Việc lên sàn sẽ tạo sức ép để các doanh nghiệp bảo hiểm nâng cao tính minh bạch và hiệu quả hoạt động.
Nhóm giải pháp nâng cao năng lực tài chính, quản trị
Dự thảo Đề án Chiến lược phát triển thị trường bảo hiểm đến năm 2030 đang được Bộ Tài chính trình Chính phủ phê duyệt. Theo dự thảo, để tăng cường năng lực tài chính, quản lý rủi ro, quản trị doanh nghiệp và tính công khai, minh bạch của doanh nghiệp bảo hiểm, trong thời gian tới, cần thúc đẩy các doanh nghiệp đủ năng lực và có nhu cầu niêm yết cổ phiếu trên thị trường chứng khoán. Bên cạnh đó, thúc đẩy các doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp tái bảo hiểm thực hiện xếp hạng tín nhiệm.
Ngoài hai giải pháp trên, dự thảo Đề án còn đề cập đến 5 nhóm giải pháp khác.
Thứ nhất, nâng cao năng lực tài chính, tăng cường quản trị tài chính, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh nhằm đáp ứng yêu cầu của thị trường và quy định pháp luật mới về an toàn tài chính.
Thứ hai, xây dựng đầy đủ hệ thống quản trị rủi ro tại doanh nghiệp bảo hiểm, kịp thời phát hiện các rủi ro phát sinh từ hoạt động nghiệp vụ, hoạt động tài chính và quản trị doanh nghiệp.
Thứ ba, doanh nghiệp bảo hiểm tự đánh giá, xếp loại, chủ động có biện pháp kiểm soát, phòng ngừa, giảm thiểu rủi ro, hạn chế tổn thất, can thiệp và điều chỉnh kịp thời trong quá trình hoạt động nhằm ngăn chặn nguy cơ mất khả năng thanh toán, nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh.
Thứ tư, cải thiện năng lực quản trị điều hành, quản trị rủi ro doanh nghiệp theo hướng hiện đại, chuyên nghiệp.
Thứ năm, tăng cường công khai thông tin đầy đủ, toàn diện, kịp thời nhằm giúp cho bên mua bảo hiểm và các tổ chức có liên quan hiểu rõ về cơ cấu tổ chức, tình hình hoạt động kinh doanh và tình hình tài chính của doanh nghiệp, nâng cao kỷ luật và minh bạch của thị trường.
Với việc xếp hạng tín nhiệm, Bộ Tài chính cho rằng, hiện số lượng doanh nghiệp bảo hiểm và tái bảo hiểm thực hiện đánh giá xếp hạng tín nhiệm vẫn còn thấp. Tính đến cuối năm 2020, mới có 8 doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ và tái bảo hiểm được A.M.Best xếp hạng, bao gồm Công ty TNHH Bảo hiểm Samsung Vina (xếp hạng A-), Tổng công ty Bảo hiểm PVI (xếp hạng B++), Tổng công ty cổ phần Bảo hiểm Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (xếp hạng B+), Tổng công ty cổ phần Tái bảo hiểm quốc gia Việt Nam (xếp hạng B++), Tổng công ty cổ phần Tái bảo hiểm PVI (xếp hạng B+), Tổng công ty cổ phần Bảo hiểm Bảo Minh (xếp hạng B++), Tổng công ty cổ phần Bảo hiểm Bưu điện (xếp hạng B++), Công ty TNHH Bảo hiểm Fubon Việt Nam (xếp hạng B++).
Công ty bảo hiểm niêm yết vẫn chiếm tỷ trọng nhỏ
Trở lại với câu chuyện thúc đẩy các doanh nghiệp bảo hiểm đưa cổ phiếu lên sàn, theo tờ trình của Bộ Tài chính, hiện có 7 cổ phiếu bảo hiểm đang niêm yết trên thị trường chứng khoán, gồm PTI, MIG, BMI, PGI, PRE, VNR và BIC (PVI, BVH là hai công ty hoạt động trong lĩnh vực tài chính - đầu tư, sở hữu 100% vốn tại 2 công ty lần lượt là Bảo hiểm PVI và Bảo hiểm Bảo Việt, nên không có trong thống kê của Bộ Tài chính - PV). Ngoài ra, một số doanh nghiệp đang giao dịch cổ phiếu trên thị trường UPCoM như Bảo hiểm Hàng không (mã AIC), Bảo hiểm Ngân hàng Nông nghiệp (mã ABI), Bảo hiểm Bảo Long (mã BLI)…
Trong số này, chỉ có VNR và PRE thuộc lĩnh vực tái bảo hiểm, các doanh nghiệp còn lại đều hoạt động trong lĩnh vực bảo hiểm phi nhân thọ. Như vậy, tính đến thời điểm này, chưa có gương mặt nào trong nhóm bảo hiểm nhân thọ hiện diện trên sàn chứng khoán.
