Ngày 18/3/2013, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã họp để cho ý kiến về dự thảo Luật Thuế Giá trị gia tăng và dự thảo Luật Thuế Thu nhập DN. Nhiều ý kiến tại cuộc họp ủng hộ quan điểm của Bộ Tài chính (đơn vị soạn thảo dự luật) về việc cần áp dụng một chính sách thuế hợp lý hơn cho các đối tượng chịu thuế, trong bối cảnh nền kinh tế còn nhiều khó khăn. Tuy nhiên, liên quan đến chính sách thuế với báo chí, ý kiến từ ông Nguyễn Văn Giàu, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng, không nên miễn, giảm thuế cho đối tượng này, với lý do các cơ quan báo chí đang hoạt động… có lãi.
Báo chí: cần cái nhìn chuẩn mực khi định hình chính sách thuế
Trái ngược với quan điểm của ông Giàu, nhiều ý kiến cho rằng, cần có một cái nhìn chuẩn mực về vị trí, vai trò của ngành báo chí trước khi xem xét chính sách thuế. Thực tế, cơ quan báo chí không thể được xem là một DN thuần túy, bởi vì DN sinh ra là để kinh doanh, còn cơ quan báo chí được thành lập để thực hiện nhiệm vụ chính trị, là vũ khí của Đảng và Nhà nước trên mặt trận tư tưởng.
Hiện nay, cơ quan báo chí đang phải nộp thuế thu nhập DN 25%, là mức cao nhất trong các mức thuế suất như DN kinh doanh thuần túy. Trong khi đó, những năm gần đây, cơ chế chính sách tài chính đối với báo chí đã chuyển dần từ bao cấp sang cơ chế tự trang trải về tài chính, góp phần giảm bớt gánh nặng cho Ngân sách Nhà nước. Tuy nhiên, đây là một công việc hoàn toàn không dễ dàng đối với nhiều cơ quan báo chí, nhất là báo in.
Cùng với sự gia tăng mạnh mẽ số lượng đầu báo, tạp chí, cạnh tranh trên thị trường báo chí diễn ra hết sức gay gắt, dẫn đến những hậu quả tiêu cực. Mặc dù xu hướng này đã được các cơ quan chức năng của Đảng và Nhà nước nhắc nhở, cảnh báo trong nhiều năm, nhưng vẫn tiếp tục diễn ra. Một trong những lý do là, vì áp lực tài chính, cạnh tranh trên thị trường báo chí nẩy sinh những biểu hiện tiêu cực, bất bình đẳng như nâng tỷ lệ hoa hồng lên mức rất cao để thu hút quảng cáo - điều mà luật pháp không cho phép. Kết quả là những cơ quan báo chí tuân thủ quy định của pháp luật về tỷ lệ hoa hồng bị suy giảm doanh thu một cách đáng kể.
Những khó khăn của các cơ quan báo chí trong quá trình tự trang trải về tài chính càng trở nên nghiêm trọng hơn trong bối cảnh tình hình kinh tế đất nước gặp nhiều khó khăn, hàng vạn DN phải giải thể, ngừng hoặc cắt giảm hoạt động sản xuất kinh doanh. Trong bối cảnh khó khăn chung nói trên, hệ thống báo in đang phải đương đầu với những thách thức lớn nhất. Sự phát triển của internet, các mạng xã hội, blogs… khiến nhu cầu đối với báo in ngày càng giảm sút. Đây là vấn đề không chỉ riêng đối với nước ta mà ở cả nhiều nước trên thế giới. Ngay cả những tờ báo lớn như tờ The Sydney Morning Herald và The Age của Australia, tờ NewsWeek của Mỹ… cũng đã phải đóng cửa để tập trung phát triển báo mạng và các loại hình truyền thông khác.
Để vượt qua khó khăn, các cơ quan báo in phải đầu tư đổi mới trang thiết bị, ứng dụng công nghệ tin học và đặc biệt phải đầu tư phát triển trang thông tin điện tử, báo điện tử. Đây là những khoản đầu tư không nhỏ và khó có thể thực hiện được nếu thiếu sự hỗ trợ về cơ chế chính sách tài chính của Nhà nước.
Báo chí: cần chính sách thuế hợp lý hơn
Không phủ nhận Quốc hội, Chính phủ đã có sự ưu đãi nhất định về thuế đối với báo chí, như không thu thuế giá trị gia tăng đối với doanh thu từ xuất bản, nhập khẩu, phát hành báo, tạp chí, bản tin chuyên ngành. Tuy nhiên, sự ưu đãi về thuế là chưa đủ để báo in tăng sức cạnh tranh với các phương tiện thông tin truyền thông khác; chưa đủ để các cơ quan báo chí nâng cao chất lượng ấn phẩm nhằm đấu tranh trực diện với những thông tin độc hại, phản cảm, phi văn hoá, thậm chí là phản động xuất hiện ngày càng nhiều trên Internet trong thời đại bùng nổ thông tin.
