Thị trường tài sản mã hóa cần sự rõ ràng, minh bạch
Nỗi niềm nhà đầu tư
"Tham gia vào thị trường từ những năm 2016-2017, tôi đã trải qua những thăng trầm để cảm nhận đủ mặt tích cực lẫn tiêu cực của thị trường này", nhà đầu tư Lê Đăng Huy chia sẻ với giọng điệu trầm tư. Đây chính là thời điểm "bùng nổ" đầu tiên của thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam khi nhận được nhiều sự chú ý từ các cơ quan quản lý cho đến cộng đồng nhà đầu tư trong nước.
Anh Huy nhớ lại những ưu điểm ban đầu thu hút mình vào thị trường như tính chất dễ tiếp cận, không cần vốn lớn và dễ có cơ hội kiếm được một khoản tiền nhanh từ dao động lớn. Điều này phản ánh đúng tinh thần thời kỳ đầu của tiền mã hóa - một thị trường mở, không rào cản, nơi bất kỳ ai cũng có thể tham gia với ít vốn và hy vọng tạo ra lợi nhuận cao.
Tuy nhiên, sau gần một thập kỷ tham gia, anh Huy đã nhìn thấy rõ mặt tối của một thị trường thiếu hành lang pháp lý.
"Thị trường tiền mã hóa tồn tại rất nhiều góc khuất, như nhiều dự án ảo vẽ ra gọi vốn xong không làm, chây ì, các dự án liên quan đến đa cấp không kiểm soát được", nhà đầu tư này kể lại với vẻ trăn trở.
Điều khiến anh Huy quan tâm nhất là nhóm nhà đầu tư cao tuổi, những người ít tiếp xúc với các kênh thông tin đại chúng nên “nhẹ dạ cả tin”, dễ sa đà vào các nhóm lừa đảo để rồi bị mất tài sản đáng tiếc.
Không chỉ vậy, lừa đảo KYC bằng deepfake khuôn mặt, rửa tiền thông qua giao dịch USDT, dùng các đồng coin tự vẽ không có giá trị bán niềm tin cho người bị dụ giá cao mơ về một tương lai mơ hồ..., anh Huy liệt kê những thủ đoạn mà bản thân đã chứng kiến. Đây chính là hệ quả của việc thiếu khung pháp lý rõ ràng và cơ chế bảo vệ nhà đầu tư.
"Nếu không có kiến thức, kinh nghiệm và trải nghiệm thì rất dễ mất tiền. Nếu ai mới tham gia mà may mắn x2, x5, x10 lần số tiền bỏ ra thì chắc chắn lòng tham sẽ làm lu mờ đi lý trí và lúc đó là lúc sẽ mất tất cả", anh Huy chia sẻ.
Đây là một trong những bài học đắt giá đã từng xảy ra qua nhiều chu kỳ thị trường. Sự thành công ban đầu thường là "con dao hai lưỡi" - nó có thể tạo ra niềm tin thái quá và dẫn đến những quyết định đầu tư thiếu thận trọng. Thị trường phi tập trung nên vô tình dẫn đến hệ quả nhà đầu tư nếu như bị hack ví hay tham gia vào dự án lừa đảo sẽ không thể đòi lại tiền.
Chia sẻ sự lạc quan sau khi Thủ tướng Chính phủ có Chỉ thị số 05/CT-TTg ngày 1/3/2025 giao cho Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước đề xuất khung pháp lý cho tài sản số, nhà đầu tư này cho biết: "Biết đến thông tin từ các kênh truyền thông chính thống, tôi cảm thấy rất vui và háo hức trước sự kiện cơ quan quản lý và Chính phủ đang từng bước công nhận tài sản số, tiền mã hóa".
Đặc biệt, dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số lần đầu tiên đề cập khái niệm tài sản số đang được Quốc hội thảo luận khiến anh cảm thấy lạc quan. "Nếu được công nhận, tôi kỳ vọng nhà đầu tư tiền mã hóa sẽ có một sân chơi công bằng, minh bạch và được bảo vệ", anh Huy nói.
Hành lang pháp lý trở thành động lực tăng trưởng của thị trường
Tài sản kỹ thuật số không còn bị coi là "loại tài sản ngoài rìa", mà đang được phân loại dưới dạng công cụ tài chính chính thống.
Không khó để thấy, năm 2025 tài sản mã hóa đang bước vào giai đoạn mà hầu hết các quốc gia không thể bỏ qua và câu hỏi đặt ra không còn là "có nên quy định hay không" mà là "làm sao cân bằng giữa bảo vệ người dùng và khuyến khích đổi mới".
