Khách hàng ngày càng chịu nhiều loại phí
Các chuyên gia phân tích tại Bloomberg đã tiến hành tổng hợp tài liệu, hồ sơ và nội dung công bố thông tin của một số công ty quản lý quỹ quy mô lớn trên thị trường để phân tích cơ cấu các khoản phí mà nhà đầu tư phải nộp phục vụ cho hoạt động của quỹ đầu tư.
Theo đó, năm 2023, một quỹ đầu tư tại Balyasny Asset Management – công ty quản lý tài sản do tỷ phú Dmitry Balyasny điều hành công bố hiệu suất đầu tư ấn tượng 15,2%. Vậy nhưng, khách hàng của công ty quản lý quỹ này chỉ có thể nhận được hiệu suất 2,8%.
Phần chênh lệch đáng kể nằm trong các khoản phí mà khách hàng phải trả cho công ty quản lý quỹ, chủ yếu là phí quản lý tài sản và nhiều loại chi phí dịch vụ khác phục vụ cho hoạt động của quỹ.
Việc chia nhỏ chi phí và đẩy về phía khách hàng là một trong những “đặc quyền” đáng mơ ước nhất của bất kỳ doanh nghiệp nào và các quỹ đầu tư đang thuộc Top đầu về đặc quyền này. Các nhà đầu tư cá nhân “háo hức” chi tiền cho các nhà quản lý quỹ, ngay cả trong thời điểm thuận lợi hay khó khăn. Và các nhà quản lý quỹ đã sử dụng thành thạo công cụ: “Passthrough fees - chi phí chuyển tiếp”. Đây là các chi phí mà một công ty phát sinh nhưng chuyển toàn bộ cho khách hàng.
Một số ý kiến cho rằng, mức phí này cao một cách vô lý.
“Các chi phí chuyển tiếp này là điên rồ. Nhà đầu tư phải trả tiền cho mọi thứ, bao gồm cả giấy photocopy”, Joe Reilly, Giám đốc điều hành của mạng lưới văn phòng gia đình Circulus Group cho biết.
Tuy nhiên, một số khác cho rằng đây là sự đánh đổi có thể chấp nhận được để có hiệu suất đầu tư tốt hơn. Nhà đầu tư sẵn sàng “tha thứ” cho những năm hiệu suất đầu tư đáng thất vọng, ví dụ năm 2023, khi Balyasny chỉ tăng trưởng một chữ số và gọi đây là năm bất thường trong lịch sử 24 năm của quỹ này.
Dù vậy, năm 2023, các nhà đầu tư vẫn đóng 768 triệu USD các khoản phí cho Balyasny, trong đó, 670 triệu USD là dành cho chi phí nhân tài.
Câu chuyện tương tự cũng xảy ra tại các công ty quản lý quỹ khác. Chia sẻ về các khoản phí đối với nhà đầu tư, Multistrats, nổi tiếng với các quỹ phòng hộ giao dịch trên mọi thị trường cho biết, Công ty cần sự tự do thu phí này để cạnh tranh giành nhân tài, đầu tư vào các công nghệ tiên tiến và duy trì sự linh hoạt khi thị trường thay đổi.
Ngoài Balyasny Asset Management, các công ty khác cũng nổi tiếng với cấu trúc phí tương tự bao gồm Millennium Management, Citadel, Point72 Asset Management, và ExodusPoint Capital Management. Chỉ riêng 5 công ty này đã quản lý hơn 200 tỷ USD tài sản ủy thác đầu tư.
Một phân tích của Bloomberg về hồ sơ nộp lên cơ quan quản lý của các tập đoàn này cho thấy, danh sách các khoản chi phí đã tăng vọt trong những năm gần đây. Cách đây khoảng một thập kỷ, các chi phí được liệt kê thường là các danh mục thông thường như tiền lương, tiền thuê văn phòng và máy tính/công cụ.
Bây giờ, một số công ty chỉ định rằng, phí có thể bao gồm sản phẩm trí tuệ nhân tạo, chi phí tuân thủ, thanh toán nội bộ, chi phí chấm dứt hợp đồng với nhân viên và các mục bao gồm "chi phí bất thường hoặc không định kỳ".
