Cần tập trung đẩy mạnh tiến độ và triển khai hiệu quả các gói hỗ trợ người dân và doanh nghiệp.
Số liệu quý II u ám hơn quý I
Một nghiên cứu của BIDV vừa công bố cho biết, khối doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp thường không phải là những doanh nghiệp mạnh.
Do đó, những khó khăn của ngành trong 6 tháng đầu năm như dịch Covid-19 cùng hạn hán, xâm nhập mặn ở Ðồng bằng sông Cửu Long đã khiến số doanh nghiệp ngành này phải tạm ngừng hoạt động tăng 23,9% so với cùng kỳ năm 2019.
Ðối với lĩnh vực công nghiệp và xây dựng, ảnh hưởng tiêu cực của đại dịch đã phản ánh rõ nét hơn trong quý II, khiến mức tăng trưởng 6 tháng đầu năm chỉ còn đạt 2,98%, thấp hơn mức 5,15% của quý I.
Công nghiệp chế biến chế tạo - khu vực tạo động lực chính cho tăng trưởng, cũng chỉ tăng 4,96% (so với mức tăng 11,2% của cùng kỳ năm 2019). Theo đó, số doanh nghiệp tạm dừng kinh doanh cũng tăng tới 32,1% so với cùng kỳ năm trước.
Một số ngành lĩnh vực có diễn biến xấu đi so với kết quả quý I là dệt may, sản xuất đồ gỗ, sản xuất thép, khai thác dầu thô cho thấy những khó khăn trong xuất khẩu, bởi nhiều thị trường lớn như Mỹ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc và ASEAN… hiện vẫn chưa kiểm soát được dịch bệnh, nên hoạt động thương mại gặp nhiều khó khăn.
Trong khi đó, các ngành sản xuất như thép, khai thác dầu thô còn nhiều khó khăn khi xuất khẩu thu hẹp và nhu cầu nội địa tăng chậm.
Ðối với ngành thép, sản lượng sản xuất của các doanh nghiệp trong 6 tháng giảm 8,1% so với cùng kỳ (mức giảm của quý I là 5%); tiêu thụ giảm 10,7% (quý I giảm 10%) chủ yếu do ảnh hưởng của của đại dịch Covid-19 khiến xuất khẩu còn khó và ngành xây dựng trong nước phục hồi chậm.
Ðối với lĩnh vực khai thác dầu thô, trong quý II, giá dầu đã có sự hồi phục khá mạnh và phần nào hỗ trợ cho hoạt động khai thác. Tuy nhiên, kim ngạch xuất khẩu 6 tháng đầu năm vẫn sụt giảm tới 26,6% so với cùng kỳ.
Ngành xây dựng ít chịu ảnh hưởng tiêu cực hơn khi vẫn đạt mức tăng trưởng 4,5% trong 6 tháng đầu năm, cao hơn mức 4,37% của quý I (một phần là nhờ đầu tư công tăng mạnh) nhưng thấp hơn nhiều so với mức tăng trưởng 7,85% của 6 tháng 2019.
Ðiều này chứng tỏ mức độ hồi phục của ngành còn chậm và phụ thuộc vào nhiều lĩnh vực khác như bất động sản, đầu tư mua hoặc sửa chữa nhà ở…
Ðối với khu vực dịch vụ, chịu tác động mạnh nhất do tổng cầu (cả trong và ngoài nước) giảm và mất nhiều thời gian hơn để phục hồi.
Trong 6 tháng đầu năm, lượng khách quốc tế giảm tới 55,8% so với cùng kỳ (quý I giảm 18%); khách du lịch trong nước cũng giảm tới 27,3% (quý I giảm 6%). Doanh thu toàn ngành do đó giảm tới 77,8%, cao hơn rất nhiều so với mức giảm 11% của quý I.
“Mặc dù du lịch nội địa đã và đang phục hồi nhanh, nhất là từ đầu tháng 7 khi kỳ nghỉ hè bắt đầu, nhưng trước tình hình dịch bệnh đang quay trở lại tại Ðà Nẵng khiến diễn biến xấu trở lại khá nhanh”, TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia kinh tế nhận định.
