Vai trò của robo ngày càng lớn
Các nền tảng cố vấn robo sử dụng những thuật toán để xây dựng và quản lý danh mục đầu tư cho nhà đầu tư. Bắt đầu xuất hiện ở những thị trường tài chính phát triển vào giai đoạn 2008 - 2010, các dịch vụ robo advisor không ngừng phát triển về tính năng và hiệu suất hoạt động.
Các cố vấn robo ngày nay có khả năng đảm nhận những nhiệm vụ từ đơn giản đến phức tạp cho nhà đầu tư: từ phân bổ tài sản, lựa chọn chứng khoán, tự động lập danh mục, tự động quản lý thực hiện tái cân bằng danh mục, đến ngay cả giảm hóa đơn thuế và khai thác lỗ thuế (tax-loss harvesting), lập kế hoạch hưu trí…
Công nghệ đã đạt đến mức độ giúp các cố vấn robo có thể đảm nhận vai trò như những chuyên viên tư vấn và quản lý tài khoản, trực tiếp đưa ra cho khách hàng những hướng dẫn từ việc phân bổ danh mục đến xây dựng những kế hoạch tài chính đường dài.
Áp dụng công nghệ trong lĩnh vực đầu tư tài chính không phải quá mới mẻ trước sự xuất hiện của các cố vấn robo. Trước năm 2000, những công cụ như robot giao dịch chứng khoán, giao dịch thuật toán, phần mềm phân bổ danh mục tự động... đã được sử dụng ở những thị trường phát triển. Tuy nhiên, những công cụ này hầu như chỉ dành cho các nhà quản lý quỹ và quản lý tài sản, những nhà đầu tư chuyên nghiệp.
Sự phát triển của công nghệ đưa robo đến với đại chúng
Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ khiến trí tuệ nhân tạo (AI), thuật toán, dữ liệu lớn không còn là đặc quyền của các tổ chức lớn. Các dịch vụ cố vấn robo đang nhắm đến những người trẻ tuổi và mới tham gia vào thị trường, hứng thú với một nền tảng kỹ thuật số có thể giúp họ lập kế hoạch và dự báo về số tiền có thể tích lũy được trong tương lai.
Theo hãng nghiên cứu Statista (Đức), năm 2019, các dịch vụ robo advisor dự kiến sẽ quản lý hơn 980 tỷ USD tài sản trên toàn thế giới, tăng 80,5% so với năm 2018. Statista dự báo, tổng tài sản được quản lý bởi cố vấn robo sẽ tăng mạnh và đạt hơn 2.500 tỷ USD vào năm 2023, với tốc độ tăng trưởng bình quân 27%/năm. Bên cạnh đó, số lượng người dùng được dự báo tăng từ 45,8 triệu lên 147 triệu vào năm 2023.
Phần lớn dịch vụ robo advisor vẫn tập trung ở thị trường Mỹ, quản lý tổng cộng 750 tỷ USD (76% toàn thế giới). Ngoài Mỹ, châu Âu và Trung Quốc, robo advisor cũng đã sẵn sàng để tiếp cận những thị trường tiềm năng khác như các quốc gia Đông Nam Á với dân số bản địa lớn, các nhà đầu tư trẻ trung, năng động và nhạy cảm với những phát kiến công nghệ mới.
Việt Nam đang bắt nhịp với xu thế
Tại Việt Nam, mặc dù thị trường mới phát triển nhưng một số công ty đã đón đầu xu hướng áp dụng công nghệ, tự động hóa và trí tuệ nhân tạo. Chẳng hạn, TCWealth của Techcom Securities (TCBS), nền tảng hỗ trợ khách hàng tạo lập kế hoạch tài chính dài hạn cho bản thân hoặc gia đình, giúp khách hàng thực hiện phân bổ cơ cấu tài sản theo cổ phiếu - trái phiếu - tiền gửi với tỷ lệ phù hợp, nhằm hiện thực hóa các nhu cầu đầu tư sinh lời, chi tiêu tương lai hoặc nghỉ hưu.
Hay BSC i-Invest của Công ty Chứng khoán BIDV (BSC), nền tảng giao dịch chứng khoán, hỗ trợ xây dựng và quản lý danh mục đầu tư, nhà đầu tư có thể xây dựng kế hoạch đầu tư phục vụ cho các mục tiêu tài chính của bản thân, lựa chọn các danh mục đầu tư được thiết kế dành cho khẩu vị rủi ro riêng, hoặc những danh mục đặc biệt dựa trên những chủ đề đầu tư hấp dẫn trên thị trường. BSC i-Invest cho phép người dùng thực hiện mua bán với toàn bộ danh mục chứng khoán thay vì từng cổ phiếu đơn lẻ, đồng thời tự động theo dõi và đề xuất tái cân bằng danh mục.
Xu hướng đầu tư dài hạn, hoạch định tài chính cá nhân và gia đình được dự báo sẽ dần trở nên phổ biến, thay thế hoạt động “lướt sóng” hàng ngày, vốn không thực sự hiệu quả và “ngốn” phí giao dịch.
