Cần một thông điệp củng cố niềm tin
Trả lời phỏng vấn CNBC, Richard Koo, Nhà kinh tế trưởng tại Viện Nghiên cứu Nomura cho biết, nếu muốn thúc đẩy kinh tế phát triển, Trung Quốc cần thuyết phục người dân tin rằng giá nhà đang trên đà tăng trở lại.
Phân tích của Goldman Sachs cho thấy, người tiêu dùng Trung Quốc hiện đang rất e dè trong việc vay nợ, dù tốc độ giảm của giá nhà trong tháng 2/2024 đã chậm hơn so với tháng đầu năm.
Đây có thể là dấu hiệu cho thấy Trung Quốc đang bước vào giai đoạn “suy thoái bảng cân đối kế toán”, giống như của Nhật Bản những năm 1990. Tình trạng suy thoái bảng cân đối kế toán là khi các cá nhân và doanh nghiệp chịu gánh nặng nợ nần quá lớn, khiến họ không thể chi tiêu và đầu tư, thay vào đó là tập trung trả nợ, dẫn đến đình trệ kinh tế.
“Để mọi người quay lại vay tiền chi tiêu và đầu tư, Trung Quốc cần phải có thông điệp thuyết phục rằng giá nhà đã chạm đáy và sẽ tăng trở lại”, ông Koo nói.
Tuy nhiên, để xác định giá nhà đã chạm đáy hay chưa là điều không dễ. Ông Koo và các nhà phân tích khác cho rằng, giá nhà ở Trung Quốc vẫn chưa giảm nhiều như dự kiến, dù nhiều khía cạnh của thị trường bất động sản đang suy thoái, do thị trường này phụ thuộc vào chính sách. Các quan chức Trung Quốc cho biết, thị trường bất động sản vẫn đang trong giai đoạn điều chỉnh.
Theo ước tính của các nhà phân tích, bất động sản và các ngành liên quan chiếm ít nhất 20% nền kinh tế Trung Quốc. Tuy nhiên, thị trường này đã bước vào đợt khủng hoảng sau khi Bắc Kinh siết chặt tín dụng bất động sản từ năm 2020. Đồng thời, chuyển hướng động lực tăng trưởng sang các ngành khác là sản xuất và xe điện.
Các chính sách mới xảy ra cùng thời điểm với tác động từ Covid-19 và sự sụt giảm dân số, càng làm cho thị trường tồi tệ hơn. Đây là điều khác biệt so với Nhật Bản, bởi phải tới năm 2009, Nhật Bản mới bước vào giai đoạn sụt giảm dân số.
“Điều đó càng khiến cho việc thuyết phục người dân vay tiền mua nhà trở nên khó khăn hơn, nhất là khi dân số đang sụt giảm”, ông Koo đánh giá.
Bài học từ lịch sử
Theo số liệu chính thức, tăng trưởng kinh tế Trung Quốc năm 2023 đạt 5,2% và mục tiêu tăng trưởng năm nay khoảng 5%.
Nhiều nhà phân tích cho rằng, đây là mục tiêu đầy thách thức nếu thiếu chính sách kích thích. Tuy nhiên, Bắc Kinh tỏ ra lưỡng lự với việc ban hành hỗ trợ quy mô lớn cho nền kinh tế, mà theo ông Koo, nguyên nhân sâu xa là do bài học từ lịch sử.
Theo đó, trong cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2007 - 2008, Trung Quốc từng tung ra gói kích thích trị giá 4.000 tỷ nhân dân tệ (563,38 tỷ USD) gây ngờ vực và khiến giá cổ phiếu giảm 70%.
“Khi đó, Trung Quốc đã suýt rơi vào suy thoái bảng cân đối kế toán. Tuy nhiên, một năm sau, Trung Quốc đạt mức tăng trưởng 12%”, Nhà kinh tế trưởng của Viện Nghiên cứu Nomura nhớ lại và cho biết, vấn đề là Bắc Kinh vẫn duy trì gói kích thích khi kinh tế đã tăng trưởng mạnh, dẫn đến tăng trưởng nóng và đầu cơ.
Với hiện tại, ông Koo cho rằng, Trung Quốc vẫn cần có biện pháp kích thích kinh tế để tránh gặp phải “suy thoái bảng cân đối kế toán” và cắt giảm hỗ trợ khi kinh tế phục hồi mạnh trở lại. “Khi mọi người đi vay trở lại thì bắt đầu giảm dần hỗ trợ, còn trước đó thì không”, ông Koo khuyến nghị.
