Sáng 15/1, sau phiên khai mạc Kỳ họp bất thường thứ 5 Quốc hội khoá XV, Quốc hội tiến hành thảo luận về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi). Đây là kỳ họp Quốc hội thứ tư bàn bạc về dự thảo Luật này.
Trước đó, dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) dự kiến được thảo luận tại ba kỳ họp thứ 4, 5, 6 của Quốc hội khoá XV và thông qua tại Kỳ họp thứ 6 hôm 29/11/2023. Tuy nhiên, do còn nhiều nội dung quan trọng chưa thống nhất, chưa thiết kế được phương án tối ưu, dự thảo đã được lùi thời hạn thông qua thêm một kỳ họp.
Sau khi được tiếp thu, chỉnh lý, dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) trình Quốc hội tại Kỳ họp này gồm 16 chương, 260 điều; đã bỏ 05 điều và sửa đổi, bổ sung tại 250 điều (cả về nội dung và kỹ thuật) so với dự thảo Luật trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 6.
Sẽ có 18 nội dung được tiếp tục bàn bạc, chỉnh lý, hoàn thiện tại Kỳ họp này.
 |
Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh báo cáo giải trình Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi tại phiên họp bất thường lần thứ 5 sáng 15/1/2024 |
Phát biểu giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật, Uỷ viên thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh thông tin về một số nội dung của dự thảo Luật bản mới nhất.
Trong đó, có một số nội dung nổi bật được quan tâm tại các kỳ họp trước, bao gồm:
Chỉ thu hồi đất để thực hiện dự án thương mại với “dự án đầu tư xây dựng khu đô thị”
Về thu hồi đất thực hiện dự án nhà ở thương mại, dự án hỗn hợp nhà ở và kinh doanh thương mại, dịch vụ (khoản 27 Điều 79): Dự thảo Luật quy định chỉ thu hồi đất để thực hiện dự án nhà ở thương mại, dự án hỗn hợp nhà ở và kinh doanh thương mại, dịch vụ khi là “dự án đầu tư xây dựng khu đô thị”.
Như vậy, dự thảo Luật lần này đã làm rõ hơn tính chất của dự án khu đô thị thuộc trường hợp xem xét thu hồi là dự án đầu tư xây dựng khu đô thị có công năng phục vụ hỗn hợp, đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội với nhà ở theo quy định của pháp luật về xây dựng.
Đồng ý cấp sổ đỏ cho đất không giấy tờ, không vi phạm, trước 1/7/2014
Về cấp Giấy chứng nhận cho hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất không có giấy tờ về quyền sử dụng đất không vi phạm pháp luật về đất đai, không thuộc trường hợp đất được giao không đúng thẩm quyền (khoản 3 Điều 138):
Dự thảo Luật chỉnh sửa theo hướng quy định về xem xét công nhận quyền sử dụng đất cho hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất đến trước ngày 01/7/2014. Để giải quyết căn cơ vấn đề này, UBTVQH đề nghị Chính phủ có cơ chế, chính sách hỗ trợ thực hiện cấp Giấy chứng nhận cho hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất không có giấy tờ về quyền sử dụng đất không vi phạm pháp luật, góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về đất đai, bảo đảm hiệu lực pháp lý của quy định.
Cho phép các quy hoạch sử dụng đất được lập đồng thời nhưng quy hoạch cấp cao hơn phải được phê duyệt, quyết định trước quy hoạch thấp hơn
Về nguyên tắc lập và phê duyệt quy hoạch sử dụng đất các cấp (khoản 9 Điều 60): dự thảo Luật quy định theo hướng cho phép các quy hoạch sử dụng đất được lập đồng thời nhưng quy hoạch cấp cao hơn phải được phê duyệt, quyết định trước quy hoạch thấp hơn.
Khi kết thúc thời kỳ quy hoạch sử dụng đất mà quy hoạch thời kỳ mới chưa được cấp có thẩm quyền quyết định, phê duyệt thì tiếp tục thực hiện các chỉ tiêu chưa thực hiện hết đến khi quy hoạch sử dụng đất thời kỳ tiếp theo được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định, phê duyệt.