Theo danh sách các khoản phí được công bố của 5 công ty trên trong giai đoạn 2018 - 2024, các nhà đầu tư trả tiền cho các quyền lợi vượt xa mức lương, như chi phí giáo dục hoặc đóng góp hưu trí cho nhân sự tại các công ty quản lý quỹ. Balyasny đã trả hơn 200 triệu USD vào năm ngoái để giành được nhân tài từ các đối thủ cạnh tranh. Con số này phù hợp với chi phí thu hút nhân tài thông thường là 1% tài sản của công ty.
ExodusPoint cho biết, nếu một lãnh đạo quỹ sử dụng máy bay riêng, các nhà đầu tư sẽ chi trả chi phí này với mức tương đương với một vé máy bay thương mại hạng nhất. Trong khi đó, Citadel chi trả cho mục đi lại "dưới mọi hình thức" bao gồm cả việc sử dụng máy bay phản lực tư nhân.
Về chi phí dữ liệu, một quỹ trị giá 50 tỷ USD có thể chi khoảng 30 triệu USD cho các tập dữ liệu, 10 triệu USD cho máy tính tính toán và 10 triệu USD cho cơ sở hạ tầng, theo một công ty cung cấp dữ liệu cho các quỹ đầu cơ lớn. Ngoài chi phí cơ sở hạ tầng, các quỹ đầu cơ cần hàng trăm kỹ sư dữ liệu và nhà khoa học. Các kỹ sư thông thạo thị trường có thể kiếm được khoảng 1 triệu USD mỗi năm.
Về cơ sở vật chất, trong khi các công ty tính phí cho bàn làm việc và máy tính, một công ty đã trấn an các nhà đầu tư rằng họ sẽ không phải trả tiền cho tác phẩm nghệ thuật trưng bày tại trụ sở.
Đầu tháng 2/2025, Citadel đã công bố bản cáo bạch của các quỹ đầu tư, với nhiều trang chi tiết về các khoản phí mà Công ty thu từ nhà đầu tư, bao gồm công nghệ và đi lại "dưới mọi hình thức", chẳng hạn đặt hoặc thuê máy bay phản lực tư nhân. Các nhà đầu tư cũng có thể phải thanh toán hóa đơn cho quà tặng của nhân viên, giải trí cho các buổi họp mặt của nhân viên, cũng như đồ ăn nhẹ, đồ uống và "thức ăn khác".
Từ đầu năm 2022 đến tháng 9/2024, ba quỹ lớn nhất nằm dưới sự quản lý của Citadel đã thu được gần 12,5 tỷ USD các loại phí, với hơn 11 tỷ USD trả cho tiền lương và phúc lợi của nhân viên.
Nhìn chung, danh sách các loại chi phí được chuyển qua cho khách hàng đã tăng gần 40% kể từ năm 2018 tới nay, theo thống kê của Bloomberg.
 |
Danh sách các loại chi phí được chuyển qua cho khách hàng đã tăng gần 40% kể từ năm 2018 tới nay |
Không giới hạn, không rõ ràng
Một vấn đề đặt ra là các công ty quản lý quỹ có thể thu tối đa bao nhiêu các khoản phí đối với khách hàng. Câu trả lời là “không giới hạn”.
“Không có giới hạn về số tiền chi phí chuyển tiếp có thể được tính”, Point72 viết trong hồ sơ năm 2020, năm đầu tiên Công ty sử dụng khái niệm này. Nhìn chung, các khoản phí này dự kiến sẽ tăng khi hiệu suất quỹ được cải thiện, nhưng thực tế các khoản phí là cố định bất kể hiệu suất đầu tư của quỹ như thế nào.
Theo Bloomberg, một nghiên cứu trong ngành cho thấy, tỷ lệ lợi nhuận gộp được chia cho khách hàng đang giảm dần. Cụ thể, báo cáo của BNP Paribas cho thấy, Multistrats giữ lại 59 cents cho mỗi đô la họ kiếm được cho các nhà đầu tư vào năm 2023. Con số này tăng so với mức 46 cents của hai năm trước đó.
