Bến container của cảng Thanh Đảo, tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc. Ảnh: Reuters
Xuất khẩu là một trong số ít điểm sáng
Bức tranh xuất nhập khẩu đối lập của Trung Quốc khiến các nhà phân tích cho rằng cần có biện pháp kích thích hơn nữa của chính phủ nước này khi nền kinh tế trị giá 18,6 nghìn tỷ USD đang phải vật lộn để đứng vững trở lại.
Các nhà phân tích vẫn băn khoăn rằng vẫn chưa rõ liệu kim ngạch xuất khẩu mạnh mẽ của Trung Quốc trong những tháng gần đây có thể được duy trì hay không khi các đối tác thương mại lớn đang dựng hàng rào bảo vệ nhiều hơn.
"Điều này phản ánh tình hình kinh tế ở Trung Quốc, với nhu cầu nội địa suy yếu và năng lực sản xuất mạnh dựa vào xuất khẩu", ông Zhiwei Zhang, nhà kinh tế trưởng tại công ty quản lý tài sản Pinpoint Asset Management, nhận định.
Ông Zhang cho rằng: "Sự bền vững của các hoạt động xuất khẩu mạnh mẽ là yếu tố chi phối nhiều đến nền kinh tế Trung Quốc trong nửa cuối năm. Trong khi đó, nền kinh tế Mỹ đang suy yếu. Xung đột thương mại ngày càng tồi tệ".
Dữ liệu hải quan công bố hôm 12/7 cho thấy các lô hàng xuất khẩu từ Trung Quốc trong tháng 6 đã tăng 8,6% so với cùng kỳ năm trước, vượt mức tăng 8,0% mà các nhà kinh tế dự báo với Reuters. Kết quả xuất khẩu tháng 6 cũng cao hơn mức tăng 7,6% trong tháng 5.
Trái lại, nhập khẩu của Trung Quốc trong tháng 6 đã đạt mức thấp nhất trong 4 tháng qua, sau khi giảm 2,3%, đảo chiều so với mức tăng 1,8% trong tháng 5. Dữ liệu này cho thấy sự mong manh của tiêu dùng nội địa.
Xuất khẩu mạnh hơn dự báo là một trong số ít điểm sáng của kinh tế Trung Quốc. Nền kinh tế này đang gặp khó khăn để lấy đà phục hồi mặc dù đã có những nỗ lực chính thức nhằm kích thích nhu cầu trong nước sau đại dịch Covid-19. Sự suy giảm kéo dài của thị trường bất động sản cùng những lo lắng về việc làm và tiền lương đang đè nặng lên niềm tin của người tiêu dùng Trung Quốc.
Một rủi ro đáng cân nhắc đối với xuất khẩu là ngày càng nhiều quốc gia áp dụng các biện pháp hạn chế hàng hóa Trung Quốc, gây áp lực lên xuất khẩu - một yếu tố được kỳ vọng thúc đẩy thực hiện mục tiêu tăng trưởng khoảng 5% của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
Tháng 6 còn ghi nhận một điểm đáng chú ý khác của nền kinh tế Trung Quốc khi thặng dư thương mại trong tháng đạt 99,05 tỷ USD, mức cao nhất kể từ năm 1981. Kết quả này bỏ xa mức dự báo là 85 tỷ USD và mức 82,62 tỷ USD của tháng 5.
Mỹ đã nhiều lần nhấn mạnh thặng dư thương mại là bằng chứng cho thấy thương mại một chiều có lợi cho nền kinh tế Trung Quốc.
Washington vào tháng 5 đã tăng thuế đối với một loạt hàng nhập khẩu của Trung Quốc, bao gồm cả việc tăng gấp 4 lần thuế đối với xe điện Trung Quốc lên 100%. Tuần trước, Liên minh châu Âu tuyên bố họ cũng sẽ áp thuế đối với xe điện Trung Quốc, nhưng chỉ ở mức tối đa 37,6%.
Ngoài ra, Thổ Nhĩ Kỳ vào tháng trước cũng tuyên bố sẽ áp dụng mức thuế bổ sung 40% đối với xe điện do Trung Quốc sản xuất, trong khi Canada cho biết họ đang xem xét các biện pháp hạn chế.
Ở châu Á, Indonesia có kế hoạch áp thuế nhập khẩu lên tới 200% đối với các sản phẩm dệt may, chủ yếu có nguồn gốc từ Trung Quốc, trong khi Ấn Độ đưa thép giá rẻ của Trung Quốc vào tầm ngắm.
Thêm vào đó, các cuộc đàm phán giữa Trung Quốc và Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh (Gulf Cooperation Council) đã bị đình trệ do những lo ngại của Saudi Arabia về hàng giá rẻ từ Trung Quốc.
Tín hiệu không tốt cho xuất khẩu
Nhập khẩu sụt giảm có thể không phải là tín hiệu tốt cho xuất khẩu của Trung Quốc trong những tháng tới vì gần 1/3 lượng hàng nhập khẩu của nước này là các bộ phận, linh kiện để tái xuất khẩu, đặc biệt là trong lĩnh vực điện tử.
Trong tháng 6, Trung Quốc chỉ nhập khẩu nhiều chip hơn một chút, xét về số lượng, so với cùng kỳ năm trước. Điều này cho thấy sự đầu tư mạnh mẽ của Trung Quốc vào việc mở rộng sản xuất các chip cũ, được gọi là các chip truyền thống và có thể tìm thấy trong mọi thứ từ điện thoại thông minh đến máy bay chiến đấu, đang làm cong vênh cung và cầu.
Thêm một dấu hiệu nữa cho thấy nhu cầu nội địa của Trung Quốc suy yếu là xuất khẩu thép của nước này trong nửa đầu năm nay đã tăng 24% so với cùng kỳ năm trước. Điều này ám chỉ lĩnh vực xây dựng của Trung Quốc đang chững lại bởi đây vốn là ngành cần nhiều thép.
Các nhà phân tích kỳ vọng Trung Quốc sẽ triển khai nhiều biện pháp hỗ trợ chính sách hơn trong thời gian ngắn và cam kết của chính phủ nước này về tăng cường kích thích tài khóa là sẽ giúp thúc đẩy tiêu dùng trong nước lên mức cao hơn.
Bà Zichun Huang, chuyên gia kinh tế Trung Quốc tại Capital Economics, cho biết: "Có vẻ như việc phát hành trái phiếu chính phủ mạnh hơn kể từ tháng 5 vẫn chưa thúc được chi tiêu đầu tư cơ sở hạ tầng và nhu cầu hàng hóa tăng lên". "Tuy nhiên, chúng tôi hy vọng điều này sẽ sớm xảy ra, thúc đẩy lĩnh vực xây dựng thâm dụng nhập khẩu", bà Huang nói thêm.
