Các diễn giả thảo luận “Thanh toán xuyên biên giới - Hướng đi cho Việt Nam”,
Thanh toán xuyên biên giới: Xuất hiện nền tảng mới
Thông tin từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết, triển khai thanh toán xuyên biên giới đang mang lại sự tiện lợi chưa từng có cho người Việt Nam. Được biết, NHNN đã phối hợp với các ngân hàng hàng đầu và Napas triển khai dịch vụ thanh toán song phương bằng mã QR với Lào, Thái Lan và Campuchia.
Tính đến tháng 7/2025, mô hình kết nối chuyển mạch - chuyển mạch với Lào đã có hơn 3.000 giao dịch với tổng giá trị khoảng 2,4 tỷ đồng. Tương tự tại Thái Lan đã có hơn 56.000 giao dịch, tổng giá trị gần 49 tỷ đồng. Còn Campuchia ghi nhận khoảng 920 giao dịch với tổng giá trị hơn 520 triệu đồng.
Ông Phạm Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán NHNN cho biết, phạm vi thanh toán này sẽ được mở rộng sang các quốc gia và vùng lãnh thổ như Trung Quốc, Hàn Quốc, Singapore, Ấn Độ và Đài Loan (Trung Quốc)...
“Năm 2026 sẽ là cột mốc quan trọng, khi người Việt Nam tới các quốc gia, vùng lãnh thổ này không phải lo mang theo tiền đồng Nhân dân tệ, đồng Won, đồng Baht… và hoàn toàn tự tin sẽ sử dụng các tài khoản của chính mình mở tại ngân hàng Việt Nam để thực hiện thanh toán”, ông Tuấn nói.
Kết nối thanh toán xuyên biên giới là xu thế tất yếu, là nhu cầu thực tiễn khách quan nhằm đáp ứng nhu cầu thanh toán của người dân, doanh nghiệp trong bối cảnh hội nhập quốc tế và định hướng phát triển kinh tế số, xã hội số của Chính phủ. Đặc biệt, trong kỷ nguyên số, thanh toán quốc tế ngày càng trở thành động lực quan trọng cho thương mại và đầu tư toàn cầu. Các hệ thống như Hiệp hội Viễn thông Tài chính Liên ngân hàng toàn cầu (SWIFT), thẻ tín dụng quốc tế, ví điện tử xuyên biên giới và dịch vụ Fintech giúp giao dịch nhanh chóng, thuận tiện và kết nối hàng triệu doanh nghiệp, cá nhân khắp thế giới.
 |
Ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm Ủy ban Ứng dụng Fintech Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam (VBA), Giám đốc dự án Basal Pay thuộc AlphaTrue Solutions |
Một thông tin đáng chú ý được chia sẻ tại Hội thảo “Thanh toán xuyên biên giới: Xu hướng toàn cầu và giải pháp cho Việt Nam” do Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam (VBA) phối hợp với Công ty 1Matrix tổ chức ngày 30/9 cho thấy, năm 2024, stablecoin (một loại tiền mã hóa) ghi nhận tổng giá trị giao dịch hơn 26.000 tỷ USD với gần 6 tỷ giao dịch.
"Một con số ấn tượng trong bối cảnh ước tính quy mô thanh toán xuyên biên giới toàn cầu đã đạt gần 200.000 tỷ USD năm 2024 và có thể tăng lên 320.000 tỷ USD vào năm 2032", ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm Ủy ban Ứng dụng Fintech VBA, Giám đốc dự án Basal Pay thuộc AlphaTrue Solutions cho biết.
Cũng theo ông Dinh, stablecoin đang dần trở thành một nền tảng thanh toán mới, đặt ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc tận dụng blockchain, stablecoin và sandbox để thúc đẩy thanh toán xuyên biên giới, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập tài chính toàn cầu…
Trong khi nhu cầu thanh toán xuyên biên giới ngày càng lớn, thì hạ tầng hiện tại được đánh giá còn nhiều hạn chế. Ông Dinh cho biết, SWIFT xử lý chậm và tốn kém; Western Union/MoneyGram nhanh hơn nhưng phí cao và thiếu minh bạch, Visa/Mastercard tiện lợi song chi phí toàn cầu tới 187 tỷ USD/năm, còn các hệ thống nội địa như UPI (Ấn Độ), Pix (Brazil) chỉ giảm phí trong nước mà chưa đáp ứng được kết nối toàn cầu. Các nghiên cứu của McKinsey & Company cho thấy chi phí xử lý một giao dịch xuyên biên giới có thể giảm tới 60% nếu áp dụng hạ tầng blockchain thay cho mạng lưới SWIFT.
Ông Phan Đức Trung, Chủ tịch VBA nêu quan điểm: “Công nghệ blockchain và stablecoin mang lại cơ hội để Việt Nam giải quyết các thách thức trong giao dịch quốc tế. Các ngân hàng thương mại cần tận dụng công nghệ mới để tăng sức cạnh tranh đồng thời bảo đảm an toàn hệ thống”.
