Thế giới đang hình thành khối nợ khổng lồ tạo ra rủi ro vỡ nợ lớn khi lãi suất tăng nhanh. Ảnh minh họa: Shutter
Từng dự báo đúng về cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2007-2008 và nhận được biệt danh là “Tiến sĩ tận thế” (Dr. Doom) ở Phố Wall, nhà kinh tế học Nouriel Roubini đã chia sẻ quan điểm rằng, nước Mỹ có thể rơi vào “suy thoái nghiêm trọng” vào năm 2024 và sẽ gặp phải một cuộc khủng hoảng nguy hiểm nhất từ trước đến nay trong số các cuộc khủng hoảng nợ” trong một cuộc phỏng vấn với chương trình phát thanh Forward Thinking của Viện McKinsey Global mới đây.
Vị giáo sư Đại học New York cảnh báo về việc thế giới đang hình thành khối nợ khổng lồ trong những thập kỷ gần đây.
“Thời gian qua, các hộ gia đình, doanh nghiệp, tổ chức tài chính, chính phủ và quốc gia vẫn có thể sống sót bất chấp khối nợ lớn mà họ đang “gánh” nhờ lãi suất thấp. Ngay cả những tổ chức đã vỡ nợ và phá sản vẫn có thể tồn tại được bởi chúng ta đã giải cứu những tổ chức này”, ông nói.
 |
Nhà kinh tế học Nouriel Roubini hay còn được gọi là “Tiến sĩ tận thế” (Dr. Doom). |
Tại Mỹ, trong khuôn khổ Đạo luật bình ổn kinh tế khẩn cấp, Washington có Chương trình giải cứu tài sản xấu (TARP) trị giá 700 tỷ USD, với nhiệm vụ là mua lại tài sản, nợ xấu của các ngân hàng.
Giờ đây, khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và các ngân hàng trung ương khác trên thế giới đang phải tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát, ông Roubini dự báo một "cuộc suy thoái nghiêm trọng" có thể sẽ xảy ra trong năm sau.
Mới đây, Fed đã tiếp tục tăng lãi suất thêm 25 điểm phần trăm bất chấp mối lo rằng động thái này có thể làm cuộc khủng hoảng gần đây trong ngành ngân hàng nước này trở nên tồi tệ hơn. Nhà kinh tế trưởng của Moody’s Analytics, ông Mark Zandi nhận định, lần tăng lãi suất này của Fed là “không cần thiết” và cho rằng trong bối cảnh hệ thống ngân hàng không thực sự ổn định, quyết định tăng lãi suất thêm một lần nữa của Fed thật đáng thất vọng”.
Thượng Nghị sỹ Đảng Dân chủ Elizabeth Warren cũng không đồng tình với quyết định nâng lãi suất của Fed hôm 22/3. Bà Warren cho rằng, Chủ tịch Fed Jerome Powell đã “làm việc một cách kém cỏi”, đồng thời khẳng định việc để ông Powell làm lãnh đạo ngân hàng trung ương Mỹ là rất “nguy hiểm”. Còn ông Elon Musk, CEO hãng xe điện Tesla, gọi hành động này là “ngu ngốc” và chỉ làm cho các ngân hàng thương mại thêm khó khăn vì dòng tiền gửi rút đi để tìm đến các kênh đầu tư khác hấp dẫn hơn.
Các đợt nâng lãi suất liên tiếp của Fed đã khiến các doanh nghiệp vay nợ nhiều và phụ thuộc lớn vào dòng thu nhập tương lai như ngành công nghệ gặp nhiều khó khăn. Cổ phiếu công nghệ là nhóm lao dốc mạnh nhất thị trường chứng khoán Mỹ kể từ khi Fed thắt chặt tiền tệ.
Theo ông Roubini, Fed và các ngân hàng trung ương khác trên thế giới đang ở tình thế tiến thoái lưỡng nan. Bởi việc tiếp tục tăng lãi suất có thể khiến gây ảnh hưởng tới hệ thống ngân hàng, nhưng nếu hạ lãi suất thì lạm phát có thể tiếp tục tăng cao.
“Đã quá muộn để tìm một giải pháp ngăn chặn một cuộc ‘hạ cánh cứng’ của nền kinh tế cũng như ngăn chặn những mối đe dọa tài chính nghiêm trọng”, ông Roubini nhận định.
“Nền kinh tế Mỹ đã tránh được cuộc khủng hoảng nợ vài lần rồi. Nhưng giờ đây, khi cuộc chơi kết thúc với lạm phát tăng mạnh khiến Fed bắt buộc phải tăng lãi suất, đó chính là lúc rủi ro về một của cuộc khủng hoảng nợ nguy hiểm nhất trong tất cả các cuộc khủng hoảng nợ xảy ra”, ông Roubini nhấn mạnh.
Ông Roubini cũng lưu ý về một số yếu tố cụ thể cần theo dõi để biết về thời điểm mọi thứ sẽ đổ vỡ. Thứ nhất, thu nhập của các hộ gia đình và các doanh nghiệp đều đang giảm. Nguyên nhân đối với các hộ gia đình là do tiền lương thực tế giảm xuống và nguy cơ thất nghiệp tăng lên. Còn với các doanh nghiệp thì do lợi nhuận lẫn doanh thu đều đi xuống. Vì vậy, kinh tế cá thể hoặc doanh nghiệp đều đã và đang chịu nhiều áp lực.
Trong khi đó, lãi suất tăng nhanh làm các doanh nghiệp cũng gặp nhiều khó khăn, bởi các công ty phải đối mặt với chi phí đi vay cao hơn và thanh khoản giảm. Kể cả tiền mặt cũng mang về lợi nhuận thực tế âm do lạm phát.
Do đó, nếu hộ gia đình hoặc doanh nghiệp đi vay và phải sử dụng đòn bẩy lớn thì họ sẽ phải chịu áp lực trả nợ rất lớn. Với người tiêu dùng, đó là gánh nặng trả các khoản nợ thế chấp mua nhà, thẻ tín dụng, vay mua ô tô, còn với doanh nghiệp, đó là gánh nặng trả nợ ngân hàng.
Theo dữ liệu gần đây của Cox Automotive, tỷ lệ nợ quá hạn của các khoản vay mua ô tô ở Mỹ đang ở mức cao nhất trong 17 năm qua. Ông Roubini ví mối đe dọa này giống như “Tam giác quỷ Bermuda”, bởi hộ gia đình, doanh nghiệp bị giáng đòn mạnh vào thu nhập và phải chịu gánh nặng trả nợ lớn.
“Nếu áp lực này lan rộng, chúng ta sẽ rơi vào một cuộc khủng hoảng mang tính hệ thống do các hộ gia đình và doanh nghiệp có nguy cơ vỡ nợ hoặc tình trạng nợ quá hạn sẽ diễn ra nhiều hơn và điều này không còn xa nữa”, ông Roubini cảnh báo.
