Tháng 10/2021 có 42 đợt phát hành riêng lẻ trái phiếu doanh nghiệp trong nước và 4 đợt phát hành ra công chúng, với tổng giá trị 34.576 tỷ đồng
Mức phí có thể lên tới 8%
Từ ngày 1/1/2021, chỉ nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp mới được mua và giao dịch trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ, nhưng thị trường này vẫn diễn ra sôi động trên cả thị trường sơ cấp và thứ cấp.
Trước rủi ro tiềm ẩn gia tăng như có doanh nghiệp quy mô nhỏ nhưng huy động vốn trái phiếu với khối lượng lớn, chất lượng tài sản bảo đảm của trái phiếu không cao, hoặc không có tài sản bảo đảm, có sự tham gia của nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ…, Bộ Tài chính đã phải lên tiếng cảnh báo.
Đặc biệt, trong trường hợp “lách” quy định về nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp bằng hình thức mua trái phiếu thông qua hợp đồng đầu tư với công ty chứng khoán, nhà đầu tư không phải là chủ sở hữu trái phiếu nên sẽ không được bảo đảm quyền lợi đối với trái phiếu theo cam kết của doanh nghiệp phát hành.
Nhìn chung, trái phiếu có lãi suất cao là yếu tố hàng đầu thu hút nhà đầu tư. Bên cạnh đó, doanh nghiệp phát hành cũng như kỳ hạn trái phiếu đa dạng giúp nhà đầu tư có nhiều lựa chọn.
M.T - nhân viên môi giới gói trái phiếu Công ty Vàng bạc Đức Tiến cho biết, nhà đầu tư có 500 triệu đồng là có thể tham gia trái phiếu trên thị trường thứ cấp với lãi suất 10,35%/năm và không phải chứng minh nhà đầu tư chuyên nghiệp. Trái phiếu có kỳ hạn 3 - 6 tháng. Công ty chứng khoán cam kết mua lại trái phiếu khi đến hạn.
Theo M.T, thủ tục sẽ do công ty chứng khoán lo liệu. Đến hạn, nhà đầu tư có thể chấm dứt, hoặc tiếp tục gia hạn. Hợp đồng, chứng nhận sở hữu trái phiếu sau khoảng 3 ngày kể từ khi nộp tiền là có.
Tuy nhiên, nếu cần tiền mà chuyển nhượng trái phiếu hoặc rút vốn trước hạn ghi trong hợp đồng đầu tư, nhà đầu tư sẽ phải chịu mức phí không nhỏ, có trường hợp không được rút vốn.
Một nhân viên môi giới lô trái phiếu Tập đoàn Nam Thắng cho hay, nhà đầu tư chuyển nhượng hợp đồng sẽ mất phí 3%, trường hợp rút vốn trước thời hạn thì cũng phải sau 6 tháng, công ty mới thu lại hợp đồng với mức phí 8%.
Trái phiếu sẽ được lên sàn và repo
Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đang lấy ý kiến dự thảo Thông tư về tổ chức giao dịch trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ trên Sở giao dịch chứng khoán.
Ông Nguyễn Kim Long, Giám đốc Luật và Kiểm soát tuân thủ Công ty Chứng khoán SSI cho biết, theo quy định tại Nghị định 153/2020/NĐ-CP, trái phiếu phát hành riêng lẻ phải được lưu ký tại thành viên lưu ký của Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam là các công ty chứng khoán có nghiệp vụ lưu ký chứng khoán. Do đó, việc chuyển nhượng trái phiếu sẽ được thực hiện tại công ty chứng khoán nơi trái phiếu đó lưu ký.
Công ty chứng khoán sẽ nhận hồ sơ đề nghị chuyển nhượng từ bên mua và bên bán, kiểm tra và sau đó xác nhận chuyển nhượng, cập nhật sổ đăng ký trái chủ. Lãi trái phiếu sẽ được trả cho trái chủ có tên trong sổ đăng ký trái chủ tại ngày chốt danh sách trái chủ để nhận lãi trái phiếu. Lãi trái phiếu được trả định kỳ nên các bên giao dịch nếu giao dịch gần ngày trả lãi đều biết để thỏa thuận giá mua/bán trái phiếu có bao gồm lãi trái phiếu hay không.
Đáng chú ý, trái phiếu có thể được mua bán lại (còn gọi là nghiệp vụ repo). Theo dự thảo, giao dịch mua bán lại là giao dịch trên hệ thống giao dịch, trong đó một bên bán và chuyển giao quyền sở hữu trái phiếu cho một bên mua, đồng thời cam kết sẽ mua lại và nhận lại quyền sở hữu trái phiếu đó sau một thời gian xác định với một mức giá xác định. Giao dịch mua bán lại bao gồm giao dịch bán (giao dịch lần 1) và giao dịch mua lại (giao dịch lần 2).
“Repo là một giao dịch khá đặc thù và thường xảy ra trong giao dịch trái phiếu giữa các tổ chức tài chính. Đây là một điểm rất mới trong quy định về giao dịch trái phiếu doanh nghiệp”, ông Long nhận xét.
Điều 13 dự thảo quy định, quyền hưởng lãi danh nghĩa và các thu nhập liên quan (nếu có) từ trái phiếu thuộc về bên bán trong giao dịch repo.
Trường hợp bên mua nhận được lãi danh nghĩa tại (các) thời điểm nằm trong thời hạn giao dịch, bên mua có trách nhiệm trả lại bên bán số lãi danh nghĩa đã nhận được.
Nếu việc hoàn trả lãi danh nghĩa phát sinh thực hiện bên ngoài hệ thống giao dịch, thời điểm hoàn trả lãi danh nghĩa sẽ do hai bên tự thống nhất, nhưng không được muộn 5 ngày làm việc kể từ ngày thực thanh toán lãi trái phiếu.
Nếu việc hoàn trả lãi danh nghĩa phát sinh phát sinh thực hiện qua hệ thống giao dịch, thời điểm hoàn trả là khi giao dịch kết thúc và tại thời điểm bắt đầu thực hiện giao dịch, hai bên tự thỏa thuận với nhau về lãi suất (nếu có) tính trên phần lãi danh nghĩa phát sinh.
