Khu đô thị mới Thủ Thiêm sau 20 năm quy hoạch mắc nhiều sai phạm.
Ba sai phạm chính
Sau khi nhận thông báo kết luận thanh tra, mới đây UBND TP.HCM đã tổ chức họp báo công bố công khai những nội dung mà Thanh tra Chính phủ đưa ra. Trong đó, ông Võ Văn Hoan, Chánh văn phòng UBND TP.HCM cho biết, có 3 sai phạm chính đã được nêu ra tại kết luận.
Cụ thể, đối với ranh quy hoạch, qua kiểm tra thực tế cho thấy, các văn bản thẩm định của UBND Thành phố, Bộ Xây dựng và quyết định phê duyệt quy hoạch Khu đô thị mới Thủ thiêm nêu không đầy đủ, cụ thể về ranh giới, vị trí quy hoạch, đồng thời tại thời điểm lập quy hoạch có nhiều bản đồ khác nhau.
Chẳng hạn, Bản đồ quy hoạch tổng thể mặt bằng 1/5.000 Khu đô thị mới Thủ Thiêm ghi ngày 12/6/1995 có đóng dấu các đơn vị liên quan cho thấy có một số lô đất, trong đó có phần diện tích khoảng 4,3 ha thuộc khu phố 1, phường Bình An chỉ thể hiện ở bước nghiên cứu, đề xuất quy hoạch; trên bản đồ quy hoạch không thể hiện các chỉ tiêu kiến trúc, quy hoạch là không đúng so với quy định.
Bản đồ quy hoạch sử dụng đất (từ 5 đến 10 năm) với tỷ lệ 1/5.000 lập ngày 20/11/1995 có đóng dấu của các đơn vị liên quan không xác định một phần Khu phố 1, phường Bình An thuộc phạm vi lập quy hoạch.
Đối với kết luận này, ông Hoan cho biết, Thành phố thống nhất nhận định của Thanh tra Chính phủ về việc UBND Thành phố phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/2.000 tại Quyết định số 13585/KTST-QH ngày 16/9/1998, trong đó điều chỉnh diện tích và ranh giới không đúng thẩm quyền, tăng 4,3 ha thuộc khu phố 1, phường Bình an, quận 2 không đúng với quy hoạch Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Về thu hồi đất, từ việc xác định ranh không đúng, UBND Thành phố đã ban hành Quyết định số 1997/QĐ-UB ngày 10/5/2002 thu hồi đất với phần diện tích 4,3 ha thuộc khu phố 1, phường Bình An để thực hiện một số dự án trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm chưa đủ cơ sở pháp lý, không đúng với quy hoạch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Về khu tái định cư 160 ha, sau khi có Quyết định số 367/TTg ngày 4/6/1996 và Văn bản số 190/CP-NN ngày 22/2/2002 của Thủ tướng Chính phủ, UBND Thành phố chưa chỉ đạo các cơ quan liên quan lập, thẩm định, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch 1/5.000 đối với khu tái định cư.
Tổng diện tích đất đã được UBND Thành phố quy hoạch, bố trí tái định cư phục vụ cho Khu đô thị mới Thủ Thiêm đúng theo quy hoạch Thủ tướng duyệt 46,1 ha, còn thiếu 113,9 ha chưa được quy hoạch, bố trí tái định cư không báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
Trong phạm vi 5 phường ngoài ranh Khu đô thị mới Thủ Thiêm (Bình An, Bình Khánh, An Khánh, An Lợi Đông và Thủ Thiêm) để xây dựng khu tái định cư theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Văn bản số 190/CP-NN, UBND Thành phố đã giao đất cho 51 dự án để đầu tư xây dựng nhà ở, văn phòng, khu vui chơi giải trí, công trình công cộng… với tổng diện tích khoảng 144,6 ha.
UBND Thành phố đã không thực hiện lập, phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch chi tiết 1/2.000 trước khi giao đất cho các dự án, nhưng phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/5.000 để các dự án đầu tư xây dựng.
Thay vì tạm thời dừng giao đất cho các dự án không cấp thiết, quản lý chặt chẽ sự biến động của quỹ đất trong khu vực đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch, UBND Thành phố đã chấp thuận chủ trương, tạm giao cho 6 dự án với diện tích 27,7 ha và quyết định giao đất chính thức cho 45 dự án với tổng diện tích khoảng 116,9 ha.
Bên cạnh đó, trong một số dự án, Thành phố giao đất cho doanh nghiệp không đúng giấy phép kinh doanh, không đúng thẩm quyền, không có quy hoạch chi tiết 1/2.000 được duyệt, giao đất công không thông qua bán đấu giá…; một số dự án có vi phạm về quy hoạch và giấy phép xây dựng, tính toán tiền sử dụng đất không đúng quy định…
Hệ quả là không đủ đất để bố trí tái định cư theo quy hoạch, dẫn đến phá vỡ quy hoạch được phê duyệt, việc đầu tư xây dựng Khu đô thị mới Thủ Thiêm bị đình trệ do người dân khiếu nại kéo dài chưa được giải quyết dứt điểm, ảnh hưởng đến cuộc sống người dân.
51 dự án sẽ được kiểm tra, phân loại
Tại buổi họp báo, nhiều câu hỏi đặt ra về việc trong kết luận của Thanh tra Chính phủ có nêu rõ 51 dự án được cấp phép đầu tư tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm có vấn đề trong phê duyệt đầu tư. Vậy 51 dự án này sẽ bị ảnh hưởng ra sao, liệu có được tiếp tục phát triển hay không?
Trước vấn đề trên, ông Trần Vĩnh Tuyến cho biết, đối với những dự án đang triển khai sẽ vẫn tiếp tục được hỗ trợ tiến hành xây dựng.