Tổng hợp của Báo Đầu tư Chứng khoán cho thấy, toàn thị trường bảo hiểm phi nhân thọ, tái bảo hiểm Việt Nam hiện có 19 công ty hoạt động theo mô hình công ty cổ phần (không tính BVH và PVI), trong đó có 17 công ty bảo hiểm phi nhân thọ và 2 công ty tái bảo hiểm.
Số doanh nghiệp bảo hiểm niêm yết chỉ chiếm hơn 1/3 tổng số doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ, tái bảo hiểm hoạt động dưới hình thức công ty cổ phần.
Ngoài 7 doanh nghiệp đã niêm yết trên sàn chứng khoán, vẫn còn 12 doanh nghiệp hoạt động dưới hình thức công ty cổ phần nhưng chưa niêm yết, bao gồm Bảo hiểm Hàng không, Bảo hiểm Ngân hàng Nông nghiệp, Bảo hiểm Bảo Long, Bảo hiểm VietinBank, Bảo hiểm Viễn Đông (VASS), AAA, Bảo hiểm OPES, Phú Hưng, Toàn Cầu, Xuân Thành, Hùng Vương và BSH. Như vậy, số doanh nghiệp bảo hiểm niêm yết chỉ chiếm hơn 1/3 tổng số doanh nghiệp bảo hiểm hoạt động dưới hình thức công ty cổ phần.
Theo Bộ Tài chính, việc đưa cổ phiếu lên sàn niêm yết và thực hiện xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp sẽ giúp các doanh nghiệp bảo hiểm cải thiện năng lực tài chính, quản trị, năng lực cạnh tranh, nhất là trong bối cảnh vẫn còn một số doanh nghiệp bảo hiểm trong nước có ý thức tuân thủ kém, chưa chủ động trong việc quản trị doanh nghiệp, quản trị rủi ro.
“Chưa kể, do hiệu quả hoạt động thấp nên có một số doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ trong nước chưa tập trung đầu tư hệ thống công nghệ thông tin phục vụ hoạt động kinh doanh bảo hiểm. Về quản lý tài chính, hầu hết các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ trong nước hiện vẫn áp dụng mô hình quản lý phi tập trung, phân cấp cho các chi nhánh, văn phòng đại diện, tiềm ẩn nhiều rủi ro”, Bộ Tài chính nêu rõ.
Thực tế, các doanh nghiệp bảo hiểm như AAA, BSH, VASS, Hàng không... từng đặt ra kế hoạch lên niêm yết từ nhiều năm nay, nhưng đến thời điểm này vẫn chưa thực hiện được. Hiện toàn thị trường có 6 doanh nghiệp bảo hiểm có các cổ đông lớn là ngân hàng thương mại gồm ABIC, BIC, VBI, MIC, Bảo Long, OPES, MB Ageas.
Các doanh nghiệp này đều hoạt động an toàn, hiệu quả, đáp ứng các quy định về vốn chủ sở hữu và biên khả năng thanh toán.
Việc đưa cổ phiếu lên niêm yết sẽ mở ra những cơ hội lớn cho doanh nghiệp bảo hiểm như huy động vốn mới, tạo dựng uy tín hơn với khách hàng, đối tác, nhưng áp lực với doanh nghiệp cũng lớn hơn. Đó là việc tuân thủ các tiêu chuẩn khắt khe về hiệu quả kinh doanh, quản trị doanh nghiệp, minh bạch thông tin. Sức ép này sẽ buộc doanh nghiệp bảo hiểm phải nâng cấp về năng lực tài chính, năng lực quản trị và khả năng cạnh tranh, khi đó thị trường bảo hiểm mới phát triển lành mạnh và bền vững.
