Ông Bông Hoa Việt, Cố vấn Ban Giám đốc Công ty cổ phần Nhựa Bình Minh.
Khốn đốn vì hàng giả, hàng nhái tràn lan
Tại buổi Diễn đàn “Hoàn thiện chính sách tài sản trí tuệ - Động lực cho doanh nghiệp đổi mới sáng tạo”, đại diện Công ty cổ phần Nhựa Bình Minh thẳng thắn chia sẻ thực trạng thương hiệu bị xâm phạm và hành trình gian nan để tự bảo vệ mình trước sự thiếu nhất quán của hệ thống pháp lý hiện hành.
Cụ thể, ông Bông Hoa Việt, Cố vấn Ban Giám đốc Công ty cổ phần Nhựa Bình Minh cho biết, tình trạng mạo danh, nhái thương hiệu đã vượt khỏi khuôn khổ các hội thảo học thuật, mà đang hiện diện ngay trên từng công trình, từng mét đường ống.
Theo ông Việt, từ ống nhựa U-PVC, phụ kiện, keo dán đến logo, bao bì… đều bị sao chép gần như nguyên vẹn. Thậm chí có doanh nghiệp lập công ty với tên gần giống, “mượn danh” Bình Minh tiếp cận đại lý, nhà thầu.
Hậu quả là khách hàng nhầm lẫn, mua phải hàng kém chất lượng rồi quay sang phàn nàn: “Hàng Bình Minh gì mà dễ vỡ, rò nước?”. Nhưng khi kiểm tra thì phát hiện rằng đó không phải hàng thật, mà là hàng nhái, đã chôn sâu dưới đất, chỉ phát hiện khi hư hỏng.
“Người tiêu dùng không truy xuất nguồn gốc. Họ chỉ nhớ cái tên: Nhựa Bình Minh. Kết quả là chúng tôi mất khách hàng, người tiêu dùng mất niềm tin, và đau nhất là chúng tôi mất luôn quyền làm chủ cái tên của mình”, ông Việt nói.
Hay như ở lĩnh vực thực phẩm cao cấp, Công ty Yến sào Khánh Hòa cũng đang khốn đốn trước vấn nạn hàng giả. Bởi Yến sào Khánh Hòa là thương hiệu duy nhất ngành yến Việt Nam đạt danh hiệu Thương hiệu Quốc gia với giá trị bổ dưỡng vượt trội và tiềm năng kinh tế cao. Vì lẽ đó, rất nhiều tổ chức, cá nhân đã lợi dụng danh tiếng này để sản xuất hàng nhái, hàng kém chất lượng nhằm trục lợi.
Bà Lê Thị Đông Phương, Phó giám đốc Chi nhánh Công ty Yến Sào Khánh Hoà tại TP.HCM cho biết, lợi dụng tâm lý chuộng hàng rẻ, một số sản phẩm yến lọ được bán với giá chỉ từ 9.000 - 15.000 đồng/lọ, mức giá không tương xứng với giá trị thật của tổ yến.
“Đây là vấn nạn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín thương hiệu Yến sào Khánh Hòa, làm tổn hại niềm tin của người tiêu dùng và gây thiệt hại lớn về kinh tế”, bà Phương chia sẻ.
 |
Bà Lê Thị Đông Phương, Phó giám đốc chi nhánh Công ty Yến Sào Khánh Hoà tại TP.HCM. |
Đại diện Yến Sào Khánh Hoà cho biết thêm, về phía doanh nghiệp, thiệt hại không chỉ dừng lại ở doanh thu bị tụt giảm, mà thương hiệu bị tổn hại nghiêm trọng khi người tiêu dùng mua phải hàng giả, mất lòng tin và quay lưng với sản phẩm thật.
