Bất ổn thương mại toàn cầu, thuế quan, căng thẳng giữa Israel và Iran...đang tác động đến các quốc gia có hoạt động xuất nhập khẩu lớn, trong đó có Việt Nam.
Thông tin về những biến động của kinh tế, thương mại toàn cầu tới xuất nhập khẩu, ông Trần Thanh Hải, Phó cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương) cho biết, từ đầu tháng 4 năm nay, khi Mỹ công bố áp thuế đối ứng với một số quốc gia, tuy nhiên đến ngày 9/4 đã có quyết định tạm hoãn áp dụng trong 90 ngày, điều này cho phép các quốc gia, trong đó có Việt Nam, tiếp tục duy trì xuất khẩu với mức thuế cũ trong thời gian tạm hoãn.
 |
Ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu thông tin về giá cước vận tải biển tác động đến xuất khẩu. |
Riêng với Trung Quốc, mức thuế cao nhất mà Mỹ đề nghị áp dụng là 145%. Tuy nhiên, sau thỏa thuận ngày 12/5, mức thuế này đã được hạ xuống còn 30%. Chính sự thay đổi nhanh chóng này đã tạo ra sự chuyển hướng xuất khẩu mạnh từ Trung Quốc sang Mỹ khi các doanh nghiệp tranh thủ tận dụng khoảng thời gian thuế giảm sâu.
Việc Trung Quốc đẩy mạnh xuất khẩu kéo theo tình trạng tập trung hàng hóa, tàu và container về khu vực này cao, khiến giá cước vận tải biển tăng mạnh.
Cục Xuất nhập khẩu đánh giá, tình trạng tương tự này từng xảy ra trong giai đoạn dịch Covid-19. Hiện tượng này đang diễn ra, đặc biệt trên tuyến từ châu Á sang bờ Tây của Mỹ. Cụ thể, giá cước vận chuyển một container 40 feet từ châu Á sang bờ Tây trước đây dao động khoảng 2.500 - 3.000 USD, nay có thể tăng lên 4.000 USD hoặc hơn.
Bên cạnh đó, tình trạng thiếu container cục bộ cũng đã bắt đầu xuất hiện, không chỉ ở Trung Quốc hay Việt Nam mà còn ở các nước khác trong khu vực như: Indonesia, Thái Lan hay Malaysia.
Dù vậy, theo đánh giá của Bộ Công thương và Cục Hàng hải, Đường thuỷ Việt Nam, tình trạng thiếu container ở Việt Nam hiện chưa phổ biến. Một số nơi có ghi nhận khó khăn nhưng chưa đến mức nghiêm trọng như trong thời kỳ cao điểm dịch Covid-19.
Nhưng, trước diễn biến về tình hình địa chính trị tại Trung Đông, đặc biệt là căng thẳng giữa Israel và Iran, cũng đang ảnh hưởng đến hoạt động vận tải quốc tế.
Ông Trần Thanh Hải cho hay, khu vực này bao gồm nhiều eo biển và tuyến vận tải chiến lược như: Eo biển Hormuz, kênh đào Suez. Trong trường hợp tàu vận tải phải tránh khu vực này và đi vòng qua châu Phi, chi phí vận chuyển sẽ tiếp tục gia tăng, ảnh hưởng đến chi phí xuất khẩu sang châu Âu và bờ Đông của Mỹ.
Trước những biến động này, đại diện Cục Xuất nhập khẩu khuyến nghị các doanh nghiệp cần cập nhật tình hình để phối hợp với đối tác nhập khẩu hoặc xuất khẩu. Đồng thời, cần cẩn trọng hơn trong việc ký kết hợp đồng liên quan đến vận chuyển, logistics và giao nhận hàng hóa nhằm hạn chế rủi ro, nhất là trong bối cảnh xảy ra các tình huống bất thường như tàu đến chậm hoặc bị ảnh hưởng bởi xung đột.
Các doanh nghiệp cũng nên cân nhắc các phương án vận tải thay thế. Đặc biệt, tuyến đường sắt liên vận sang châu Âu hiện vẫn có thể khai thác và là một giải pháp tiềm năng. Về phía các cơ quan quản lý nhà nước, Bộ Công thương cùng Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính đang theo dõi sát sao diễn biến thị trường logistics để có các khuyến cáo và hỗ trợ kịp thời cho doanh nghiệp.
Để hỗ trợ cho hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa, Bộ Công thương sẽ cập nhật thông tin, diễn biến mới nhất về thị trường tới các Hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp để kịp thời điều chỉnh kế hoạch sản xuất phù hợp, định hướng tìm kiếm đơn hàng từ các thị trường.
Thường xuyên theo dõi chặt chẽ tình hình diễn biến về giá cước và biến động của thị trường vận tải kho vận trên thế giới và trong nước để có khuyến nghị kịp thời với cộng đồng doanh nghiệp.
Cùng với đó, các quy định, tiêu chuẩn, điều kiện của thị trường nước ngoài có thể tác động đến hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam cũng được cập nhật liên tục, đưa khuyến nghị đối với các địa phương, hiệp hội và doanh nghiệp xuất nhập khẩu.
"Các ngành hàng, doanh nghiệp cần tiếp tục đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, thúc đẩy xuất khẩu sang các thị trường mới, duy trì cán cân thương mại hợp lý, cân bằng, giảm thiểu sự mất cân đối giữa xuất khẩu và nhập khẩu ở một số thị trường trọng điểm", ông Trần Thanh Hải lưu ý.