Các ngành bán lẻ, kinh doanh bất động sản cũng cho thấy xu hướng xấu đi so với quý I. Trong 6 tháng, ngành bán lẻ giảm 0,8% về doanh thu (quý I tăng 4,7%), trong khi ngành kinh doanh bất động sản giảm 0,36% (quý I tăng 2,65%).
Tìm các giải pháp trong tổng thể
Lĩnh vực tài chính - ngân hàng và bảo hiểm duy trì được mức tăng trưởng trong 6 tháng là 6,78% (quý I tăng 7,4%).
Tuy nhiên, với số doanh nghiệp ngừng hoạt động, giải thể tại các ngành trong nửa đầu năm không ít, doanh nghiệp trong số còn trụ lại được cũng không thể tiếp cận được tín dụng do không đáp ứng được các điều kiện tín dụng mà các tổ chức tín dụng đưa ra nên cần lưu ý rằng, tác động của đại dịch đối với hoạt động tài chính - ngân hàng thường có độ trễ.
Khuyến nghị về giải pháp nhìn trong tổng thể, TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế cho rằng, cần tăng khả năng tiếp cập vốn cho doanh nghiệp nhỏ và vừa bằng cách tăng cho vay qua Quỹ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, khởi động hoạt động thực chất của các quỹ bảo lãnh vay vốn doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Bên cạnh đó, mở rộng đối tượng hỗ trợ, gồm cả một số doanh nghiệp lớn trong lĩnh vực hàng không, du lịch… với tiêu chí và điều kiện hỗ trợ cụ thể.
Cũng theo TS. Cấn Văn Lực, đẩy nhanh tiến độ giải ngân đầu tư công như là một giải pháp bù đắp thiếu hụt động lực tăng trưởng trong năm 2020 và cũng là động lực tăng trưởng dài hạn. Nếu giải ngân hết lượng vốn đầu tư công theo kế hoạch là 700.000 tỷ đồng, tăng khoảng 25% (so với năm 2019) thì sẽ giúp GDP Việt Nam năm 2020 tăng trưởng thêm 0,38 điểm phần trăm.
Ðồng thời, nếu đẩy mạnh kích cầu thị trường nội địa. TS. Cấn Văn Lực ước tính, quy mô tiêu dùng cá nhân của Việt Nam tương đương gần 80% GDP và đóng góp 11,87% GDP năm 2019.
Theo đó, nếu tiêu dùng cá nhân tăng 1%, thì sẽ giúp GDP năm 2020 tăng trưởng thêm 0,12 điểm %.
Ðặc biệt, cần tập trung đẩy nhanh tiến độ và triển khai hiệu quả các gói hỗ trợ người dân và doanh nghiệp.
Theo đó, khẩn trương tháo gỡ những vướng mắc (như trong gói 16.000 tỷ đồng cho vay lãi suất 0% để doanh nghiệp có thể trả lương cho nhân viên vượt qua giai đoạn khó khăn này). Xem xét sớm quyết định cho phép gia hạn thời gian giãn, hoãn thuế, tiền thuê đất (trước mắt là hết năm 2020) để doanh nghiệp đỡ khó khăn về thanh toán chi phí.
“Cần sớm sửa đổi Thông tư 01 của Ngân hàng Nhà nước theo hướng gia hạn thời gian giãn, hoãn nợ (đến hết năm 2020) và mở rộng đối tượng được hỗ trợ (hết ngày 10/6/2020, thay vì 23/1/2020 như hiện nay)”, TS. Cấn Văn Lực nhấn mạnh.
Ðánh giá cao thành công của Việt Nam trong việc ứng phó với đại dịch Covid-19 thời gian qua, ông Nicolas Audier, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu (EuroCham) chia sẻ thêm: “Thử thách tiếp theo sẽ là thích nghi với trạng thái ‘bình thường mới’ khi đại dịch Covid-19 vẫn đang diễn ra ở các quốc gia khác, trong khi thương mại toàn cầu vẫn cần thiết cho tăng trưởng kinh tế trong nước. Ðiều này đòi hỏi các giải pháp sáng tạo và quyết liệt”.