Đồng thời, Công ty phải dành nguồn lực rất lớn để bảo vệ người tiêu dùng và chính thương hiệu của mình. Từ việc phối hợp với lực lượng chức năng điều tra, thu hồi sản phẩm vi phạm, đến việc tăng cường truyền thông, đổi mới bao bì, áp dụng công nghệ chống giả hiện đại như mã QR truy xuất nguồn gốc, tem điện tử…
Thậm chí, Công ty phải chậm lại nhiều kế hoạch phát triển thị trường, đặc biệt là ở thị trường xuất khẩu nơi yêu cầu kiểm soát nguồn gốc rất nghiêm ngặt.
Luật pháp phải đủ mạnh để bảo vệ bên sáng tạo
Theo luật sư Mai Thị Thảo, Phó giám đốc TAT Law Firm), nửa đầu năm 2025, lực lượng chức năng đã xử lý hơn 3.270 vụ vi phạm hành chính liên quan hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ. Chỉ trong một tháng cao điểm (15/5 - 15/6/2025), có tới 1.631 vụ, trị giá tạm giữ hàng nghìn tỷ đồng.
Các thủ đoạn vi phạm ngày càng tinh vi, có thể kể đến như: đạo nhái bao bì, giả mạo tên thương mại, gắn nhãn hiệu nổi tiếng lên hàng hóa kém chất lượng, đăng ký nhãn hiệu trước để chiếm đoạt, buôn bán công khai trên sàn thương mại điện tử. Song, điểm chung là đều khai thác sự nhầm lẫn và niềm tin của người tiêu dùng để trục lợi.
Hậu quả không chỉ là doanh thu sụt giảm. Doanh nghiệp còn phải chi hàng chục tỷ đồng cho kiện tụng, giám định, quản trị khủng hoảng. Nặng nề hơn cả là uy tín bị bào mòn, thứ mà không một khoản tiền nào có thể mua lại.
 |
Luật sư Mai Thị Thảo. |
Dù gây hậu quả lớn nhưng theo luật sư Thảo thì việc xử lý các vụ xâm phạm thương hiệu tại Việt Nam hiện nay đang gặp nhiều khó khăn. Đầu tiên là việc xác định hành vi vi phạm, bởi phạm vi vi phạm thường rất rộng, xuất hiện đồng thời ở nhiều kênh với các hình thức đa dạng.
Tiếp đến là quá trình thu thập bằng chứng cũng không hề đơn giản, đặc biệt là trong môi trường số ngày càng phát triển. Việc áp dụng các biện pháp xử lý cũng tồn tại nhiều hạn chế…
Từ thực tế trên, luật sư Thảo kiến nghị cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế vận hành của Tòa chuyên trách về sở hữu trí tuệ. Song song với đó là xây dựng phát triển cơ chế giám định độc lập ngoài Bộ Khoa học và Công nghệ. Tăng cường phối hợp liên ngành; tăng cao chế tài xử phạt hành chính.
“Các mức phạt hiện nay quá thấp, không tương xứng với lợi nhuận mà các đối tượng thu được từ việc xâm phạm thương hiệu. Điều này khiến vi phạm trở thành một chi phí kinh doanh hơn là rào cản pháp lý”, luật sư Thảo nói.
Đại diện Công ty Yến sào Khánh Hòa cũng kiến nghị Nhà nước xử lý hình sự với hành vi tái phạm gây hại sức khỏe cộng đồng. Tăng cường kiểm tra thị trường online, bắt buộc định danh người bán trên sàn thương mại điện tử, và sớm ban hành Tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) cho sản phẩm yến tổ, nước yến để bịt khoảng trống quản lý.
Thương hiệu không chỉ là tài sản của doanh nghiệp, mà còn là niềm tự hào, sức cạnh tranh của quốc gia. Khi thương hiệu bị xói mòn, nền kinh tế mất đi động lực sáng tạo và hội nhập.
Theo đó, doanh nghiệp cần chủ động hơn trong đăng ký bảo hộ, ứng dụng công nghệ chống giả, truyền thông phân biệt hàng thật, hàng nhái. Nhưng doanh nghiệp không thể “đơn độc”. Cần một hệ thống pháp luật đủ mạnh, chế tài đủ nghiêm, và cơ chế thực thi đủ nhanh để bảo vệ những doanh nghiệp làm đúng và trừng trị bên làm sai.
