Vi phạm thao túng giá: Ranh giới pháp lý từ 1/1/2018

Theo nội dung Quyết định số 1204/QĐ-XPVPHC ngày 26/12/2017 về việc xử phạt vi phạm hành chính đối với bà Đỗ Thị Cẩm Thúy, trong thời gian từ 1/9/2015 đến 13/5/2016, bà Thúy đã mở 1 tài khoản chứng khoán và nhờ 15 người mở 28 tài khoản tại 4 công ty chứng khoán để thao túng cổ phiếu SPI, thu lợi bất chính gần 9,3 tỷ đồng.

Hành vi của bà Thúy, theo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, đã bị ra quyết định xử phạt hành chính và áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả, với tổng số tiền phải nộp lên tới gần 10 tỷ đồng (gồm 600 triệu đồng tiền phạt vi phạm và truy thu toàn bộ số lợi thu được từ hành vi sai phạm), sau khi cơ quan công an kết luận chưa đủ căn cứ để khởi tố theo Điều 181c, Bộ luật Hình sự 1999 (tội thao túng chứng khoán).

Sự kiện này đã gây bất ngờ cho nhiều nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán, bởi lần đầu tiên trong lịch sử thị trường chứng khoán, một cá nhân bị xử phạt hành chính với lỗi thao túng giá, với tổng mức tiền phải nộp lớn kỷ lục.

Ý kiến từ thị trường cũng cho rằng, mức xử phạt này đủ khiến những cá nhân có ý định thực hiện hành vi thao túng phải chùn tay. Tuy nhiên, một câu hỏi từ thị trường cũng đã được đặt ra là: vì sao trục lợi số tiền lớn như vậy mà bà Thúy không bị khởi tố hình sự?

Trao đổi với Báo Đầu tư Chứng khoán, một đại diện Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho biết, từ ngày 1/1/2018, Bộ luật Hình sự 2015 sẽ có hiệu lực thi hành. Khi đó, các hành vi thao túng giá diễn ra kể từ thời điểm 1/1/2018 mà có khoản thu lời trái pháp luật từ 500 triệu đồng trở lên có thể sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Điểm đáng lưu ý là, ngoài việc định nghĩa khái niệm về hành vi thao túng rộng và chi tiết hơn quy định tại Luật sửa đổi, bổ sung Bộ luật Hình sự đang có hiệu lực, các trường hợp thao túng bị xử lý hình sự sẽ mở rộng hơn.

Theo đó, chỉ cần hành vi thao túng dẫn đến việc thu lợi bất chính từ 500 triệu đồng trở lên hoặc gây thiệt hại cho nhà đầu tư từ 1 tỷ đồng trở lên thì có thể bị phạt tiền từ 500 triệu đồng hoặc phạt tù từ 6 tháng trở lên.

Như vậy, đối chiếu với quy định mới, hành vi thao túng giá chứng khoán của bà Đỗ Thị Cẩm Thúy, nếu diễn ra sau 1/1/2018, có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với mức phạt theo quy định của Bộ luật Hình sự từ 2 tỷ đến 4 tỷ đồng, thay vì mức phạt vi phạm hành chính 600 triệu đồng như hiện nay.