Không thu hồi mà giao đất có thu tiền hoặc cho thuê đất đối với dự án bất động sản chuyển nhượng cho tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài
Về trường hợp tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài nhận chuyển nhượng dự án bất động sản theo quy định của pháp luật về kinh doanh bất động sản (Điều 117, khoản 3 Điều 119, khoản 6 Điều 124 và điểm a khoản 3 Điều 155):
Để cải thiện về thủ tục hành chính về đất đai, dự thảo Luật chỉnh sửa theo hướng: Nhà nước không thu hồi đất mà giao đất có thu tiền sử dụng đất hoặc cho thuê đất theo hình thức không đấu giá quyền sử dụng đất, không đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án có sử dụng đất;
Bên nhận chuyển nhượng được xem xét cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất theo quy định của Chính phủ sau khi bên chuyển nhượng và bên nhận chuyển nhượng hoàn thành nghĩa vụ tài chính theo quy định của pháp luật;
Không áp dụng quy định thời điểm xác định giá đất để tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất là thời điểm Nhà nước ban hành quyết định giao đất, cho thuê đất mà giao Chính phủ quy định chi tiết theo hướng bên nhận chuyển nhượng dự án được tiếp tục kế thừa nghĩa vụ tài chính về đất của bên chuyển nhượng
Tiền thuê đất hằng năm được áp dụng ổn định cho chu kỳ 05 năm
Về tiền thuê đất trả tiền thuê đất hằng năm (khoản 3 Điều 153): Dự thảo Luật chỉnh sửa theo hướng: Tiền thuê đất hằng năm được áp dụng ổn định cho chu kỳ 05 năm tính từ thời điểm Nhà nước quyết định cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất gắn với việc chuyển sang hình thức Nhà nước cho thuê đất trả tiền thuê đất hằng năm.
Tiền thuê đất cho chu kỳ tiếp theo được tính căn cứ bảng giá đất của năm xác định tiền thuê đất tiếp theo. Trường hợp tiền thuê đất tăng so với chu kỳ trước thì tiền thuê đất phải nộp được điều chỉnh nhưng không quá tỷ lệ do Chính phủ quy định cho từng giai đoạn. Tỷ lệ điều chỉnh do Chính phủ quy định cho từng giai đoạn không quá tổng chỉ số giá tiêu dùng (CPI) hằng năm cả nước của giai đoạn 05 năm trước đó.
Thống nhất 4 phương pháp định giá đất
Về nội dung phương pháp định giá đất và trường hợp, điều kiện áp dụng từng phương pháp (Điều 158): Dự thảo Luật quy định theo hướng rõ ràng về nội hàm các phương pháp định giá đất trên cơ sở tổng kết đánh giá thực tiễn thi hành pháp luật đất đai, trong đó quy định cụ thể tại dự thảo Luật các phương pháp định giá đất bao gồm: so sánh, thặng dư, thu nhập, hệ số điều chỉnh giá đất; lồng ghép phương pháp chiết trừ vào phương pháp so sánh.
Đồng thời, quy định các trường hợp, điều kiện áp dụng đối với từng phương pháp định giá đất. Phương án được thể hiện tại dự thảo Luật là phương án Chính phủ đề xuất tại Báo cáo số 710/BC-CP. Dự thảo Luật giao Chính phủ quy định chi tiết để áp dụng trong thực tế bảo đảm tính khả thi.
Ngoài các nội dung UBTVQH đã thống nhất phương án chính sách nói trên, UBTVQH cũng đã tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, chỉnh lý một số nội dung lớn như:
Chỉnh sửa quy định về giá đất cụ thể không áp dụng khi tính giá trị quyền sử dụng đất đối với đất do doanh nghiệp nhà nước sử dụng khi cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước là “đất cho thuê đất trả tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê” (Điều 160).
Bổ sung quy định “Trường hợp quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất là tài sản công thuộc các trường hợp thu hồi đất theo quy định của Luật này thì không phải thực hiện việc sắp xếp lại, xử lý tài sản công theo quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công.” (Điều 84).
Chỉnh sửa nội dung sửa đổi, bổ sung quy định tại khoản 2 Điều 14 Luật Lâm nghiệp về nguyên tắc chuyển mục đích sử dụng rừng:“Không chuyển mục đích rừng tự nhiên sang mục đích khác, trừ dự án quan trọng quốc gia; dự án phục vụ quốc phòng, an ninh; dự án cấp thiết theo tiêu chí do Chính phủ quy định.”.
Bỏ quy định về sửa đổi, bổ sung điểm d khoản 2 Điều 36 Luật Thi hành án dân sự....
Ông Vũ Hồng Thanh cũng cho biết, tại kỳ họp này, UBTVQH đề nghị Quốc hội tập trung thảo luận về 03 nội dung: Sửa đổi, bổ sung một số điều của các Luật, Nghị quyết của Quốc hội có liên quan đến đất đai; Quy định chuyển tiếp; Điều khoản thi hành và các vấn đề khác mà đại biểu Quốc hội quan tâm.
