Các công ty trị giá hàng nghìn tỷ đô la, bao gồm cả Alphabet và Microsoft đã tuyên bố rằng trí tuệ nhân tạo (AI) là nguồn năng lượng mới và đang tái thiết kế toàn bộ hoạt động kinh doanh của họ xung quanh AI. Các nhà đầu tư vốn mạo hiểm cũng bơm mạnh tiền vào lĩnh vực này. Theo CB Insights, 50 công ty khởi nghiệp AI triển vọng nhất đã huy động được hơn 19 tỷ USD kể từ năm 2019. Trong số này, 11 công ty hiện được xem là kỳ lân với định giá trên 1 tỷ USD.
Ngay cả McKinsey cũng ước tính rằng công nghệ này có thể giúp tăng giá trị kinh tế hàng năm thêm từ 2.600 - 4.400 tỷ USD dựa trên các lĩnh vực mà họ đã phân tích, từ ngân hàng đến khoa học đời sống. Nói cách khác, AI tạo sinh có thể tạo ra một nền kinh tế mới tương đương với quy mô hàng năm của Anh (tổng sản phẩm quốc nội của quốc gia này là 3.100 tỷ USD vào năm 2021).
Nhưng nếu AI tạo sinh không mang lại hiệu quả như các công ty lớn ước tính thì sẽ như thế nào? Nhà khoa học Gary Marcus khám phá khả năng chúng ta có thể thấy “sự điều chỉnh mạnh và đau đớn” trong định giá khi các nhà đầu tư nhận ra rằng AI tạo sinh hoạt động không hiệu quả và thiếu các ứng dụng đủ sáng tạo để đi đầu xu hướng và tạo ra doanh thu.
Nhà khoa học Gary Marcus - đồng sáng lập của Center for the Advancement of Trustworthy AI và đã điều trần trước Quốc hội Mỹ trong năm nay - từ lâu đã hoài nghi về trí thông minh của các mô hình mạng thần kinh có trước các chatbot mới nhất như ChatGPT của OpenAI. Tuy nhiên, ông cũng đưa ra một số sự thật mới về AI khi đưa ra sự không đáng tin cậy của chính các mô hình. Hiện tại, hàng triệu người dùng đã rõ rằng, một trong những nhược điểm lớn nhất của công nghệ là gây ảo giác về sự thật.
Trong cuốn sách Rebooting AI trước đây của mình, nhà khoa học Gary Marcus đã cung cấp một ví dụ rõ ràng về cách điều này có thể xảy ra. Một số mô hình AI hoạt động như những cỗ máy xác suất, chúng dự đoán câu trả lời từ các mẫu dữ liệu thay vì đưa ra lý luận. Một người nói tiếng Pháp theo bản năng sẽ hiểu câu Je mange un avocat pour le déjeuner có nghĩa là “Tôi ăn một quả bơ cho bữa trưa”. Tuy nhiên, trong những lần đầu tiên, Google Dịch đã hiển thị nó là “Tôi sẽ ăn trưa với một luật sư”. Trong tiếng Pháp, từ avocat có nghĩa là cả bơ và luật sư. Google Dịch đã chọn bản dịch mang ý nghĩa thống kê cao nhất thay vì bản dịch có ý nghĩa.
Các công ty công nghệ cho biết, họ đang giảm lỗi bằng cách cải thiện khả năng hiểu theo ngữ cảnh của hệ thống (Google Dịch hiện đang dịch chính xác câu tiếng Pháp đó), nhưng nhà khoa học Gary Marcus lập luận rằng, ảo giác sẽ vẫn là một tính năng, chứ không phải là một lỗi của các mô hình AI tạo sinh, và không thể sửa chữa được bằng phương pháp hiện tại của chúng.
Đối với một số người dùng, tính không đáng tin cậy sẵn có này là một yếu tố phá vỡ thỏa thuận. Craig Martell, Giám đốc AI của Bộ Quốc phòng Mỹ tuần trước cho biết, ông sẽ yêu cầu mức độ chính xác tới 99,999% trước khi triển khai hệ thống AI.
Điều đáng lo ngại hơn nữa là ý tưởng cho rằng, nội dung do AI tạo sinh tạo ra đang làm ô nhiễm các tập dữ liệu mà các hệ thống trong tương lai sẽ được đào tạo, đe dọa đến cái mà một số người gọi là “sự sụp đổ mô hình”. Bằng cách thêm nhiều thông tin không hoàn hảo và thông tin sai lệch có chủ ý vào cơ sở kiến thức của AI, các hệ thống AI tạo sinh đang tạo ra một internet thiên về kiếm tiền hơn thay vì hướng tới người dùng.
Tuy nhiên, các nhà đầu tư thường đưa ra ba lập luận về cách kiếm tiền từ AI tạo sinh.
Thứ nhất, ngay cả với sự không hoàn hảo của chúng, chúng vẫn có thể là một công cụ năng suất có giá trị, thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa hiệu quả. Ngoài ra, còn có nhiều cách sử dụng, từ viết quảng cáo đến điều hành trung tâm cuộc gọi, trong đó mức độ chính xác 99% là được chấp nhận.
Thứ hai, các nhà đầu tư đang đặt cược vào thực tế là một số công ty có thể triển khai các mô hình AI tạo sinh để giải quyết các vấn đề hạn hẹp trong thế giới thực. Zuzanna Stamirowska, Giám đốc điều hành của Pathway cho biết, những tiến bộ mới nhất trong AI cho phép dữ liệu được phân tích theo thời gian thực, giúp tối ưu hóa thương mại hàng hải hoặc hiệu suất của động cơ hàng không.
Thứ ba, các mô hình AI tạo sinh sẽ cho phép tạo ra các dịch vụ và mô hình kinh doanh mới chưa từng có. Trong quá trình điện khí hóa hàng loạt nền kinh tế vào cuối thế kỷ 19, các công ty đã thu được lợi nhuận từ việc sản xuất và phân phối điện. Nhưng những vận may lớn sau đó đã được tạo ra bằng cách sử dụng điện để thay đổi cách sản xuất mọi thứ, chẳng hạn như thép, hoặc phát minh ra các sản phẩm và dịch vụ hoàn toàn mới, bao gồm cả thiết bị gia dụng.
Hiện tại, chỉ có các nhà cung cấp điện toán đám mây và nhà sản xuất chip đang thực sự kiếm tiền trong sự bùng nổ của AI. Và quan điểm của nhà khoa học Gary Marcus cũng sẽ được chứng minh là đúng rằng, phần lớn tiền của công ty đổ vào công nghệ sẽ bị lãng phí và hầu hết các công ty khởi nghiệp sẽ thất bại. Nhưng, ai biết được thứ gì mới sẽ được phát minh và trường tồn!?