Theo số liệu tại Báo cáo đánh giá cạnh tranh trong 10 lĩnh vực của nền kinh tế do Bộ Công thương thực hiện năm 2012, thị trường quảng cáo tại Việt Nam đang tăng trưởng rất mạnh. Nếu như năm 2008, tổng doanh thu của thị trường quảng cáo mới đạt 9.057 tỷ đồng, thì đến năm 2011 đã đạt 17.206 tỷ đồng và theo ước tính, vào năm 2015, tổng doanh thu quảng cáo sẽ đạt trên 24.000 tỷ đồng cùng với sự góp mặt của trên 4.000 DN cung cấp dịch vụ quảng cáo.
Thị trường quảng cáo tăng trưởng 20-30%/năm, nhưng doanh thu quảng cáo của các cơ quan báo in lại tăng trưởng rất thấp, hiện chỉ đạt khoảng 2.332 tỷ đồng, chỉ tăng 13% so với năm 2008. Như vậy, nếu trừ đi tốc độ lạm phát trong 5 năm vừa qua là 63% thì doanh thu quảng cáo trên báo in giảm khoảng 25%.
Cả nước hiện có trên 780 cơ quan báo in với hơn 1.000 ấn phẩm đang phải chia nhau “miếng bánh quảng cáo” quá nhỏ, chỉ chiếm 13% tổng doanh thu quảng cáo trên báo chí và khó có thể nâng được thị phần trước sự cạnh tranh quyết liệt của truyền hình (chiếm 81% thị phần), báo điện tử (chiếm 5% thị phần) nếu không có cơ chế đặc thù về thuế đối với báo in.
Với mức thuế suất 10%, hiện ngân sách cũng chỉ thu được khoảng 233 tỷ đồng thuế giá trị gia tăng từ hoạt động quảng cáo của báo in - số tiền quá nhỏ nếu đem so với khoản tiền mà các cơ quan thụ hưởng ngân sách chi tiêu không đúng định mức, tiêu chuẩn, chế độ (năm 2012, Kho bạc Nhà nước tạm dừng chưa thanh toán trên 800 tỷ đồng chi không đúng chế độ, tiêu chuẩn, định mức). Nhưng số tiền này lại đủ lớn để hỗ trợ các cơ quan báo in nâng cao chất lượng ấn phẩm, cải thiện đời sống cho người làm báo, tăng sức cạnh tranh trong thu hút quảng cáo với Internet và truyền hình.
Luật Thuế Thu nhập DN và Luật Thuế Giá trị gia tăng hiện hành đã bộc lộ nhiều bất cập, không còn phù hợp với thực tiễn, đặc biệt là các quy định về thuế suất, ưu đãi thuế đối với cơ quan báo chí nói chung, báo in, tạp chí nói riêng. Chính vì vậy, nhiều ý kiến cho rằng, khi xem xét sửa đổi Luật Thuế Thu nhập DN và Luật Thuế Giá trị gia tăng tại Kỳ họp thứ 5 tới đây, Quốc hội cần cân nhắc tính đặc thù của báo chí để ưu đãi thuế như đối với lĩnh vực giáo dục - đào tạo, dạy nghề, y tế, văn hoá, thể thao và môi trường để áp thuế thu nhập DN với thuế suất 10%. Coi doanh thu quảng cáo của báo in, tạp chí như doanh thu từ sản phẩm nông nghiệp, bảo hiểm nhân thọ, dịch vụ cấp tín dụng, kinh doanh chứng khoán, chuyển nhượng vốn, dịch vụ tài chính phái sinh, dịch vụ bưu chính, dạy học, dạy nghề… để đưa vào đối tượng không chịu thuế giá trị gia tăng.
Báo chí rất cần có sự ưu đãi về thuế hợp lý mới thực hiện tốt hơn nhiệm vụ chính trị của mình. Tổng biên tập một số cơ quan báo chí lớn cho biết, họ mong muốn có một cuộc đối thoại với các cơ quan chức năng để làm rõ các vấn đề liên quan đến chính sách thuế với báo chí, nhằm góp phần làm cho luật pháp của nước ta trở nên hoàn thiện, công bằng và bình đẳng hơn.
| Ông Hà Minh Huệ, Phó chủ tịch thường trực Hội Nhà báo Việt Nam
Trong bối cảnh khó khăn như hiện nay, Nhà nước nên hỗ trợ các cơ quan báo in bằng việc cấp trở lại một phần thuế thu nhập DN đã thực nộp vào ngân sách Nhà nước để đầu tư cho phát triển, đồng thời nên cho phép các cơ quan báo chí được hưởng các chính sách ưu đãi như đối với DN quy mô vừa và nhỏ. Chúng tôi tin tưởng rằng sự hỗ trợ của Nhà nước bằng các cơ chế, chính sách nói trên sẽ tạo điều kiện cho các cơ quan báo chí phát triển, thực hiện tốt hơn nhiệm vụ chính trị của mình. Ông Nguyễn Đức Lợi, Tổng giám đốc Thông tấn xã Việt Nam
|
