Mới hình thành trên… giấy
Là một trong những cấu phần quan trọng đảm bảo cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát triển chuyên nghiệp, sôi động, minh bạch, nên cách đây 4 năm, Chính phủ đã ban hành Nghị định 88/2014 quy định về dịch vụ xếp hạng tín nhiệm, điều kiện hoạt động của doanh nghiệp xếp hạng tín nhiệm được thành lập và hoạt động tại Việt Nam.
Tuy nền tảng pháp lý đã có nhưng tại Việt Nam, công ty định mức tín nhiệm đầu tiên đến nay chưa ra đời và đi vào hoạt động vì nhiều nguyên nhân.
Ghi nhận từ thị trường cho thấy, lý do chính nằm ở cầu của thị trường định mức tín nhiệm chưa rõ ràng, khiến bên cung cấp dịch vụ còn nhiều e ngại.
Một chuyên gia trái phiếu tại Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam (VBMA) đánh giá, thị trường định mức tín nhiệm tại Việt Nam rất tiềm năng, nhưng chưa có các quy định pháp lý mang tính ràng buộc doanh nghiệp muốn phát hành trái phiếu phải qua quá trình định mức tín nhiệm, nên nhu cầu chưa rõ ràng.
Điều này khiến đối tượng muốn thành lập công ty định mức tín nhiệm sợ đầu tư tốn kém, nhưng dễ rơi vào cảnh ế ẩm.
Từ góc nhìn của cơ quan quản lý cấp phép thành lập và hoạt động cho công ty định mức tín nhiệm, bà Phan Thị Thu Hiền, Vụ trưởng Vụ Tài chính ngân hàng, Bộ Tài chính chia sẻ, không dễ phát triển công ty định mức tín nhiệm nội địa, vì phải chịu sức ép cạnh tranh mạnh từ các công ty định mức tín nhiệm quốc tế lớn, có bề dày hoạt động lâu năm. Tuy vậy, khó không có nghĩa là không làm.
“Sau khi định hình khung pháp lý, nỗ lực tiếp theo để thúc đẩy sự ra đời của công ty định mức tín nhiệm là việc Bộ Tài chính vừa cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực này cho một chủ thể.
Họ đang củng cố dữ liệu, cũng như hoàn tất các bước chuẩn bị để đi vào hoạt động. Do tính chất rất mới là kinh doanh trên khả năng đánh giá tín nhiệm của mình, nên một khi đánh giá không chuẩn thì chính công ty định mức tín nhiệm bị… mất tín nhiệm”, bà Hiền cho hay.
Cũng theo đại diện Bộ Tài chính, tín hiệu đáng mừng là gần đây, nhà đầu tư nước ngoài đã quan tâm nhiều hơn đến khả năng tham gia thành lập công ty định mức tín nhiệm tại Việt Nam.
Theo đó, Vụ Tài chính ngân hàng đã làm việc với một số đơn vị, trong đó có những định chế lớn trên thế giới chuyên hoạt động về cung cấp dịch vụ định mức tín nhiệm.
Họ đang nghiên cứu, đánh giá về khả năng đầu tư vào thành lập công ty định mức tín nhiệm tại Việt Nam. Một số doanh nghiệp đến từ Ấn Độ, Malaysia cũng đặt vấn đề muốn liên doanh, liên kết để thành lập công ty định mức tín nhiệm tại Việt Nam.
Ở trong nước, là tổ chức am hiểu thị trường, VBMA đang đề xuất hướng thành lập tổ chức định mức tín nhiệm để góp sức phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp, bởi công ty định hạng tín nhiệm là cấu phần quan trọng để phát triển thị trường này.
Tạo cầu cho thị trường
Theo cập nhật mới nhất của Bộ Tài chính, hiện quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp mới chiếm khoảng 6,2% GDP, nên tiềm năng phát triển còn rất lớn.
Trong bối cảnh này, ý kiến từ các chuyên gia cho rằng, để thị trường trái phiếu lớn mạnh hơn nữa, cần thúc đẩy việc hình thành tổ chức định mức tín nhiệm và bắt đầu từ việc dần hình thành sức cầu.
Để thị trường trái phiếu lớn mạnh hơn nữa, cần thúc đẩy việc hình thành tổ chức định mức tín nhiệm và bắt đầu từ việc dần hình thành sức cầu.
Về vấn đề này, bà Hiền cho biết: “Định hướng xây dựng chính sách đang được xem xét theo hướng quy định pháp lý yêu cầu bắt buộc doanh nghiệp phát hành trái phiếu phải được định mức tín nhiệm. Tuy nhiên, để đảm bảo tính khả thi, chúng tôi đang nghiên cứu theo hướng tách thành hai đối tượng.
Với trường hợp doanh nghiệp phát hành trái phiếu ra đại chúng, thì trong quá trình sửa đổi Luật Chứng khoán đang được triển khai, chúng tôi có tính đến bổ sung quy định bắt buộc doanh nghiệp phải trải qua định mức tín nhiệm.
Còn những doanh nghiệp phát hành trái phiếu riêng lẻ với đối tượng mua chủ yếu là các nhà đầu tư tổ chức, thì trong giai đoạn ban đầu sẽ khuyến khích thực hiện định mức tín nhiệm. Khi thị trường phát triển, sẽ tiến tới bắt buộc thực thi như khi phát hành trái phiếu ra đại chúng”.
