Nhóm cổ phiếu hưởng lợi trực tiếp từ nâng hạng thị trường
Ngày 8/10/2025, FTSE chính thức công bố Việt Nam được nâng hạng lên thị trường mới nổi thứ cấp. Việc nâng hạng dự kiến sẽ có hiệu lực từ ngày 21/9/2026, tùy thuộc vào kết quả rà soát giữa kỳ vào tháng 3/2026 liên quan đến khả năng tiếp cận của các công ty môi giới toàn cầu.
Việt Nam được kỳ vọng sẽ thu hút mạnh dòng vốn quốc tế sau khi được FTSE Russell nâng hạng lên nhóm thị trường mới nổi thứ cấp. Việc nâng hạng giúp mở rộng khả năng tiếp cận của nhà đầu tư toàn cầu, đặc biệt là các quỹ ETF và quỹ tương hỗ đang theo dõi các chỉ số của FTSE.
Theo ước tính của Chứng khoán Phú Hưng về dòng vốn mà các quỹ ETF Emerging Market của FTSE có thể chảy vào VN-Index là 900 triệu USD, trên tổng tài sản của các quỹ khoảng 300 tỷ USD tại ngày 03/10/2025.
| |
| Dòng tiền từ các quỹ ETF có thể chảy vào Việt Nam sau nâng hạng |
Tuy nhiên, điều đáng chú ý hơn là sự gia tăng của các quỹ chủ động đến thị trường Việt Nam - vốn có quy mô tài sản quản lý cao hơn rất nhiều lần, với kỳ vọng dòng vốn từ các quỹ chủ động có thể lên đến 4 tỷ USD khi Việt Nam chuyển sang nhóm Mới nổi. Dòng vốn này sẽ ổn định hơn so với khi Việt Nam còn nằm ở nhóm Cận biên vốn được cho là nhóm rủi ro cao và được phân bổ tỷ trọng rất ít.
Chứng khoán Phú Hưng ước tính, dòng vốn từ các quỹ chủ động và bị động vào thị trường Việt Nam khoảng 5 tỷ USD.
Không chỉ tác động tích cực đến thị trường vốn, nền kinh tế cũng dự kiến được lan tỏa tác động tích cực khi Việt Nam được thu hút thêm sự chú ý của các nhà đầu tư nước ngoài, cả FII lẫn FDI, qua đó tạo điều kiện để giảm chi phí vốn vay nước ngoài và giúp tỷ giá phần nào được kiểm soát ổn định. Những điều này sẽ góp phần vào thúc đẩy phát triển kinh tế, mục tiêu hai chữ số của Chính phủ trong 2026 - 2030.
Việc nâng hạng có điều kiện này là một cột mốc tích cực đối với thị trường vốn và nền kinh tế Việt Nam. Tuy nhiên, để có thể hấp thụ hiệu quả dòng vốn ngoại, Việt Nam cần hoàn thành các yêu cầu trong giai đoạn rà soát giữa kỳ, đặc biệt là việc mở rộng khả năng tiếp cận của các công ty môi giới toàn cầu, đồng thời tiếp tục củng cố hạ tầng thị trường.
Theo báo cáo mới nhất của FTSE Russell, hiện có khoảng 61 mã chứng khoán đang nằm trong rổ chỉ số FTSE Vietnam All-Share, trong đó có 33 mã nằm trong FTSE Vietnam. Sau khi được nâng hạng, các cổ phiếu này sẽ được hưởng lợi đầu tiên.
Nhóm cổ phiếu có khả năng hưởng lợi trực tiếp gồm VIC, VHM, HPG, FPT, VPB, MSN, VCB, SSI - các mã thuộc rổ FTSE Vietnam/All-Share.
| |
| Top 10 cổ phiếu có thể hưởng lợi từ việc nâng hạng |
Thách thức và tồn tại trên thị trường vốn
Theo Chứng khoán Phú Hưng, thị trường vốn Việt Nam còn đối mặt với một số thách thức phải kể đến như năng lực tài chính hạn chế của các công ty chứng khoán trong mô hình Non-Pre-Funding, hệ thống xử lý giao dịch thất bại chưa hoàn thiện, áp lực tỷ giá khiến dòng vốn ngoại rút ròng mạnh. Ngoài ra, sự bất ổn xoay quanh kinh tế - chính trị toàn cầu và sự cạnh tranh dòng vốn trong khu vực tại các thị trường lớn như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản và Đài Loan (Trung Quốc), có thể làm giảm sức hút của Việt Nam trong ngắn hạn.
Cụ thể, Non-prefunding model (NPF) - Không ký quỹ trả trước - là nghiệp vụ mà nhà đầu tư không cần nộp đủ tiền ký quỹ trước khi giao dịch, mà chỉ cần thanh toán vào cuối ngày (T+0) hoặc (T+2). Do đó, khả năng vận hành mô hình NPF phụ thuộc vào sức mạnh tài chính của công ty chứng khoán. Hiện nay, chỉ có khoảng 10 công ty có thể đáp ứng được yêu cầu này với tổng vốn chủ hiện tại khoảng 5 tỷ USD. Năng lực vốn sẵn có này được đánh giá thấp hơn so với nhu cầu thanh toán của các quỹ ETF và các quỹ chủ động có thể vào thị trường Việt Nam.
Bên cạnh đó, CCP (Trung tâm thanh toán bù trừ) tại Việt Nam hiện vẫn chưa được triển khai đầy đủ, khiến rủi ro thanh toán và rủi ro đối tác vẫn tồn tại. Việc thiếu cơ chế bảo đảm trung gian làm giảm tính an toàn và minh bạch của thị trường. Hoàn thiện hệ thống CCP là yếu tố then chốt để đáp ứng tiêu chí nâng hạng và củng cố niềm tin của nhà đầu tư quốc tế.
Việt Nam hiện chưa có các biện pháp xử lý giao dịch thất bại một cách đầy đủ như cơ chế phạt hoặc mua lại bắt buộc. Điều này làm tăng rủi ro và sự không chắc chắn cho các nhà đầu tư tổ chức toàn cầu, vốn cần môi trường hậu giao dịch minh bạch và đáng tin cậy. Việc thiếu các cơ chế xử lý tự động khiến họ lo ngại rủi ro hoạt động (operational risk), ảnh hưởng đến quyết định đầu tư hoặc nâng hạng thị trường.
Hoạt động huy động vốn cổ phần (ECM) trong khu vực cũng đang diễn ra sôi động, đặc biệt là tại Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan (Trung Quốc) có thể khiến sự chú ý và dòng vốn của các nhà đầu tư toàn cầu tạm thời rời khỏi Việt Nam. Trung Quốc đã thu hút khoảng 21 tỷ USD từ các thương vụ IPO kể từ đầu năm 2025, trong khi dòng vốn ngoại ròng vào cổ phiếu nước này tăng vọt lên 27,3 tỷ USD.