Nếu tính trong cơ cấu GDP, kinh tế tư nhân đóng góp cao nhất trong nhiều năm qua. Tính từ năm 2010 trở lại đây, đóng góp của khu vực này trong GDP đều ở mức trên 43%. Tỷ lệ này ở khu vực kinh tế nhà nước là khoảng 28,9%; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) khoảng 18%.
Số lượng doanh nghiệp tư nhân cũng tăng rất mạnh. Năm 2016, số doanh nghiệp thành lập mới đã tăng ở mức kỷ lục, đạt trên 110.000 doanh nghiệp. Nhiều thương hiệu của khu vực kinh tế tư nhân đã hình thành, được ghi nhận tại trường trong nước, khu vực và quốc tế. Đã hình thành một số tập đoàn kinh tế tư nhân, doanh nghiệp quy mô lớn hoạt động trong các lĩnh vực đòi hỏi năng lực về vốn và công nghệ cao như chế biến, chế tạo, điện tử, dịch vụ tài chính - ngân hàng...
Đóng góp lớn, nhưng so với thông lệ quốc tế và so với đòi hỏi thực tiễn yêu cầu phát triển của Việt Nam, tỷ trọng của khu vực này trong nền kinh tế vẫn chưa tương xứng. Theo thông lệ quốc tế, tỷ trọng của khu vực kinh tế tư nhân trong GDP thường là khoảng 70-80%, trong khi đó ở Việt Nam mới khoảng 43% tính từ 2010 trở lại đây.
Thực tế, sau 30 năm Đổi mới, sự dịch chuyển trong phân bố nguồn lực của nền kinh tế Việt Nam vẫn chưa được như mong muốn, chưa thực sự chuyển mạnh từ nông thôn sang thành thị, từ khu vực phi chính sách sang chính thức, từ nhà nước sang tư nhân…
Đây cũng là lý do khu vực doanh nghiệp tư nhân còn quá khiêm tốn và khó lớn mạnh. Nếu không đẩy mạnh sự dịch chuyển này, đổi mới cơ chế phân bổ nguồn lực thì khu vực kinh tế tư nhân sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc làm tròn vai trò động lực quan trọng của nền kinh tế.
Chúng ta đã và đang tiến hành cải thiện môi trường kinh doanh nhưng mới tập trung vào các giải pháp cải thiện thủ tục hành chính. Các giải pháp này cần tiếp tục triển khai, nhưng đó mới là phần ngọn. Gốc rễ của vấn đề là thể chế, như Nghị quyết 11-NQ/TW đã xác định, đó là hoàn thiện thể chế để phát triển đồng bộ, vận hành thông suốt các thị trường nhân tố sản xuất, như thị trường tài chính, thị trường công nghệ, lao động, thị trường thứ cấp, sơ cấp quyền sử dụng đất…
Bên cạnh nỗ lực của Nhà nước, trách nhiệm của khu vực kinh tế tư nhân là kinh doanh có trách nhiệm, không chụp giựt, gây dựng uy tín và tạo niềm tin cho thị trường. Đặc biệt, cộng đồng doanh nghiệp, doanh nhân cần hợp lực và hơn thế, có tiếng nói mạnh mẽ hơn, trách nhiệm hơn, đòi hỏi các cơ quan quản lý nhà nước, hoạch định chính sách thúc đẩy cải cách.