Dòng tiền không bao giờ ngủ yên

Nhiều cung bậc cảm xúc 2018

Năm 2018 sắp khép lại có thể xem là năm của nhiều cung bậc cảm xúc trái ngược trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Nếu như quý I, chỉ số VN-Index tăng mạnh và tạo đỉnh lịch sử 1.200 điểm thì sang quý II, chỉ số điều chỉnh về 884 điểm, đến quý III có sóng hồi về 1.024 điểm và quý IV lại điều chỉnh về dưới 900 điểm.

Những ngày cuối năm, VN-Index đang hồi phục một cách rất khó khăn trong bối cảnh thị trường chứng khoán toàn cầu giảm mạnh khi Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) tiếp tục nâng lãi suất đồng USD thêm 0,25%/năm, lên 2,5%/năm vào ngày 19/12/2018.

Fed nâng lãi suất là một trong những yếu tố chủ yếu từ bên ngoài tác động tới các đợt điều chỉnh đan xen của thị trường chứng khoán trong nước năm 2018, bên cạnh câu chuyện chiến tranh thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ.

Vậy năm 2019, triển vọng thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ chịu tác động của những yếu tố nào?

Thị trường chứng khoán phản ánh nội tại của nền kinh tế, nhưng cũng phản ánh kỳ vọng của nhà đầu tư vào triển vọng tương lai. Năm 2018, tăng trưởng GDP dự kiến đạt mức 6,7 - 6,9%/năm, CPI xấp xỉ 4% và thặng dư thương mại khoảng 7 tỷ USD... Về cơ bản, các chỉ số vĩ mô đều đạt kế hoạch đề ra. Nếu các chỉ số vĩ mô tiếp tục duy trì hoặc tích cực hơn thì thị trường chứng khoán năm 2019, vẫn còn nhiều cơ hội đối với những nhóm ngành được hưởng lợi chính sách.

Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), gồm 7 thành viên Việt Nam, Mexico, Nhật Bản, Singapore, New Zealand, Canada và Australia đã chính thức được phê chuẩn. Khi hiệp định chính thức được thực thi từ 14/1/2019, các doanh nghiệp ngành dệt may, thủy sản sẽ tiếp tục được hưởng lợi sau một năm 2018 bùng nổ do bất ngờ hưởng lợi từ cuộc chiến tranh thương mại Mỹ - Trung.

Tuy nhiên, nếu không chuẩn bị tâm thế tốt, các doanh nghiệp Việt bị cạnh tranh trên chính sân nhà và doanh nghiệp hưởng lợi nhiều là doanh nghiệp khối FDI. Trên sàn chứng khoán, các doanh nghiệp dệt may, thủy sản cũng đã có một năm bùng nổ, nếu năm 2019 không tăng trưởng hai con số thì thị giá cổ phiếu khó kỳ vọng sự đột phá.

Nền kinh tế Việt Nam với độ mở lớn, kim ngạch xuất khẩu tăng mạnh, với việc CPTPP có hiệu lực, rất có thể các doanh nghiệp bất động sản khu công nghiệp, doanh nghiệp vận tải và cảng biển được hưởng lợi. Với việc đang có định giá khá hấp dẫn trên sàn, đây có thể là nhóm đang chú ý và đem lại lợi nhuận trong năm 2019.

Mới đây, Mỹ, Trung Quốc đã thống nhất ngừng áp thuế lên hàng hóa và đình chiến trong vòng 90 ngày đàm phán thêm. Điều này giúp cho thị trường chứng khoán bớt đi một nỗi lo.

Trong năm 2018, chiến tranh thương mại tạo nên sự hoảng loạn trên thị trường chứng khoán toàn cầu. Chiến tranh thương mại sẽ làm dòng chảy thương mại toàn cầu thay đổi và có ảnh hưởng rất lớn đến các nền kinh tế có độ mở lớn như Việt Nam. Với việc Mỹ - Trung tạm đình chiến, thị trường chứng khoán Việt Nam có cơ hội phục hồi trong quý I/2019, nhưng khó có khả năng VN-Index quay trở lại mốc 1.000 điểm.

Ngày 19/12/2018, Fed đã tăng lãi suất 25 điểm cơ bản, nâng tổng mức tăng lên 100 điểm cơ bản (1%) trong cả năm 2018. Rõ ràng, khi tốc độ tăng lãi suất nhanh hơn của Fed làm chi phí lãi vay tăng lên, dẫn đến hệ quả thị trường chứng khoán toàn cầu lao dốc và dòng vốn rút khỏi các thị trường mới nổi càng gia tăng. Chỉ số công nghiệp Dow Jones đã giảm 15,2% từ đỉnh và chỉ số S&P500 giảm 16%. Đây là mức giảm điểm mạnh nhất kể từ cuộc đại suy thoái năm 1931.

Tổng thống Donald Trump cũng không hài lòng với sự cứng nhắc của Chủ tịch Fed Jerome Powel và yêu cầu ông này nhạy cảm với thị trường hơn, hay nói cách khác nên dựa vào các số liệu kinh tế hơn là một kế hoạch định sẵn. Giới tài chính toàn cầu đang kỳ vọng Fed sẽ tăng lãi suất 2 lần trong năm 2019, thay vì 3 lần như kế hoạch trước đó. 

Dòng tiền thông minh sẽ tìm đến nơi có lợi nhuận

Năm 2019 được dự báo là một năm khó khăn đối với việc thu hút dòng vốn ngoại vào các thị trường mới nổi. Đối với thị trường chứng khoán Việt Nam, dòng vốn ngoại rất quan trọng, vì đây là dòng tiền trung và dài hạn giúp tâm lý nhà đầu tư vững vàng hơn.

