Trong báo cáo thường niên “Tình trạng khí hậu toàn cầu”, các nhà nghiên cứu tại Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) đã phác thảo các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt vào năm 2023 đã tàn phá hàng triệu người trên toàn cầu như thế nào và gây thiệt hại kinh tế hàng tỷ đô la.
WMO cho biết, các kỷ lục đã bị phá vỡ và trong một số trường hợp đối với các chỉ số như nồng độ khí nhà kính, sức nóng và axit hóa đại dương, mực nước biển dâng, lớp băng bao phủ ở Biển Nam Cực và sự rút lui của sông băng.
WMO cũng xác nhận năm 2023 là năm nóng kỷ lục và cho biết giai đoạn từ 2014 đến 2023 cũng phản ánh khoảng thời gian 10 năm nóng nhất từng được ghi nhận.
Các nhà nghiên cứu cho biết, nhiệt độ trung bình toàn cầu vào năm 2023 ở mức 1,45 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp, thấp hơn một chút so với ngưỡng nóng lên chính là 1,5 độ C.
Mức 1,5 độ C được công nhận rộng rãi như một dấu hiệu cho thấy khi nào tác động của khí hậu ngày càng trở nên có hại cho con người và hành tinh, như đã nêu trong Thỏa thuận Paris.
Nhiệt độ cực cao được thúc đẩy bởi cuộc khủng hoảng khí hậu, nguyên nhân chính là việc đốt nhiên liệu hóa thạch.
Tổng thư ký WMO Celeste Saulo cho biết: “Chưa bao giờ chúng ta tiến gần đến mức giới hạn thấp hơn 1,5 độ C của Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu, mặc dù chỉ là tạm thời vào lúc này…Cộng đồng WMO đang đưa ra ‘cảnh báo đỏ’ cho thế giới”.
“Biến đổi khí hậu không chỉ dừng lại ở nhiệt độ. Những gì chúng ta chứng kiến vào năm 2023, đặc biệt là với sự ấm lên chưa từng có của đại dương, sự rút lui của sông băng và sự mất đi băng ở biển Nam Cực, là nguyên nhân gây ra mối lo ngại đặc biệt”, bà cho biết.
Còi báo động đang vang lên
Báo cáo được đưa ra ngay sau khi Cơ quan theo dõi Biến đổi Khí hậu Copernicus (C3S) của Liên minh Châu Âu cho biết thế giới lần đầu tiên đã vượt quá 1,5 độ C trong cả năm 2023.
Tuy nhiên, phát hiện của C3S được công bố vào tháng trước, không thể hiện sự phá vỡ Thỏa thuận Paris 2015. Hiệp định về khí hậu nhằm mục đích “hạn chế sự nóng lên toàn cầu ở mức dưới 2 độ C, hoặc tốt nhất là 1,5 độ C so với mức độ tiền công nghiệp” trong thời gian dài.
Tuy nhiên, các nhà khoa học đã nhiều lần nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết phải cắt giảm lượng khí thải nhà kính để tránh tình trạng khủng hoảng khí hậu tồi tệ nhất.
Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres cho biết: “Trái đất đang đưa ra lời kêu cứu…Báo cáo Trạng thái Khí hậu Toàn cầu mới nhất cho thấy một hành tinh đang trên bờ vực. Ô nhiễm nhiên liệu hóa thạch đang khiến khí hậu trở nên hỗn loạn”.
“Còi báo động đang vang lên trên tất cả các chỉ số chính… Một số kỷ lục không chỉ đứng đầu bảng xếp hạng mà còn phá hủy bảng xếp hạng. Và những thay đổi đang tăng tốc”, ông cho biết thêm.
Thế giới đã ấm lên khoảng 1,1 độ C sau hơn một thế kỷ đốt nhiên liệu hóa thạch, cùng với việc sử dụng đất và năng lượng không đồng đều và không bền vững.
Một tia hy vọng
Báo cáo của WMO cho biết, vào một ngày trung bình trong năm 2023, gần 1/3 đại dương trên thế giới bị ảnh hưởng bởi đợt nắng nóng ở biển, gây tổn hại cho các hệ sinh thái và hệ thống thực phẩm quan trọng.
Tuy nhiên, việc sản xuất năng lượng tái tạo được mô tả là một “tia hy vọng”.
WMO cho biết, việc sản xuất năng lượng tái tạo đã trở thành ưu tiên hàng đầu trong hành động vì khí hậu vào năm 2023, với lý do tiềm năng của nó là giúp đạt được các mục tiêu khử carbon.
Các nhà nghiên cứu cho biết việc bổ sung công suất năng lượng tái tạo đã tăng gần 50% vào năm 2023 lên tổng số 510 gigawatt. WMO cho biết đây là tỷ lệ cao nhất được ghi nhận trong hai thập kỷ qua.
