Theo kế hoạch, Việt Nam sẽ cho phép các công ty chứng khoán bảo lãnh cho các nhà đầu tư nước ngoài khi họ mua cổ phiếu, động thái được FTSE xem là một bước tiến và có thể giúp loại bỏ rào cản pháp lý đã cản trở việc nâng hạng chỉ số chứng khoán Việt Nam trong nhiều năm.
Thị trường chứng khoán Việt Nam hiện được cả các nhà quản lý chỉ số MSCI và FTSE phân loại là thị trường cận biên. Điều này đã ngăn cản nhiều quỹ đầu tư và văn phòng gia đình đầu tư vào các công ty niêm yết ở thị trường này.
Trong tuần qua, các chuyên gia của FTSE đã đến thăm Việt Nam và được trình bày chi tiết về kế hoạch mới nhằm phá vỡ bế tắc kéo dài trong nhiều năm.
Bà Lê Thị Lệ Hằng, Giám đốc chiến lược của Công ty Chứng khoán SSI - người trực tiếp tham gia vào kế hoạch - cho biết: “Các cuộc họp tuần trước với FTSE rất tích cực và có thể dẫn đến việc nâng hạng lên thị trường mới nổi thứ cấp (secondary emerging) vào tháng 9/2025”.
Để đáp ứng mốc thời gian đó, FTSE sẽ cần thông báo về việc nâng hạng sớm nhất là vào tháng 9/2024, vào khoảng 6 đến 12 tháng trước khi được nâng hạng thực tế theo quy trình của FTSE.
Theo kế hoạch mới, Việt Nam sẽ áp dụng cơ chế xử lý các khoản thanh toán cho các giao dịch cổ phiếu có thể đáp ứng yêu cầu chính từ FTSE về việc nâng hạng.
Ở các thị trường tiên tiến, nhà đầu tư sẽ thanh toán cho giao dịch sau hai ngày mua cổ phiếu, nhưng ở Việt Nam, nhà đầu tư sẽ phải chuyển tiền ngay trong ngày, gây ra chi phí và rủi ro cao hơn cho nhà đầu tư nước ngoài.
Để vượt qua rào cản này, các cơ quan quản lý và các công ty chứng khoán Việt Nam đang nghĩ ra một cơ chế tương tự như cơ chế được sử dụng ở Trung Quốc, theo đó các công ty chứng khoán sẽ bảo lãnh thanh toán cho các nhà đầu tư nước ngoài, cấp tín dụng hiệu quả cho họ trong hai ngày cho đến khi giao dịch hoàn tất.
Như vậy, các công ty chứng khoán sẽ chấp nhận một số rủi ro, nhưng sẽ được hưởng lợi từ dòng vốn mới vào thị trường mà SSI ước tính có thể rơi vào khoảng 800 triệu USD chỉ tính từ các quỹ đầu tư thụ động, với giả định tỷ trọng của Việt Nam trong chỉ số thị trường mới nổi là 1%.
Các quỹ đầu tư chủ động sẽ đầu tư gấp 5 lần vào thị trường mới nổi FTSE, điều này có thể mang lại lợi nhuận lớn hơn nhiều cho sàn HOSE - hiện có vốn hóa thị trường 179 tỷ USD.
Trong bản cập nhật mới nhất về Việt Nam phát hành vào tháng trước, FTSE cho biết mặc dù tiến độ cải cách thị trường theo kế hoạch vẫn còn chậm nhưng chính phủ đã đưa ra cam kết về những công việc cần thiết.
FTSE cho biết: “Ngoài ra, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (SSC) đã chứng tỏ năng lực đổi mới trong việc tìm kiếm một giải pháp khả thi nhằm loại bỏ nhu cầu cấp vốn trước”.
Các nguồn tin cho biết, việc nâng hạng đồng thời từ các nhà quản lý tại chỉ số MSCI lớn hơn nhiều được xem là không khả thi vào lúc này vì các yêu cầu của MSCI khắt khe hơn.
Theo quy định của Việt Nam, các ngân hàng không được phép cấp tín dụng cho nhà đầu tư nước ngoài, điều này đã cản trở sự tham gia của họ và gây ra các cuộc đàm phán phức tạp về việc nâng hạng.
Các nguồn tin từ Reuters cho biết, cơ chế này vẫn cần được hoàn thiện và trải qua thời gian thử nghiệm kéo dài nhiều tháng trong khi các quy định hiện hành được điều chỉnh.