Với mục tiêu lâu dài đưa thị trường Việt Nam vào thị trường mới nổi thì việc đưa ra các giải pháp để giữ dòng vốn ngoại ở lại và huy động thêm các dòng vốn mới là cực kỳ cần thiết. Việc Quỹ VFM Việt Nam thu hút được dòng vốn mới quy mô 150 triệu USD thông qua chứng chỉ lưu ký (DR) là tín hiệu hết sức tích cực cho thị trường và là hướng đi cần thiết. Nhưng với quy mô thị trường hiện nay thì cần nhiều hơn những chứng chỉ lưu ký ở những thị trường tiềm năng như Hàn Quốc hay Trung Quốc.

Ở trong nước, lãi suất huy động và cho vay đang có xu hướng tăng trong thời gian gần đây và xu hướng sẽ còn tiếp tục trong năm 2019 khi tăng trưởng tín dụng tiếp tục được kiểm soát khoảng 14 - 15%, trong khi nợ xấu có dấu hiệu tăng trở lại. Bắt đầu từ ngày 1/1/2019, các nhà băng chỉ được sử dụng 40% nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn, thay vì 45% như trước.

Việc này cũng sẽ hạn chế tín dụng cho vay bất động sản rất nhiều. 2019 hứa hẹn sẽ là một năm không mấy dễ dàng cho các doanh nghiệp xây dựng và bất động sản. Có lẽ chỉ những doanh nghiệp đầu ngành như Vinhomes, hoặc các doanh nghiệp có lợi thế quỹ đất sạch, giá vốn rẻ, hạ tầng đã hoàn thiện; hoặc có những doanh nghiệp có dự án, quỹ đất ở các huyện dự kiến lên quận như Hoài Đức, Đông Anh… mới có cơ hội bứt phá và vươn lên.

Thị trường chứng khoán bao giờ cũng đi ngược với xu hướng lãi suất, nếu lãi suất tiếp tục nhích dần lên thì thị trường chứng khoán sẽ có điều chỉnh.

Đây là điều tất yếu khi dự báo thời kỳ tiền rẻ sớm kết thúc và điều này sẽ làm tăng thêm chi phí vốn của các doanh nghiệp bất động sản và các doanh nghiệp sản xuất. Lãi suất tăng sẽ gián tiếp làm dòng tiền vào thị trường chứng khoán bị hạn chế. Và năm 2019, các quỹ sẽ khó huy động tiền nhàn rỗi vào thị trường chứng khoán hơn khi lãi suất tiết kiệm tăng lên 8 - 9%/năm và rủi ro trên thị trường bắt đầu tăng dần.

Một kênh đầu tư khác khá an toàn cũng đang thu hút nhà đầu tư cá nhân, đó là trái phiếu doanh nghiệp và trái phiếu chính phủ. Với lãi suất cao hơn 2 - 3%/năm so với lãi suất tiền gửi ngân hàng cùng kỳ hạn và an toàn hơn kênh đầu tư cổ phiếu, đây có thể là một lựa chọn tốt cho nhà đầu tư trong năm 2019.

Và dòng tiền nhàn rỗi sẽ bị san sẻ từ kênh chứng khoán, kênh gửi tiết kiệm sang kênh đầu tư trái phiếu doanh nghiệp. Các ngân hàng và công ty chứng khoán cũng đang đẩy mạnh kênh bán trái phiếu để làm đa dạng hóa sản phẩm tài chính đến các nhà đầu tư.

Viễn cảnh thị trường chứng khoán 2019 có vẻ như đang rất khó khăn, nhưng không phải không có các điểm sáng hy vọng. Giá dầu có thể tiếp tục giữ ở mức thấp, dự báo dao động quanh mốc 50 USD/thùng sẽ giúp CPI giữ được ở mức vừa phải, giúp cho lãi suất không tăng quá nhanh gây sốc cho doanh nghiệp và nền kinh tế. Bên cạnh đó, tỷ giá dự báo tiếp tục ổn định nhờ nguồn dự trữ ngoại hối lên tới gần 70 tỷ USD. Tỷ giá ổn định là yếu tố chủ chốt giúp nhà đầu tư nước ngoài yên tâm ở lại với chúng ta.

2019 cũng là năm dự thảo Luật Chứng khoán sửa đổi được đưa ra trình Quốc hội. Luật Chứng khoán sửa đổi kỳ vọng như một cú huých giúp thị trường có thêm nhiều cơ hội mới.

Dòng tiền không bao giờ ngủ yên (Money never sleep), dòng tiền thông minh sẽ tìm đến nơi có lợi nhuận. Điều quan trọng là nhà đầu tư có nhận diện được cơ hội đó hay không.

Những cổ phiếu midcap, vốn điều lệ không quá 500 tỷ đồng, tập trung vào kinh doanh những ngành nghề cơ bản cốt lõi, cạnh tranh ít trên thị trường; những công ty nợ vay ít, tiền mặt nhiều và trả cổ tức đều đặn hàng năm; hoặc những cổ phiếu có tính chu kỳ sau khi đã suy thoái một thời gian đang hồi sinh trở lại là những gợi ý không tồi.

Nhìn lại những năm 2010 -  2011, giai đoạn thị trường chứng khoán Việt Nam suy giảm trầm trọng, vẫn có nhiều mã tăng bằng lần. Vì vậy, năm 2019, vẫn còn rất nhiều cơ hội trên thị trường khi thị trường điều chỉnh. Quý I/2019, VN-Index có thể sẽ dao động trong khoảng 850 - 950 điểm, sau đó điều chỉnh và đi lên vào nửa cuối quý III cho đến cuối năm.

2019 sẽ là năm của midcaps, pennys có kết quả kinh doanh tốt và có những câu chuyện được kể hấp dẫn.

Việt Hùng