Phần lớn thị trường hiện đang dự báo rằng Fed có khả năng sẽ tạm dừng tăng lãi suất tại cuộc họp vào tuần này.
Fed đã tăng lãi suất 10 lần liên tiếp trong vòng hơn một năm, mặc dù lạm phát vẫn đang duy trì cao hơn mục tiêu 2% của ngân hàng trung ương. Vào tháng 5, Fed đã tăng lãi suất thêm 25 điểm cơ bản và đẩy lãi suất quỹ liên bang lên phạm vi 5% - 5,25%. Đây là chu kỳ thắt chặt với tốc độ nhanh nhất kể từ đầu những năm 1980.
Theo báo cáo Triển vọng Kinh tế toàn cầu gần đây nhất của WB, việc thắt chặt chính sách tiền tệ nhanh chóng ở Mỹ sẽ tác động đặc biệt đến thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển, và có thể dẫn đến khủng hoảng tài chính và suy thoái trên toàn thế giới.
Sự thắt chặt quá mức của Fed có thể lan sang các thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển, điều này có thể dẫn đến lãi suất ở các quốc gia đó cao hơn và đồng tiền mất giá, do đó làm trầm trọng thêm lạm phát. Điều này có thể khiến các doanh nghiệp và chính phủ ở các quốc gia này gặp khó khăn hơn rất nhiều trong việc đi vay và tiếp cận vốn.
Những phát hiện này được đưa ra trong bối cảnh WB dự báo rằng nền kinh tế toàn cầu đang ở trong một "trạng thái bấp bênh" khi lãi suất tăng làm giảm tốc độ chi tiêu của người tiêu dùng và đầu tư kinh doanh. Điều này cho thấy một hệ thống tài chính không ổn định hơn đang phải đối mặt với tốc độ tăng trưởng toàn cầu ước tính chậm lại là 2,1% trong năm nay, giảm so với mức 3,1% của năm ngoái.
“Với việc lãi suất của Mỹ tăng chủ yếu do lạm phát và các cú sốc phản ứng, triển vọng đối với các thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển là đáng lo ngại”, báo cáo của WB cho biết.
Cú sốc phản ứng - được định nghĩa là sự thay đổi lãi suất sau khi thị trường thay đổi nhận thức về quan điểm của Fed trong việc kiểm soát lạm phát - có thể gây ra những tác động đặc biệt tốn kém đối với các thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển. Các cú sốc phản ứng và lạm phát có thể làm giảm giá cổ phiếu và làm mất giá tiền tệ. Sau đó, đồng tiền mất giá có thể dẫn đến chi phí lớn hơn cho thực phẩm và các hàng nhập khẩu khác.
Hơn nữa, các thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển có lỗ hổng tài chính dễ bị tổn thương và mất cân bằng kinh tế vĩ mô lớn hơn - chẳng hạn như những quốc gia có xếp hạng tín nhiệm yếu hơn và thâm hụt tài khoản vãng lai - có thể đặc biệt dễ bị tổn thương trước xung đột kinh tế và tài chính do việc tăng lãi suất của Mỹ.
Chính sách của Fed có thể sẽ vẫn thắt chặt khi họ cố gắng giảm lạm phát và tác động lan tỏa này có thể xảy ra trong bối cảnh mức nợ cao chưa từng thấy ở nhiều thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển. Theo báo cáo, gần 60% các quốc gia có thu nhập thấp đang ở trong hoặc có nguy cơ cao lâm vào cảnh túng quẫn vì nợ nần.
Bên cạnh các động thái của Fed, sự hỗn loạn trong hệ thống tài chính Mỹ do một số ngân hàng phá sản vào đầu năm 2023 cũng có thể đe dọa các thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển. Do căng thẳng ngân hàng của Mỹ đã làm chậm lộ trình tăng lãi suất dự kiến, các thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển có thể phải đối mặt với việc xuất khẩu giảm và thị trường tài chính bị gián đoạn trong bối cảnh triển vọng tăng trưởng trầm lắng. Kể từ cuối năm 2021, nhiều thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển khác đã phải đối mặt với tình trạng mất khả năng tiếp cận thị trường và khả năng vỡ nợ cao hơn.
Báo cáo của WB cho thấy ngân hàng trung ương của các nước tiên tiến có thể truyền đạt "ý định của họ một cách rõ ràng nhất có thể và hiệu chỉnh các chiến lược để tránh những thay đổi đột ngột trong triển vọng chính sách”. Ngoài ra, các cơ quan quản lý tiền tệ của thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển có thể phải thắt chặt các chính sách của chính họ để tránh lạm phát gia tăng mạnh hoặc mất giá tiền tệ, làm giảm các tổn thương kinh tế cơ bản.
Báo cáo cho biết, các nỗ lực chính sách nên tập trung vào việc đảm bảo các tổ chức tài chính quốc tế nhận được đủ nguồn vốn để hỗ trợ các thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển đang gặp khó khăn. Điều này đòi hỏi nguồn vốn ngân hàng đầy đủ hơn, quản lý tiền tệ tốt hơn và thanh khoản mạnh hơn, đi đôi với việc tái cấu trúc nợ nước ngoài đối với một số thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển.
