Theo số liệu thống kê chính thức, xuất khẩu gạo từ Pakistan – quốc gia xuất khẩu gạo lớn thứ tư thế giới – đã tăng lên gần 5,6 triệu tấn trong 11 tháng từ tháng 7/2023 đến tháng 5/2024, tăng gần 60% so với cùng kỳ năm trước.
Giá trị xuất khẩu gạo của Pakistan đã tăng từ 2 tỷ USD lên 3,6 tỷ USD trong giai đoạn này. Kỷ lục trước đó của nước này là xuất khẩu 4,8 triệu tấn gạo, trị giá khoảng 2,5 tỷ USD trong năm 2021-2022.
Sự bùng nổ này diễn ra sau quyết định của Ấn Độ áp các hạn chế xuất khẩu đối với một số loại gạo vào năm ngoái, trong nỗ lực kiềm chế giá nội địa tăng trước cuộc bầu cử sau khi thời tiết gió mùa bất ổn làm gián đoạn sản xuất và làm dấy lên lo ngại về tình trạng thiếu nguồn cung.
“Với việc Ấn Độ áp đặt các hạn chế xuất khẩu..., Pakistan nổi lên như một lựa chọn thay thế chi phí thấp… Nhiều điểm đến nhạy cảm về giá ở châu Phi đã chuyển sang Pakistan để đáp ứng nhu cầu”, Elvis John, Phó tổng biên tập về thị trường nông nghiệp của S&P Global Commodity Insights cho biết.
 |
Giá trị xuất khẩu gạo của Pakistan tăng mạnh |
Chính phủ Pakistan cho biết nước này đã sản xuất gần 10 triệu tấn gạo trong 9 tháng tính đến cuối tháng 3, so với 7,3 triệu tấn cùng kỳ năm trước.
Faizan Ghori, Giám đốc Matco Foods - nhà xuất khẩu gạo basmati lớn nhất Pakistan cho biết, vụ mùa 2022-2023 đặc biệt thấp do lũ lụt tàn khốc vào mùa hè năm 2022. Nhưng ngay cả khi so sánh với thời điểm trước lũ lụt, mức tăng trưởng xuất khẩu hiện tại “đạt khoảng 20%, vẫn rất ấn tượng”, chủ yếu do lệnh cấm xuất khẩu của Ấn Độ thúc đẩy.
Đối với Pakistan, doanh thu bất ngờ và sự phục hồi trong sản xuất đã mang lại nguồn ngoại hối rất cần thiết cho quốc gia, vốn đang phải vật lộn với lạm phát hai con số, tăng trưởng kinh tế yếu kém và nợ công tăng vọt.
Giá gạo toàn cầu tăng lên mức cao nhất trong thập kỷ sau khi Ấn Độ thực hiện hạn chế xuất khẩu vào tháng 7. Các nước nghèo hơn ở châu Phi, nơi thường mua số lượng lớn gạo từ Ấn Độ, đặc biệt chịu ảnh hưởng.
Joseph Glauber, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Nghiên cứu Chính sách Lương thực Quốc tế cho biết: “Giá gạo vẫn cao và tôi dự đoán sẽ vẫn ở mức cao cho đến khi Ấn Độ dỡ bỏ lệnh cấm”.
Bất chấp lệnh cấm xuất khẩu, Ấn Độ vẫn tiếp tục là nhà cung cấp gạo lớn nhất toàn cầu, tiếp theo là Thái Lan, Việt Nam và Pakistan, nhưng Pakistan đã tăng thị phần trên thị trường lên khoảng 10%, từ mức 7% trong năm ngoái.
Hammad Attique, Giám đốc bán hàng và tiếp thị tại Latif Rice Mills cho biết, công ty của ông đã chứng kiến sự gia tăng nhu cầu và đơn đặt hàng từ Trung Đông, châu Phi và Đông Nam Á, những khu vực mà gạo có nguồn gốc từ Ấn Độ thường chiếm ưu thế. Những người mua đó “phải mua từ Pakistan với giá cao hơn nhiều so với Ấn Độ”, do việc giá tăng đột biến đi kèm với lệnh hạn chế xuất khẩu của Ấn Độ.
“Xuất khẩu có thể còn cao hơn nữa nếu các tuyến vận chuyển không bị gián đoạn trong cuộc khủng hoảng Biển Đỏ hiện nay”, ông Faizan Ghori cho biết.
Theo khảo sát kinh tế của chính phủ Pakistan, các cuộc xung đột đã khiến nhu cầu gạo Pakistan từ người mua ở Trung Đông, châu Âu và Mỹ sụt giảm.
Các nhà phân tích cho biết, Pakistan dự kiến sẽ có một vụ thu hoạch bội thu khác trong năm nay, nhưng nông dân nước này có thể phải đối mặt với giá mùa màng giảm nếu Ấn Độ chấm dứt hoặc nới lỏng đáng kể chính sách xuất khẩu.
“Thị trường đã kỳ vọng Ấn Độ sẽ nới lỏng các hạn chế sau cuộc bầu cử, vì vậy chúng ta sẽ chờ xem”, nhà nghiên cứu Joseph Glauber cho biết.
