Quy hoạch tổng thể là đòn bẩy để tăng trưởng kinh tế

Bộ Kế hoạch và Đầu tư vừa tổ chức hội thảo về dự thảo Luật Quy hoạch nhằm cung cấp, mở rộng truyền tải thông tin một cách đầy đủ, khách quan đến người dân và xã hội.

Theo Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Đặng Huy Đông, trong bối cảnh có nhiều thông tin dư luận trái chiều, rất cần đưa ra những thông tin về dự thảo Luật Quy hoạch một cách khách quan, đầy đủ và chính xác hơn.

Chia sẻ về quá trình xây dựng và hoàn thiện dự thảo Luật, Thứ trưởng Đặng Huy Đông cho biết, dự thảo Luật Quy hoạch đã được lấy ý kiến đóng góp nhiều lần, đến nay, Bộ đã có những bổ sung chỉnh sửa nhất định trên cơ sở tiếp thu các ý kiến đóng góp một cách khách quan, khoa học hướng tới lợi ích tổng thể của quốc gia.

Dự thảo Luật đến nay đã được sự thống nhất đồng thuận của phần lớn xã hội, người dân cũng như nhiều Bộ ngành và Chính phủ cũng đã thống nhất có tờ trình Quốc hội xem xét phê duyệt tại kỳ họp tới đây. Mặc dù vậy, cho đến phút cuối vẫn còn rộ lên một vài luồng ý kiến đi ngược lại các nỗ lực và chủ trương thống nhất này.

Theo ông Đông, trong quá trình xem xét đưa ra thảo luận lấy ý kiến đối với một dự thảo luật nói chung thì việc có các ý kiến trái chiều là điều bình thường, dự thảo Luật Quy hoạch cũng không là ngoại lệ. Là cơ quan chủ trì soạn thảo, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẵn sàng tiếp thu các ý kiến đóng góp, cùng trao đổi, giải trình trên cơ sở xây dựng để có được sự thống nhất một cách khách quan, khoa học vì lợi ích tổng thể lớn nhất của quốc gia.

“Tuy nhiên, sẽ là không bình thường nếu để tiếng nói không chuẩn mực, không đi theo lợi ích lớn của quốc gia lại nổi trội hơn, bao trùm hơn, phủ nhận nỗ lực hơn 5 năm làm việc của nhiều cơ, quan tổ chức có trách nhiệm, trong đó có cấp cao nhất là Chính phủ và Quốc hội, cũng như nhiều tâm huyết vì lợi ích chung của nhiều chuyên gia trong và ngoài nước. Trong bối cảnh này, chúng tôi thấy cần đưa ra những thông tin về dự thảo Luật Quy hoạch một cách khách quan đầy đủ và chính xác hơn để toàn xã hội, người dân và cộng đồng doanh nghiệp nhận thức rõ và đầy đủ bản chất vấn đề”, ông Đông nhấn mạnh.

Đánh giá về công tác quy hoạch thời gian qua, ông Vũ Quang Các, Vụ trưởng Vụ Quy hoạch (Bộ Kế hoạch và Đầu tư)  cho rằng, về tổng thể, công tác quy hoạch đã đóng góp một phần quan trọng với một số kết quả nhất định vào thành tựu đổi mới và phát triển của quốc gia. Tuy nhiên, đến nay, công tác quy hoạch cũng còn bộc lộ không ít hạn chế, yếu kém.

“Quy hoạch quá nhiều nhưng chất lượng thấp, không gắn với nguồn lực thực hiện nên nhiều bản quy hoạch xong không có giá trị thực tế; quy hoạch còn nhiều chồng chéo mâu thuẫn, thiếu gắn kết dẫn tới hiệu quả thực hiện rất thấp, thậm chí còn kéo lùi sự phát triển. Những hạn chế, yếu kém trên đã làm khó khăn trong việc điều hành phát triển kinh tế - xã hội, gây lãng phí nguồn lực đất nước và cản trở việc đầu tư, sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và người dân”, ông Các cho biết.

Mặt khác, trong nền kinh tế thị trường, nhu cầu tiếp cận và sử dụng các nguồn tài nguyên hữu hạn như đất đai của  người dân, doanh nghiệp và cả xã hội tăng cao, dẫn tới sự cạnh tranh và xung đột lợi ích trở nên đa dạng và ngày càng gay gắt. Hay như xung đột giữa lợi ích Trung ương với địa phương, giữa ngành này với các ngành khác, giữa các ngành với tỉnh, giữa các tỉnh với nhau, giữa Nhà nước với doanh nghiệp và giữa doanh nghiệp với cộng đồng xã hội.

“Vì vậy, cần xác định quy hoạch là đòn bẩy để tăng trưởng kinh tế, góp phần đẩy mạnh quá trình tái cơ cấu nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất, hiệu quả và năng lực cạnh tranh quốc gia trên cơ sở tôn trọng quy luật thị trường, đặt trong bối cảnh toàn cầu”, ông Các khẳng định.

