Trong báo cáo "Triển vọng và Thống kê Thương mại Toàn cầu" mới nhất, WTO dự đoán tăng trưởng khối lượng thương mại toàn cầu năm 2025 sẽ đạt 2,4%, tăng mạnh so với ước tính trước đó là 0,9% trong báo cáo tháng 8. Tuy nhiên, WTO đã hạ dự báo tăng trưởng khối lượng thương mại trong năm tới từ 1,8% xuống còn 0,5%.
WTO cho biết: "Tăng trưởng thương mại dự kiến sẽ chậm lại vào năm 2026 khi nền kinh tế toàn cầu hạ nhiệt và tác động toàn diện của việc tăng thuế quan cuối cùng cũng được cảm nhận trong cả năm".
Thuế quan thương mại đã trở thành một yếu tố chủ đạo và là lực cản đối với thương mại toàn cầu kể từ khi Tổng thống Donald Trump gây sốc với chính sách thuế quan trên diện rộng.
Các quốc gia đã nỗ lực đạt được các thỏa thuận thương mại với Nhà Trắng, nhưng ngay cả các quốc gia đồng minh, chẳng hạn như Anh cũng phải chịu mức thuế cơ bản 10% đối với hàng hóa xuất khẩu sang Mỹ.
“Front-loading” được đẩy mạnh trong nửa đầu năm nay
Khối lượng thương mại toàn cầu đã tăng mạnh trong nửa đầu năm 2025, ghi nhận mức tăng 4,9% so với cùng kỳ năm trước.
Trong đó, những yếu tố thúc đẩy bao gồm hiện tượng “front-loading” vào Mỹ được đẩy mạnh với dự đoán về mức thuế thương mại cao hơn, và các điều kiện kinh tế vĩ mô thuận lợi với lạm phát giảm, chính sách tài khóa hỗ trợ và thị trường lao động thắt chặt đã thúc đẩy thu nhập và chi tiêu thực tế ở các nền kinh tế lớn.
Bên cạnh đó, tăng trưởng mạnh mẽ ở các thị trường mới nổi và nhu cầu gia tăng đối với các hàng hóa liên quan đến AI — bao gồm chất bán dẫn, máy chủ và thiết bị viễn thông — cũng thúc đẩy tăng trưởng thương mại toàn cầu, với chi tiêu liên quan đến AI thúc đẩy gần một nửa tổng mức tăng trưởng thương mại trong nửa đầu năm, tăng 20% so với cùng kỳ năm trước.
Cạnh tranh toàn cầu trong việc phát triển các sản phẩm liên quan đến AI đã trở nên gay gắt khi cả Mỹ và châu Á đều muốn thống trị lĩnh vực này.
Các nền kinh tế lớn đang chạy đua để phát triển năng lực AI, với cả Mỹ và Trung Quốc đều muốn thống trị lĩnh vực này. WTO lưu ý rằng Mỹ chiếm khoảng 1/5 tăng trưởng thương mại liên quan đến AI toàn cầu trong nửa đầu năm 2025. Tuy nhiên, phần lớn sự tăng trưởng này đến từ châu Á, khu vực chiếm gần 2/3 tăng trưởng thương mại liên quan đến AI toàn cầu trong cùng kỳ.
“Tăng trưởng thương mại trải rộng trên toàn chuỗi giá trị kỹ thuật số, từ silicon thô và khí đặc biệt đến các thiết bị cung cấp năng lượng cho nền tảng đám mây và ứng dụng AI…Hiệu suất xuất khẩu của châu Á rất mạnh mẽ đối với các sản phẩm liên quan đến AI, phù hợp với sự gia tăng đầu tư trên toàn thế giới vào lĩnh vực này”, WTO cho biết.
Báo cáo cũng lưu ý một rủi ro tiêu cực chính đối với dự báo mới nhất là sự lan rộng của các biện pháp hạn chế thương mại và sự bất ổn chính sách sang nhiều nền kinh tế và lĩnh vực hơn. Về mặt tích cực, tăng trưởng bền vững trong thương mại hàng hóa và dịch vụ liên quan đến AI có thể thúc đẩy thương mại toàn cầu trong trung hạn.
WTO dự kiến tăng trưởng xuất khẩu dịch vụ toàn cầu dự kiến sẽ chậm lại từ 6,8% vào năm 2024 xuống còn 4,6% vào năm 2025 và 4,4% vào năm 2026. Mặc dù không chịu thuế quan trực tiếp, thương mại dịch vụ có thể bị ảnh hưởng gián tiếp thông qua các liên kết với thương mại và sản lượng hàng hóa.
Suy giảm mạnh
Trong thời gian tới, những dấu hiệu suy yếu tiềm tàng về sản lượng thương mại và sản xuất đã được quan sát thấy ở các nền kinh tế phát triển, bao gồm niềm tin của doanh nghiệp và người tiêu dùng giảm sút, cũng như tăng trưởng việc làm và thu nhập chậm lại.
Bình luận về triển vọng mới nhất, Tổng giám đốc WTO Ngozi Okonjo-Iweala cho biết: "Phản ứng thận trọng của các quốc gia đối với những thay đổi về thuế quan nói chung, tiềm năng tăng trưởng của AI, cũng như sự gia tăng thương mại giữa các quốc gia còn lại trên thế giới - đặc biệt là giữa các nền kinh tế mới nổi - đã giúp giảm bớt những khó khăn thương mại trong năm 2025".
"Khả năng phục hồi thương mại trong năm 2025 một phần nhờ vào sự ổn định của hệ thống thương mại đa phương dựa trên quy tắc mang lại. Tuy nhiên, chúng ta không nên chủ quan…Những gián đoạn hiện nay đối với hệ thống thương mại toàn cầu là lời kêu gọi các quốc gia hành động để tái định hình thương mại và cùng nhau xây dựng một nền tảng vững chắc hơn, mang lại sự thịnh vượng hơn cho người dân ở khắp mọi nơi”, bà cho biết thêm.