Robo advisor sẽ thay thế nhiều nhân viên tư vấn chứng khoán
Cố vấn robo đảm nhiệm vai trò giống như một chuyên viên tư vấn đầu tư và quản lý tài khoản chứng khoán. Chi phí đối với một cố vấn robo thấp hơn và kèm với mức độ chính xác về giao dịch cao hơn. Trong khi dịch vụ tư vấn truyền thống thường đòi hỏi khách hàng có một quy mô tài sản nhất định, thì các cố vấn robo cho phép quản lý số dư tài khoản rất nhỏ, tạo điều kiện cho nhiều nhà đầu tư cá nhân có thể dễ dàng và nhanh chóng bắt tay vào thực hiện đầu tư.
Cố vấn robo bắt đầu công việc với một bảng câu hỏi dành cho khách hàng nhằm đánh giá khẩu vị rủi ro, mục tiêu tài chính và sở thích đầu tư. Từ đây, bằng việc thực hiện các thuật toán đã được xây dựng, cố vấn robo đưa ra một số danh mục đầu tư phù hợp nhất cho nhà đầu tư lựa chọn. Toàn bộ công việc được tư vấn viên robo thực hiện một cách tự động, chỉ đòi hỏi một hàm lượng rất nhỏ các thao tác tay. Bên cạnh đó, phần lớn các cố vấn robo vẫn cho phép nhà đầu tư tự xây dựng danh mục theo ý mình, hoặc có thể liên lạc với những chuyên viên tư vấn nếu cần thêm những chỉ dẫn riêng.
Tiềm năng phát triển của các cố vấn robo nhận được những đánh giá tích cực của nhiều chuyên gia trong giới tài chính. Xử lý thông tin bằng các thuật toán tinh vi và tự động hóa dựa trên lý thuyết đầu tư bài bản, chi phí thấp và đòi hỏi ít thao tác thủ công là những đặc tính ưu việt giúp cho cố vấn robo được nhận định là “tương lai của ngành đầu tư”.
Ở một mức độ nhất định, robo có khả năng thay thế không ít công việc của những tư vấn viên truyền thống. Sự xuất hiện của các robo sẽ thay thế và thậm chí làm tốt hơn con người trong việc giải quyết các nhiệm vụ lặp đi lặp lại, tổng hợp và phân tích dữ liệu lớn với tốc độ và độ chính xác cao.
Một nền công nghiệp tư vấn mới có thể ra đời
Thực tế, các robo sẽ khó có thể thay thế hoàn toàn vai trò của con người. Đằng sau hệ thống cố vấn robo vẫn phải là những đội ngũ nhân sự có chất lượng, đóng vai trò thiết kế, vận hành và điều chỉnh hoạt động của các cố vấn robo, đồng thời khi cần sẵn sàng đảm đương những nhiệm vụ phức tạp, đòi hỏi yếu tố con người.
Các tư vấn viên sẽ là những người giao tiếp, nắm bắt những nhu cầu và hoàn cảnh của khách hàng, hỗ trợ nhà đầu tư hoạch định những kế hoạch tài chính toàn diện và chi tiết, thấu hiểu cảm xúc và đưa ra những lời khuyên, những chỉ dẫn về mặt tâm lý cho nhà đầu tư xuyên suốt quá trình thực hiện kế hoạch tài chính.
Sự phát triển mạnh mẽ của robo advisor đang và hứa hẹn sẽ làm thay đổi đáng kể bộ mặt của ngành tài chính đầu tư. Một cách tiếp cận hiệu quả là kết hợp những cố vấn robo hiện đại với dịch vụ tư vấn truyền thống của các công ty chứng khoán. Sẽ dần dần ít đi hình ảnh những nhân viên tư vấn ngồi đặt lệnh cho khách hàng, bấm điện thoại gọi hay gửi mail để khuyến nghị mua bán cổ phiếu. Các công việc này máy móc đã học và làm tốt hơn con người.
Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là khối lượng công việc đòi hỏi nhân sự của ngành chứng khoán sẽ biến mất. Như khi máy tính ra đời, đưa công việc của các thư ký đánh máy về quá khứ, nhưng lại tạo nên một ngành công nghiệp mới mẻ, với công cụ máy tính tăng năng suất lao động của tất cả các ngành nghề.
Tương tự như vậy, sự phát triển của robo advisor sẽ làm gia tăng nhu cầu đối với những mảng công việc có hàm lượng giá trị gia tăng lớn hơn mang lại cho khách hàng, đó là vai trò của những chuyên gia quản lý tài sản, phân tích và tư vấn chiến lược đầu tư. Đòi hỏi của công việc đối với các nhân sự này cũng sẽ cao hơn, kiến thức tài chính, khả năng công nghệ cũng như kinh nghiệm đầu tư và tư vấn sẽ cao hơn và không chỉ dừng lại ở mảng chứng khoán, mà còn ở các mảng bảo hiểm, tiền gửi, hưu trí, thuế, thậm chí là kế hoạch tài chính cho cá nhân và cả gia đình.
