Tổng thống Trump cho biết, chính quyền sẽ yêu cầu các thẩm phán đưa ra quyết định trong một khoảng thời gian khẩn cấp, cho rằng sự bất ổn pháp lý mới xung quanh các mức thuế quan đã góp phần gây ra sự sụt giảm gần đây trên thị trường chứng khoán và có thể dẫn đến "sự tàn phá cho đất nước chúng ta".
Tuần qua, một tòa phúc thẩm liên bang đã phán quyết rằng Tổng thống Trump đã vượt quá thẩm quyền của mình trong việc áp đặt các mức thuế cao đối với hầu hết các đối tác thương mại của Mỹ. Hiện tại, tòa án đã quyết định giữ nguyên mức thuế quan cho đến ngày 14/10, nhằm cho phép Nhà Trắng có thời gian kháng cáo vụ kiện lên Tòa án Tối cao. Tuy nhiên, quyết định của tòa vẫn có nguy cơ làm đảo lộn trọng tâm chiến lược của Tổng thống Trump.
"Đây là một tòa án tự do, và nó sẽ được đưa lên Tòa án Tối cao", Tổng thống Trump cho biết hôm 2/9.
Hiện chưa rõ liệu Tòa án Tối cao có ý định xét xử đơn kháng cáo của Tổng thống Trump một cách nhanh chóng hay không. Nhưng Nhà Trắng có thể phải đối mặt với một cuộc chiến khó khăn, bởi các học giả pháp lý thuộc mọi tầng lớp chính trị đã đưa ra vô số phản đối đối với tuyên bố của Nhà Trắng về quyền áp đặt thuế quan toàn diện theo Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA).
Quốc hội đã ban hành IEEPA vào những năm 1970 nhằm trao quyền cho tổng thống để đặt ra các biện pháp trừng phạt và cấm vận để đối phó với các mối đe dọa toàn cầu đang nổi lên. Tuy nhiên, Tổng thống Trump đã nhiều lần viện dẫn đạo luật này trong nhiệm kỳ thứ hai để áp dụng thuế quan, gần đây nhất là viện dẫn một sắc lệnh hành pháp đánh thuế hàng nhập khẩu từ khoảng 90 quốc gia vào đầu tháng 8.
Tuy nhiên, các quan chức Nhà Trắng cũng đang lên kế hoạch dự phòng. Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent cho biết ông tin tưởng Tòa án Tối cao sẽ ủng hộ việc Tổng thống Trump sử dụng luật khẩn cấp năm 1977 để áp đặt thuế quan, nhưng cũng cho biết chính quyền đang xây dựng Kế hoạch B phòng trường hợp điều này không xảy ra.
Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick cho biết, một phán quyết bất lợi cho chính quyền có thể dẫn tới các biện pháp trả đũa và việc rút lại những thỏa thuận đã ký của các đối tác thương mại nước ngoài, đồng thời làm chệch hướng các cuộc đàm phán quan trọng đang diễn ra.
Mặt khác, Tổng thống Trump có các công cụ thuế quan khác, nhưng chúng bị hạn chế hơn nhiều so với luật kinh tế khẩn cấp mà ông đã viện dẫn để áp mức thuế từ 10% đến 50% đối với các quốc gia trên toàn cầu.
Các đạo luật như Mục 232 của Đạo luật Mở rộng Thương mại năm 1962 thường yêu cầu các cuộc tham vấn và điều tra có thể mất vài tháng để thực hiện. Điều đó sẽ ngăn tổng thống tự ý tăng và giảm thuế quan.
Tổng thống Trump đã nhiều lần sử dụng Mục 232 để áp thuế quan đối với các sản phẩm cụ thể vì lý do an ninh quốc gia, bao gồm thép và ô tô nước ngoài. Những mức thuế này không bị ảnh hưởng bởi phán quyết của tòa án trong tuần qua. Tổng thống Trump đang xem xét việc áp thuế đối với dược phẩm nhập khẩu, chất bán dẫn và các sản phẩm khác theo thẩm quyền của Mục 232.
Các luật thương mại khác cho phép tổng thống ban hành thuế quan toàn diện, nhưng chỉ trong một khoảng thời gian giới hạn.