Quy định về tiền mã hóa hiện tại đã phát triển thành một bộ quy tắc toàn diện, bao gồm mọi khía cạnh từ thuế và kiểm tra chống rửa tiền (AML) đến cấp phép, tiêu chuẩn bảo quản và bảo vệ người dùng. Điều đáng chú ý là tài sản kỹ thuật số không còn bị coi là "loại tài sản ngoài rìa" mà đang được phân loại dưới dạng công cụ tài chính chính thống.
Các cơ quan quốc gia và siêu quốc gia như Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC), Lực lượng Đặc nhiệm Hành động Tài chính (FATF) liên tục công bố những diễn giải mới và là dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy tiền mã hóa đang trở thành một phần không thể thiếu trong cấu trúc quản lý chính thống toàn cầu.
Cùng với đó, một xu hướng đặc biệt nổi bật năm 2025 là việc áp dụng tiền mã hóa được thúc đẩy bởi chính sách chứ không phải giá cả. Bộ khung pháp lý rõ ràng hơn đang giúp nhiều nhà đầu tư cá nhân và tổ chức tham gia thị trường một cách tự tin.
Lấy ví dụ như tại Brazil và Các Tiểu vương quốc Ả-Rập thống nhất (UAE), các quy định quản lý thị trường chủ động đã mang đến những kết quả ấn tượng. Nếu như Brazil đang tích hợp Drex (đồng real kỹ thuật số) với hệ thống Pix và ghi nhận stablecoin xuất hiện trong khoảng 90% giao dịch chuyển tiền mã hóa, thì UAE có số lượt tải xuống ứng dụng tiền mã hóa tăng vọt 41% năm 2024, đạt 15 triệu lượt, nhờ các quy tắc cấp phép rõ ràng và quy định thân thiện.
Trong khi đó, nhiều doanh nghiệp đang tích hợp tài sản mã hóa vào thanh toán, bảng cân đối kế toán và thanh toán bù trừ. Ví dụ, Circle đã hợp tác với Onafriq để giảm chi phí thanh toán xuyên biên giới 5 tỷ USD của châu Phi.
Nhiều cơ quan quản lý trên thế giới cũng đang thiết lập định nghĩa rõ ràng hơn cho các loại tài sản, phân biệt giữa token tiện ích, token thanh toán và tài sản kỹ thuật số cấp đầu tư. Những định nghĩa này giảm sự mơ hồ và giúp các sàn giao dịch, nhà đầu tư và nhà phát triển xác định cách thức hoạt động hợp pháp trong từng khu vực pháp lý.
Khu vực châu Á - Thái Bình Dương đang dẫn đầu trong việc phát triển các "sandbox token hóa". Hồng Kông (Trung Quốc) và Singapore đang ra mắt các khu vực thử nghiệm cho token hóa tài sản, cho phép ngân hàng và công ty fintech thử nghiệm tiền gửi token hóa, trái phiếu và tài sản thế giới thực dưới sự giám sát quy định. Singapore đã tăng gấp đôi giấy phép kinh doanh tài sản mã hóa trong năm 2024, củng cố vị thế là "bệ phóng blockchain" của châu Á.
Việc Chính phủ Việt Nam quyết tâm xây dựng khung pháp lý cho tài sản số là một tín hiệu tích cực, cho thấy sự đồng hành giữa Nhà nước và người dân trong việc nắm bắt cơ hội từ cuộc cách mạng công nghệ tài chính.
Theo ông Nguyễn Duy Hưng, Chủ tịch Công ty cổ phần Chứng khoán SSI, hiện nay, Việt Nam đã hình thành một thị trường tiền mã hóa và tài sản số rõ nét, thậm chí mức độ sôi động và khối lượng giao dịch có thể còn vượt qua thị trường chứng khoán. Đặc biệt, trong bối cảnh cả thế giới đã công nhận xu hướng này, Chính phủ liên tục nhấn mạnh tầm quan trọng của công nghệ, thì tài sản số là lĩnh vực chúng ta không thể đứng ngoài.
Không thể phủ nhận, thị trường tài sản số tiềm ẩn không ít rủi ro, nhà đầu tư tham gia thị trường tài sản số vẫn đang tự rung lắc, gặp cảnh thua lỗ chưa biết kêu cứu, hoặc đổ lỗi cho ai sau những quyết định của bản thân. Bởi vậy, rất cần những quy định, quy chế để làm sao những tổ chức trên thị trường đảm bảo được an toàn cho khách hàng của mình. Cùng với đó, yếu tố bảo mật, chống hacker cũng vô cùng quan trọng và phải được đặt lên hàng đầu. Song song với việc quản trị rủi ro hệ thống, cơ chế kiểm soát hạn chế lừa đảo trên thị trường là cần thiết. Hay nói một cách dân dã là “phải có cơ chế để chống lùa gà”.