Đối với kết luận của Thanh tra Chính phủ về việc 51 dự án được cấp phép sai phạm tại Khu đô thị Thủ Thiêm, Thành phố sẽ rà soát lại từ đầu, nếu dự án nào triển khai đúng với thủ tục pháp lý của Nhà nước thì sẽ được tiếp tục triển khai.
Dự án nào đã đóng tiền sử dụng đất nhưng chưa triển khai và có dấu hiệu giá đất thấp hơn với thực tế thì sẽ phải truy thu và dự án nào bị cấp phép sai về hồ sơ, thủ tục pháp lý thì sẽ bị thu hồi lại, sau đó Thành phố tổ chức bán đấu giá công khai để thu tiền về ngân sách.
Lãnh đạo UBND TP.HCM nhận trách nhiệm về những sai phạm tại Thủ Thiêm.
Ngoài ra, ông Tuyến cũng cho biết, UBND TP.HCM trong thời gian tới sẽ tiếp tục kiểm tra, làm rõ các tình tiết, có xem xét quá trình và hoàn cảnh lịch sử từng vụ việc, từng dự án, từng tổ chức, cá nhân có liên quan trong việc cấp phép hoặc liên quan tới việc triển khai các hạng mục tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm.
Đồng thời, tổ chức đối thoại công khai giữa các cơ quan có liên quan của Thành phố với người dân và doanh nghiệp, lắng nghe ý kiến của người dân trao đổi, tìm sự đồng thuận về hướng giải quyết, đảm bảo không để người dân bị thiệt thòi do bất cập về chính sách và sai phạm trong công tác quản lý nhà nước về đất đai. Xác định rõ thời gian, lộ trình giải quyết từng vụ việc.
Cụ thể, về quy hoạch và thu hồi đất thực hiện Khu đô thị mới Thủ Thiêm, căn cứ vào kết luận của Chính phủ, rà soát, hoàn thiện các thủ tục pháp lý để tiếp tục thực hiện quy hoạch Khu đô thị mới Thủ Thiêm, trong đó có khoảng 4,3 ha tại khu phố 1, phường Bình An, quận 2. Thời gian hoàn tất trước ngày 15/10/2018.
Xây dựng chính sách bồi thường thiệt hại, hỗ trợ tái định cư đối với các hộ dân trong phần đất diện tích khoảng 4,3 ha khu phố 1, phường Bình An nằm ngoài ranh quy hoạch Khu đô thị mới Thủ Thiêm theo kết luận của Thanh tra Chính phủ.
Thời gian thực hiện trước ngày 30/11/2018. Đồng thời, rà soát các trường hợp còn đang khiếu nại, xây dựng và phê duyệt chính sách bồi thường thiệt hại, hỗ trợ, tái định cư phù hợp. Thời gian hoàn tất trước 15/10/2018.
Tổ chức kiểm tra, rà soát các dự án trong khu tái định cư trong quy hoạch theo kết luận của Thanh tra Chính phủ. Thời gian thực hiện trước ngày 1/11/2018.
Tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm, xử lý vi phạm đối với các tổ chức, cá nhân liên quan tại thời điểm phát sinh vụ việc theo phân cấp quản lý cán bộ. Thời gian thực hiện trước 30/11/2018.
“Với các vi phạm trên, UBND TP.HCM xin nhận trách nhiệm trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, vì đã thực hiện không đúng quy hoạch được Thủ tướng phê duyệt.
UBND Thành phố cũng chân thành xin lỗi nhân dân, nhất là các hộ dân bị ảnh hưởng tại khu vực khoảng 4,3 ha ngoài ranh quy hoạch thuộc khu phố 1, phường Bình An, quận 2, đã chịu thiệt thòi, tổn thất, vất vả trong cuộc sống nhiều năm qua”, ông Tuyến nói.
Trước đó, ngày 7/9/2018, Thanh tra Chính phủ chính thức công bố kết luận kiểm tra một số nội dung chủ yếu liên quan đến việc khiếu nại của công dân về Khu đô thị mới Thủ Thiêm.
Trong đó, ngoài những sai phạm mà UBND TP.HCM qua một số nhiệm kỳ đã tạo ra tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm được đưa ra, Thanh tra Chính phủ còn cho rằng, những việc làm trên thể hiện công tác quản lý sử dụng đất bị buông lỏng, thiếu kiểm soát, giao đất tràn lan cho các dự án, làm phá vỡ không gian, quy mô quy hoạch, đặc biệt là không bảo đảm được quỹ nhà, đất phục vụ tái định cư theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
Theo quy hoạch được duyệt và chủ trương thu hồi đất của Thủ tướng Chính phủ, Khu đô thị Thủ Thiêm gồm: Khu đô thị mới và Khu tái định cư thuộc địa bàn các phường An Khánh, An Lợi Đông, Bình An, Bình Khánh và Thủ Thiêm, quận 2, tọa lạc bên bờ Đông sông Sài Gòn đối diện quận 1 với tổng diện tích 930 ha. Khu đô thị được quy hoạch là một trung tâm mới, hiện đại và mở rộng với các chức năng chính là: Trung tâm tài chính, thương mại, dịch vụ cao cấp của thành phố, khu vực và có vị trí quốc tế; là trung tâm văn hóa, nghỉ ngơi, giải trí.
Trong đó, khu đô thị mới được chia làm 5 khu vực chính gồm: Khu vực lõi trung tâm, Khu dân cư phía Bắc, Khu dân cư dọc Đại lộ Mai Chí Thọ, Khu dân cư phía Đông, Khu Châu thổ phía Nam; Khu tái định cư 160 ha được định hướng về phía Đông, giáp ranh phạm vi lập quy hoạch.