Với cách tiếp cận nhất quán này, ông Đông cho biết, dự án Luật Quy hoạch được xây dựng với những điểm nhấn lớn, đó là dự án Luật có tầm quan trọng không chỉ nhằm hướng tới việc cải cách toàn diện về công tác quy hoạch mà với việc loại bỏ các quy hoạch sản phẩm đang tồn tại hiện nay trong Luật; là bước đột phá về thể chế tạo ra sự đồng bộ về hệ thống pháp luật bằng việc điều chỉnh tất cả các loại quy hoạch.

Đồng thời, tạo ra sự thống nhất trong chỉ đạo điều hành từ Trung ương đến địa phương; tăng cường liên kết vùng, phát huy tối đa tiềm năng và lợi thế của từng vùng, từng địa phương.

Luật Quy hoạch cũng tạo ra khung pháp lý nhằm đổi mới về phương thức và nội dung quy hoạch. Từ đó sẽ tác động tích cực, làm thay đổi cách thức tổ chức lập quy hoạch từ cách thức truyền thống sang cách thức hiện đại theo phương pháp quy hoạch chiến lược và nội dung quy hoạch tổng hợp đa ngành.

Trên cơ sở đó, Thứ trưởng Đặng Huy Đông Đông khẳng định một cách nhất quán, Luật Quy hoạch sau khi được ban hành sẽ thể hiện sự đổi mới sâu sắc toàn diện về công tác quy hoạch, tạo bước đột phá mạnh mẽ trong cải cách thủ tục hành chính, là động lực để thúc đẩy hoạt động đầu tư, sản xuất kinh doanh hiệu quả nhằm hướng tới mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội bền vững của đất nước.  

Một thực trạng khá phổ biến hiện nay được phản ánh tại Hội thảo là theo luật quy hoạch đô thị năm 2015, cơ quan chức năng phải lấy ý kiến cộng đồng khi lập, điều chỉnh quy hoạch và có trách nhiệm trả lời giải trình, công khai ý kiến. Tuy nhiên cho đến nay, dường như việc này chỉ làm lấy lệ.

Thứ trưởng Đặng Huy Đông khẳng định, Dự thảo luật mới sẽ khắc phục tình trạng này. Khi áp dụng luật mới, sẽ có quy hoạch tổng thể, mọi thứ muốn đặt lên không gian lãnh thổ đều được tính toán bài bản, theo phương pháp tích hợp.

“Khi Luật mới được áp dụng sẽ không còn câu chuyện bộ ngành tự động điều chỉnh quy hoạch theo chức năng và lĩnh vực quản lý của mình mà cần cả hội đồng gồm đại diện các bộ ngành liên quan, các chuyên gia về kinh tế, xã hội, môi trường… cùng tham gia tranh luận và phản biện trên cơ sở khoa học để đi tới thống nhất một quy hoạch tổng thể tối ưu nhất, mang lại lợi ích tổng thể. Với cách thức này, Luật sẽ khắc phục tình trạng quy hoạch ưu tiên lợi ích cục bộ của một số bộ ngành, hay doanh nghiệp lớn, đảm bảo công bằng cho mọi thành phần kinh tế trong việc phân bổ và tiếp cận các nguồn lực, tài nguyên của đất nước để phát triển”, ông Đông khẳng định.

Cũng theo ông Đông, tuy dự thảo Luật Quy hoạch mới chưa đụng đến việc điều chỉnh dự án cụ thể nhưng sẽ ảnh hưởng đến dự án. Tuy nhiên, sau khi có luật, sẽ khắc phục tình trạng lợi dụng để xin điều chỉnh quy hoạch hoặc doanh nghiệp khốn khổ vì quy hoạch, do đó DN sẽ “nhàn hơn rất nhiều.

“Ví dụ một tình trạng tồn tại hiện nay là dự án của doanh nghiệp tư nhân sau khi xin được quy hoạch đất đai, sang quy hoạch xây dựng bị lệch, sẽ rất vất vả để hoàn thành thủ tục. Sau khi có bản quy hoạch thống nhất, doanh nghiệp căn cứ trên bản vẽ chung nhất để thực hiện dự án.

Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, nếu dự thảo Luật Quy hoạch được thông qua vào năm nay, trong vòng 2 năm sau sẽ hoàn thành bản quy hoạch tổng thể quốc gia.

“Nếu Luật được thông qua tại kỳ họp Quốc hội tháng 5 tới đây thì Chính phủ sẽ triển khai ngay việc hoàn thiện các khung pháp lý trong vòng 2 năm để kịp cho việc thực thi khi luật bắt đầu có hiệu lực vào năm 2019. Vì vậy, dự thảo Luật cần được thông qua trong năm nay thì mới kịp đến năm 2021 có thể xây dựng được một quy hoạch mới tổng thể hoàn chỉnh cho sự phát triển của đất nước giai đoạn 2021-2030, còn nếu chậm thì sẽ bị lỡ nhịp”, ông Đông cho biết.

Dự kiến, dự thảo Luật Quy hoạch sẽ được trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa XIV diễn ra vào tháng 5/2017.

Mai Phương