Bảo đảm an toàn hệ thống: Vẫn là thách thức lớn
Tại phiên thảo luận “Thanh toán xuyên biên giới - Hướng đi cho Việt Nam” trong khuôn khổ Hội thảo, ông Đỗ Văn Thuật, Giám đốc Giải pháp và Kiến trúc Blockchain Công ty 1Matrix nhận định, Việt Nam có lợi thế đáng kể từ nguồn nhân lực công nghệ trẻ, tốc độ phát triển nhanh của thị trường Fintech và sự hỗ trợ từ các chương trình hợp tác quốc tế. Song thách thức không nhỏ đến từ việc cân bằng giữa đổi mới sáng tạo và tuân thủ pháp lý trong bối cảnh các chuẩn mực toàn cầu liên tục nâng cao. Báo cáo của IFM năm 2025 ghi nhận 80% ngân hàng trung ương trên thế giới đang nghiên cứu hoặc thử nghiệm tiền tệ kỹ thuật số, báo hiệu một cuộc đua mới về hạ tầng thanh toán toàn cầu mà Việt Nam cần theo sát.
Đồng quan điểm, ông Nguyễn Minh Tuấn, Giám đốc điều hành kiêm đồng sáng lập Cộng đồng Cố vấn tài chính Việt Nam (VWA), Tổng giám đốc AFA Capital chia sẻ từ kinh nghiệm quản lý ngoại hối hơn 20 năm cho rằng, việc đa dạng hoá các kênh thanh toán mà cụ thể là stablecoin có thể sẽ mở ra những cơ hội mới, đặc biệt là nâng cao khả năng minh bạch thị trường thanh toán. Tuy nhiên, việc ứng dụng các kênh thanh toán mới cần đặc biệt quan tâm đến vấn đề lưu ký và tài sản lưu ký nhằm đảm bảo tính ổn định của thị trường.
 |
Ở góc độ pháp lý, luật sư Nguyễn Trần Minh Quân, CEO Krysos Trust cho rằng: “Thanh toán xuyên biên giới là một hệ thống phức tạp, bài toán quản trị rủi ro, bảo đảm an toàn hệ thống, đáp ứng chuẩn mực toàn cầu vẫn là thách thức lớn”.
Ông Vũ Ngọc Sơn, Trưởng ban Nghiên cứu, Tư vấn, Phát triển công nghệ và Hợp tác quốc tế, Hiệp hội An ninh mạng quốc gia nhận định, song hành cùng với sự bùng nổ thanh toán xuyên biên giới trong kỷ nguyên số là nguy cơ an ninh mạng và xâm phạm dữ liệu cá nhân trong lĩnh vực thanh toán quốc tế cũng ngày càng gia tăng.
Do đó, để ngăn chặn nguy cơ xâm nhập dữ liệu trong thanh toán quốc tế, các tổ chức cần cập nhật và vá lỗi phần mềm khẩn cấp, áp dụng xác thực đa yếu tố (MFA); xây dựng hệ thống giám sát giao dịch bất thường bằng AI; với cá nhân, cần cẩn trọng khi nhận email, tin nhắn lạ liên quan đến thanh toán quốc tế; tránh sử dụng Wifi công cộng khi giao dịch tài chính; sử dụng thẻ ảo hoặc ví điện tử có giới hạn để giảm rủi ro.
Về mặt pháp lý và hợp tác quốc tế, ông Vũ Ngọc Sơn cho rằng, xây dựng khung pháp lý chặt chẽ về bảo vệ dữ liệu cá nhân (như GDPR); tăng cường hợp tác quốc tế trong chia sẻ thông tin tình báo mạng; thiết lập cơ chế ứng cứu khẩn cấp xuyên biên giới khi xảy ra sự cố.
“Bài học rút ra là không một hệ thống nào an toàn tuyệt đối. Chỉ bằng cách kết hợp đồng bộ công nghệ tiên tiến, quản trị an ninh chặt chẽ, đào tạo con người, khuôn khổ pháp lý rõ ràng và hợp tác quốc tế, chúng ta mới có thể bảo vệ hiệu quả dữ liệu cá nhân và đảm bảo sự an toàn, bền vững cho hệ thống thanh toán toàn cầu”, ông Sơn nhấn mạnh.
GS. TS. Phan Trung Lý, nguyên Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Quốc hội nhận định, thị trường tài sản số có vai trò đặc biệt quan trọng đối với Việt Nam. Cụ thể, thứ nhất, mở một không gian giá trị mới, bao gồm tiền mã hóa, token, NFT, dữ liệu số, quyền tài sản số... Thứ hai, nguồn lực kinh tế mới, đóng góp vào GDP, thu hút đầu tư, thúc đầy đổi mới sáng tạo, phát triển kinh tế số. Thứ ba, thúc đẩy quá trình chuyển đổi số, phát triển xã hội số và chính phủ số; mở rộng thị trường vốn và tài chính số; nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
“Kinh tế số của Việt Nam đã tăng trưởng nhanh (khoảng trên 18% GDP năm 2024 với tốc độ tăng trưởng hàng năm trên 20%) cho thấy, nền tảng đề đạt “2 con số” tăng trưởng trong các mảng số chủ chốt là khả thi nếu có chính sách và thể chế phù hợp. Theo đó, việc hoàn thiện thể chế pháp luật phát triển blockchain và tài sản số có vai trò rất quan trọng”, ông Lý nhấn mạnh.
