Áo, Na Uy, Đan Mạch, Cộng hòa Séc và Đức đang bắt đầu tái khởi động nền kinh tế sau khi đã phong tỏa ở nhiều cấp độ khác nhau trong khoảng 1 tháng - bắt đầu từ khoảng giữa tháng 3.
Tổn thất của việc cách ly xã hội
Chi phí xã hội khi đóng cửa một phần nền kinh tế ở Việt Nam cao hơn chi phí ở các nước giàu và phát triển. Ví dụ tại Mỹ, việc phong tỏa khiến thất nghiệp gia tăng đáng kể (22 triệu người Mỹ đã mất việc trong ba tuần qua), nhưng chính phủ Mỹ có đủ nguồn lực tài chính để có thể chi một số tiền rất lớn hỗ trợ các doanh nghiệp và những người mất việc.
Trong khi đó, theo VinaCapital, có 3 rủi ro lớn nhất của việc không mở cửa lại nền kinh tế nhanh chóng. Thứ nhất, cách ly xã hội gây ảnh hưởng nặng nề nhất tới người thu nhập thấp.
Thứ hai, thời gian cách ly xã hội càng kéo dài, càng khó khăn cho nhiều doanh nghiệp phục hồi.
Thứ ba, đóng cửa một phần kinh tế đã bắt đầu tạo ra bất ổn xã hội ở một số quốc gia, bao gồm ở Ấn Độ, Ý và ở một số vùng của Mỹ.
“Mối quan tâm lớn nhất của chúng tôi là các biện pháp cách ly xã hội và hạn chế di chuyển nhằm chống lại Covid-19 có khả năng tác động lớn nhất tới người thu nhập thấp. Những lao động này thường không thể làm việc tại nhà và Chính phủ khó có thể đủ nguồn lực để hỗ trợ trực tiếp một số lượng lớn lao động thất nghiệp”, VinaCapital nhận định.
Trong khi đó, Standard Chartered đã công bố một báo cáo vào tuần trước, phân tích khả năng hỗ trợ nền kinh tế của chính phủ các nền kinh tế mới nổi trong cuộc khủng hoảng Covid-19.
Theo Standard Chartered, cả Việt Nam và Mexico đều còn nguồn lực tài chính để hỗ trợ nền kinh tế - không giống như nhiều quốc gia khác. Tuy nhiên, nguồn lực này của Việt Nam và Mexico cũng hạn chế, cả hai cần phải cân nhắc lựa chọn cách triển khai hiệu quả nhất.
Đáng chú ý, ngành dịch vụ của Việt Nam (chiếm khoảng 40% GDP) có một phần không nhỏ là các cửa hàng buôn bán nhỏ lẻ. Các cửa hàng này đặc biệt dễ lâm vào tình cảnh khó khăn khi nền kinh tế đóng cửa một phần, khi họ khó có thể tiếp cận đến những khoản vay ngân hàng để giúp họ tồn tại trong vài tháng tới, cho đến khi nền kinh tế mở cửa trở lại.
Tái khởi động nền kinh tế
Áo, Na Uy, Đan Mạch, Cộng hòa Séc và Đức đang bắt đầu tái khởi động nền kinh tế sau khi đã phong tỏa ở nhiều cấp độ khác nhau trong khoảng 1 tháng - bắt đầu từ khoảng giữa tháng 3.
Một số quốc gia đã tuyên bố ý định tái khởi động nền kinh tế ít nhiều tuân theo lộ trình khá giống nhau. Các quốc gia này xác định các bước nới lỏng được thực hiện ngay lập tức, tiếp đến là các bước nới lỏng bổ sung sẽ được thực hiện trong khoảng ba tuần tiếp theo (với giả định dịch không bùng phát trở lại), và sau đó là các bước nới lỏng bổ sung trong vòng 1 tháng rưỡi tính từ bước nới lỏng ban đầu…
Cụ thể hơn, giai đoạn 1, các trường học, cửa hàng quy mô nhỏ, công ty… được mở cửa trở lại, người dân được phép ra đường nếu đeo khẩu trang. Giai đoạn 2, trong vòng 3 - 6 tuần tiếp theo, hầu hết các cửa hàng quy mô lớn và nhỏ, dịch vụ (gym, cắt tóc…) được phép mở cửa, cho phép tụ tập tối đa 10 người… Giai đoạn 3, sau 6 tuần, nhà hàng, quán cà phê, rạp chiếu phim… mở cửa trở lại; cho phép di chuyển/du lịch không cần thiết, cho phép tụ tập tối đa 50 người…
Đáng chú ý, ngay cả khi thực hiện nhiều biện pháp cần thiết để phòng dịch, tất cả các quốc gia đều cảnh giác với nguy cơ bùng phát dịch Covid-19 lần hai sau khi bắt đầu nới lỏng các biện pháp y tế cộng đồng hiện tại. Vì lý do đó, tất cả các quốc gia đều đặt ra những tiêu chí cụ thể theo đó có thể tái phong tỏa và áp dụng lại các biện pháp y tế cộng đồng chặt chẽ hơn.
Theo VinaCapital, với Việt Nam, nếu số ca nhiễm vượt trên 500 có thể được cân nhắc là một tiêu chí để các nhà hoạch định chính sách xác định xem có cần phải tái áp dụng các biện pháp y tế cộng đồng nghiêm ngặt hơn không.
