Người tiêu dùng Việt Nam chuyển hướng sang xe điện
Deloitte mới đây thực hiện khảo sát người tiêu dùng ô tô toàn cầu năm 2025, với 6.029 người tham gia tại sáu quốc gia Đông Nam Á, trong đó gần 1.000 người đến từ Việt Nam.
Nghiên cứu tập trung vào bốn khía cạnh chính: mức độ phổ cập của xe điện, ý định mua xe trong tương lai, thói quen chia sẻ phương tiện di chuyển và khả năng kết nối.
Tại Việt Nam, người tiêu dùng thể hiện sự yêu thích rõ rệt với xe điện chạy pin (BEV) khi lựa chọn chiếc xe tiếp theo. Đáng chú ý, 74% người được khảo sát cho biết, sẽ đổi sang một thương hiệu khác, phản ánh mức độ cạnh tranh khốc liệt của thị trường. Điều này cho thấy, các doanh nghiệp trong hệ sinh thái ô tô cần nhanh chóng điều chỉnh chiến lược để đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của người tiêu dùng.
74% người tiêu dùng Việt Nam được khảo sát có kế hoạch đổi sang một thương hiệu khác khi mua chiếc xe tiếp theo - tín hiệu rõ ràng cho thấy sự cạnh tranh khốc liệt trong ngành.
Ngành ô tô vốn có quy mô lớn và hệ sinh thái phức tạp, nên mỗi khi có sự chuyển dịch, tác động thường sâu rộng và lâu dài. Do đó, việc thích ứng cần được xây dựng dựa trên nền tảng là quan điểm, nhu cầu và mức độ sẵn sàng của người tiêu dùng.
Hiện nay, hành vi tiêu dùng thay đổi nhanh chóng: người mua không còn xem ô tô chỉ là khoản đầu tư dài hạn, mà là sản phẩm phục vụ nhu cầu trước mắt, phù hợp với nhịp sống linh hoạt. Xu hướng này báo hiệu một tương lai mà ô tô có thể trở thành hàng tiêu dùng nhanh (FMCG), với tốc độ tiêu thụ và thay mới liên tục.
Trên phạm vi Đông Nam Á, người tiêu dùng vẫn ưu tiên xe động cơ đốt trong (ICE), thể hiện qua các chỉ số tăng nhẹ hằng năm ở hầu hết các thị trường.
Tại Việt Nam, tỷ lệ ưa thích xe ICE duy trì ổn định, tăng từ 49% lên 50% trong hai năm gần đây; trong khi đó, tỷ lệ lựa chọn xe BEV tăng từ 16% lên 18%, đưa Việt Nam vào nhóm Top 2 khu vực về mức độ quan tâm đối với BEV. Người tiêu dùng và các doanh nghiệp vận tải (như taxi điện, xe công nghệ) ngày càng ưa chuộng xe điện nhằm tối ưu chi phí và thúc đẩy “xanh hóa” giao thông.
Tỷ lệ lựa chọn xe hybrid (kết hợp động cơ xăng và điện) cũng tăng nhẹ, từ 9% lên 11%.
Xe điện hấp dẫn nhờ chi phí thấp nhưng vẫn còn rào cản
Người tiêu dùng bắt đầu xem ô tô không chỉ là tài sản đầu tư dài hạn, mà còn là sản phẩm phải đáp ứng nhu cầu trước mắt và thích ứng với lối sống đang thay đổi.
Về lý do chọn xe điện, người tiêu dùng Việt Nam nhấn mạnh đến chi phí nhiên liệu thấp hơn (71%), quan tâm đến môi trường (62%) và sức khỏe cá nhân (62%).
Ngược lại, các lo ngại chính khi sử dụng BEV bao gồm quãng đường di chuyển (46%), thời gian sạc (45%) và thiếu hiểu biết về công nghệ xe điện (43%).
Khi nói đến kỳ vọng, 25% người tiêu dùng Việt mong muốn xe điện có thể di chuyển ít nhất 400 km mỗi lần sạc. Yếu tố được ưu tiên hàng đầu là thời gian sạc (35%), sau đó là khả năng tiếp cận trạm sạc (16%) và vị trí thuận tiện (13%).
Nhìn chung, những kết quả này phản ánh cái nhìn thực tế của người tiêu dùng Việt Nam, vừa cởi mở với công nghệ mới, vừa quan tâm đến yếu tố tiện ích và trải nghiệm sử dụng.
Lòng trung thành với thương hiệu ô tô đang suy giảm
Khảo sát cũng cho thấy, lòng trung thành với thương hiệu đang suy giảm trong nhóm người tiêu dùng Việt Nam. Dù 42% cho biết, chiếc xe hiện tại và trước đây cùng một thương hiệu, nhưng 74% lại có ý định sẽ đổi thương hiệu trong lần mua kế tiếp - con số này tương đồng với xu hướng khu vực (70%).
Bên cạnh đó, 37% người tham gia khảo sát cho biết, họ đang sở hữu chiếc ô tô đầu tiên, mở ra cơ hội lớn cho các hãng xe trong việc xây dựng và nuôi dưỡng mối quan hệ khách hàng lâu dài.
Ba yếu tố ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định mua xe là chất lượng sản phẩm (67%), tính tiện ích (52%) và hiệu năng vận hành (51%), cho thấy người tiêu dùng ngày nay ưu tiên giá trị thực tiễn hơn là danh tiếng thương hiệu.
Người trẻ cởi mở hơn với mô hình di chuyển thay thế
Kết quả khảo sát chỉ ra sự giảm sút trong nhu cầu sở hữu xe ở nhóm người tiêu dùng trẻ (18-34 tuổi). Thay vì sở hữu xe, nhiều người lựa chọn các mô hình thay thế như “di chuyển như một dịch vụ” (Mobility as a Service - MaaS), phù hợp hơn với lối sống linh hoạt.
Tại Việt Nam, 67% người tiêu dùng trẻ sẵn sàng không sở hữu xe để ủng hộ MaaS. Tuy nhiên, phương tiện cá nhân vẫn giữ vai trò quan trọng trong đời sống hàng ngày: 57% cho biết, họ sử dụng xe cá nhân hằng ngày, trong khi chỉ 1% xem MaaS là giải pháp di chuyển duy nhất - mức thấp nhất khu vực.
Điều này phần nào phản ánh hạn chế của hệ thống giao thông công cộng và lý giải vì sao các mô hình MaaS hiện chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu di chuyển của đại đa số người dân.
Công nghệ thông minh định hình trải nghiệm ô tô tương lai
Người tiêu dùng Đông Nam Á nói chung và Việt Nam nói riêng dễ dàng chấp nhận các công nghệ nâng cao trải nghiệm lái xe.
Tại Việt Nam, 84% người tiêu dùng đánh giá cao việc tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) trong hệ thống xe và 85% coi kết nối giữa xe và điện thoại thông minh là tính năng quan trọng.
Điều này khẳng định sự phổ biến của xu hướng xe thông minh trong khu vực, dù người tiêu dùng vẫn còn thận trọng với các công nghệ có khả năng can thiệp trực tiếp vào chức năng lái.