Theo LCH Investments, kể từ năm 1969, các nhà quản lý quỹ đầu tư trên toàn cầu đã bỏ túi khoảng 1,8 nghìn tỷ USD tổng các loại phí, tương đương gần một nửa lợi nhuận của ngành.
Đại diện của Millennium, Point72 và ExodusPoint từ chối bình luận về câu chuyện này. Balyasny cho biết, Công ty có lịch sử lâu dài về việc mang lại lợi nhuận hai chữ số ổn định.
Đối với nhà đầu tư, việc đồng ý trả các khoản phí được xem là khoản đánh cược rằng các công ty quản lý quỹ sẽ tạo ra lợi nhuận đặc biệt, khiến các khoản phí kể trên không ảnh hưởng đáng kể tới lợi nhuận thu về. Cụ thể, khách hàng kỳ vọng các công ty quản lý quỹ có thể tạo lợi nhuận ổn định ít nhất là 12% hàng năm, với ít các biến động mạnh.
Justin Young, Giám đốc đầu tư tại Multilateral Endowment Management Co cho biết, các khoản phí chuyển tiếp giúp các công ty quản lý quỹ tuyển dụng được các chuyên gia đầu tư tài năng, “đặt cược” vào hàng chục nghìn chứng khoán trên thị trường, giúp giảm rủi ro khi đầu tư. Các công ty cũng có thể thiết lập cơ sở hạ tầng để giữ chi phí giao dịch ở mức thấp và cung cấp thêm tiền mặt vào những thời điểm quan trọng để tăng cường các giao dịch đầu tư có khả năng thắng lớn.
Tuy nhiên, có một mối lo ngại là các công ty quản lý quỹ đầu tư có thành tích kém hơn có thể gặp khó khăn trong việc tạo ra lợi nhuận đủ cao để trang trải các khoản chi phí lớn, cũng như thu hút được khách hàng. Theo đó, những nhà quản lý quỹ này chịu áp lực cao và chấp nhận rủi ro lớn hơn nữa để đảo ngược “vận may” của mình - giống như một con bạc kém may mắn tăng gấp đôi tiền cược tại bàn chơi, hy vọng lấy lại được tiền, theo một giám đốc điều hành cấp cao của Phố Wall.
Trên thực tế, việc sử dụng đòn bẩy quá mức của các công ty quản lý quỹ đã nằm trong tâm trí của các nhà quản lý, với việc Thống đốc Ngân hàng trung ương Anh (BOE) Andrew Bailey vừa đưa ra cảnh báo về khả năng các công ty như vậy một ngày nào đó có thể phải vội vã tìm lối thoát.
Một lo ngại khác là các nhà quản lý quỹ đang tạo ra lợi nhuận tốt có thể chi tiêu nhiều hơn mức cần thiết cho các khoản phúc lợi.
Scott Radke, CEO New Holland Capital cho biết, sẽ có rủi ro danh tiếng với các quỹ hưu trí, và các tổ chức đầu tư khác nếu họ cũng sử dụng phí chuyển tiếp.
“Thật xấu hổ cho các quỹ hưu trí khi trả tiền cho các văn phòng hào nhoáng và các chi phí khác không liên quan tới đầu tư. Dù có những chi phí là cần thiết, nhưng nhiều thứ khác có vẻ như là quá xa xỉ và tạp nham”, Scott Radke cho biết,
Blackstone Inc, với dữ liệu của gần 100 quỹ chuyển phí, đã tiến hành phân tích. Họ phát hiện ra rằng, trung bình phí chuyển tiếp chiếm khoảng 6,5% tài sản của quỹ và tốc độ tăng trưởng hàng năm của các khoản phí tuy chưa tới 2 chữ số nhưng ở mức cao.
Đáng chú ý, Scott Radke cho rằng, điều đáng lo ngại là khách hàng của các quỹ đầu tư vẫn thường được coi đối tác hạn chế, không thể biết chính xác toàn bộ số tiền phí mình đã đóng được chi tiêu như thế nào.
"Việc không rõ ràng về những gì được chi từ phí chuyển tiếp khiến các nhà đầu tư nghi ngờ về những gì họ đang trả tiền", Scott Radke cho biết.
