Để dập tắt lạm phát, các ngân hàng trung ương phải thắt chặt chính sách tiền tệ cho đến khi có điều gì đó xảy ra. Bắt đầu từ tháng 3/2022, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã tăng lãi suất với tốc độ nhanh nhất kể từ những năm 1980.
Ngay cả khi thị trường tài chính lao dốc, hệ thống tài chính thế giới vẫn không bị phá hủy. Khi các quỹ hưu trí của Anh chao đảo vào tháng 9, Ngân hàng Trung ương Anh (BoE) đã nhanh chóng ra tay hỗ trợ. Sự sụp đổ đáng chú ý nhất của sàn giao dịch tiền điện tử FTX nằm ngoài xu hướng chính thống và theo các nhà quản lý, là do gian lận chứ không phải do Fed gây ra.
Sự thất bại của Silicon Valley Bank (SVB) đã gây ra làn sóng chấn động khắp thị trường tài chính. Đáng chú ý nhất là tác động tiêu cực tới cổ phiếu của các ngân hàng khác mà các nhà đầu tư lo lắng có thể có những lỗ hổng tương tự. Và thị trường tài chính đã bước vào một giai đoạn mới, trong đó chu kỳ thắt chặt của Fed bắt đầu có tác dụng.
Một đặc điểm của giai đoạn này là thị trường đột nhiên hợp tác với Fed hơn là chống lại Fed. Trong hơn một năm qua, các quan chức của ngân hàng trung ương đã lặp đi lặp lại cùng một thông điệp rằng lạm phát đang tỏ ra ngoan cố hơn dự kiến, có nghĩa là lãi suất sẽ cần phải tăng cao hơn dự kiến trước đó. Thông điệp này được củng cố bởi dữ liệu công bố vào ngày 14/3 cho thấy giá tiêu dùng cơ bản một lần nữa tiếp tục duy trì ở mức cao.
Các nhà hoạch định chính sách muốn thắt chặt các điều kiện tài chính để làm giảm tổng cầu và do đó hạ nhiệt mức tăng giá. Kể từ tháng 10, thị trường đã bị kéo theo hướng khác. Một thước đo về các điều kiện tài chính của Bloomberg đã cho thấy chúng đang được nới lỏng dần dần. Nhưng trong tuần qua, tất cả sự nới lỏng này đã bị đảo ngược, thậm chí còn tạo ra sự phục hồi của cổ phiếu ngân hàng. Sau đó sự sụp đổ của SVB đã khiến thị trường bị sốc khi chính sách thắt chặt của Fed bắt đầu có tác dụng.
Điều đó không có nghĩa là các nhà đầu tư đã từ bỏ việc chống lại Fed. Họ vẫn đang kỳ vọng rằng Fed sẽ sớm bắt đầu cắt giảm lãi suất mặc dù các quan chức không đưa ra dấu hiệu nào như vậy. Đầu năm nay, kỳ vọng cắt giảm lãi suất xuất phát từ hy vọng lạm phát sẽ giảm nhanh hơn dự kiến của Fed. Bây giờ thị trường đang phản ánh sự sợ hãi và sau khi một số ngân hàng phá sản, các nhà đầu tư đang đặt cược rằng Fed sẽ cắt giảm lãi suất để tránh phá vỡ bất cứ điều gì khác.
Khi so sánh với các thị trường khác, điều này cho thấy một mức độ bất đồng về nhận thức. Sau đợt lao dốc ban đầu, các chỉ số thị trường chứng khoán nói chung đã phục hồi mạnh mẽ. Chỉ số S&P 500 chỉ tăng nhẹ kể từ đầu năm. Đồng đô la có xu hướng mạnh lên trong các cuộc khủng hoảng khi các nhà đầu tư đổ xô đến nơi an toàn đã suy yếu nhẹ. Một mặt, các nhà đầu tư cho rằng Fed nên lo ngại sự sụp đổ của các tổ chức khác và bắt đầu cắt giảm lãi suất. Mặt khác, bản thân họ không lo sợ hậu quả của một thất bại như vậy đủ để phản ánh nó trong giá tài sản.
Đằng sau mâu thuẫn này được cho là sự căng thẳng giữa mục tiêu lạm phát của Fed và nghĩa vụ bảo vệ sự ổn định tài chính của Fed. Sự thất bại của SVB vốn bắt nguồn từ khoản thua lỗ từ trái phiếu có lãi suất cố định. Vì ngay cả cuộc chiến chống lạm phát cũng không quan trọng bằng sự ổn định của hệ thống ngân hàng, và do đó Fed không thể tăng lãi suất cao hơn nữa. Điều này làm giảm nguy cơ suy thoái, thúc đẩy chứng khoán và giảm nhu cầu đối với các tài sản trú ẩn an toàn như đồng đô la.
Nhưng điều đó không chắc chắn như vậy. Sau sự sụp đổ của SVB, Fed đã cam kết sẽ hỗ trợ các ngân hàng khác. Sự hỗ trợ của Fed sẽ ngăn chặn bất kỳ tổ chức nào rơi vào tình trạng khó khăn khi xu hướng tăng lãi suất kết thúc. Bên cạnh sự hào phóng này là một sự thật khó chịu. Để đẩy lạm phát ra khỏi nền kinh tế, Fed cần phải khiến những ngân hàng lo lắng, khiến các khoản vay trở nên đắt đỏ và các doanh nghiệp lo ngại rủi ro.
Do đó, để các ngân hàng liều lĩnh như SVB thất bại không phải là một tai nạn. Đó là một phần công việc của Fed.
