,6 triệu tấn gạo basmati.
Trong số gạo non-basmati xuất khẩu, có khoảng 7,8-8 triệu tấn là gạo đồ. Trên toàn cầu, giá gạo đã tăng vọt do sản lượng dự kiến giảm do ảnh hưởng của hiện tượng El Nino. Sản xuất gạo ở các nước châu Á là một trong những nơi bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Cuối tháng trước, chính phủ Ấn Độ bắt đầu chấp nhận các lô gạo basmati có giá dưới MEP là 1.200 USD/tấn, do đó báo hiệu ý định giảm giá.
