Vương Nhất Minh, cố vấn ngân hàng trung ương và đồng thời là Phó chủ tịch Trung tâm Trao đổi Kinh tế Quốc tế Trung Quốc cho biết, “thương mại tức thời” - bao gồm việc giao hàng thực phẩm và hàng hóa thiết yếu nhanh chóng, thường trong vòng 30 phút - đã tạo ra những cơ hội tiêu dùng mới, điều này có thể rất quan trọng cho tăng trưởng dài hạn.
Ông kêu gọi các cơ quan chức năng định hướng phát triển chất lượng cao của ngành thông qua các biện pháp chính sách có mục tiêu.
“Chống lại cạnh tranh theo kiểu thoái hoá (degenerative competition - thường dùng để chỉ một dạng cạnh tranh mà các bên tham gia không tập trung vào đổi mới, nâng cao chất lượng hay gia tăng giá trị, mà lại chạy theo các biện pháp làm suy giảm lợi ích chung - dẫn tới sự “thoái hóa” của thị trường hoặc ngành) không có nghĩa là phản đối cạnh tranh, mà là chống lại các hành vi làm suy yếu cạnh tranh công bằng… Thay vào đó, mục tiêu là nâng cao cạnh tranh lên một tầm cao mới, từ tư duy tổng bằng 0 sang tư duy cùng có lợi thông qua đổi mới sáng tạo, nâng cao chất lượng và hệ sinh thái công nghiệp tốt hơn”, ông Vương cho biết.
Các nhà chức trách ngày càng cảnh báo về hiện tượng “neijuan” - ám chỉ các cuộc cạnh tranh khốc liệt khiến giá giảm xuống và kìm hãm nhu cầu trong nước. Các tập đoàn thương mại điện tử khổng lồ của Trung Quốc bao gồm JD.com, Alibaba và Meituan đã trở thành tâm điểm của tranh cãi khi họ cạnh tranh để thu hút khách hàng thông qua các chương trình trợ giá mạnh tay.
Tại cuộc họp kín vào cuối tháng 7 do tổ chức tư vấn New Economist có trụ sở tại Bắc Kinh tổ chức, ông Vương cho biết, chu kỳ cạnh tranh hiện tại phản ánh sự thay đổi động lực thị trường khi các nền tảng ưu tiên tốc độ, hiệu quả và sự tương tác sâu sắc hơn với khách hàng hơn là quy mô và phạm vi địa lý.
"Bề ngoài, cạnh tranh giữa các nền tảng thương mại điện tử dường như là một cuộc chiến giành thị phần, nhưng ẩn trong đó là một sự chuyển đổi sâu sắc hơn được thúc đẩy bởi cuộc cách mạng công nghệ, định hình lại các mô hình dịch vụ thương mại điện tử", ông Vương cho biết.
Bên cạnh đó, thương mại tức thời có tiềm năng mạnh mẽ để thúc đẩy nhu cầu trong nước, vì lĩnh vực dịch vụ của Trung Quốc vẫn còn nhiều dư địa tăng trưởng trong khi chi tiêu của hộ gia đình cho các dịch vụ tiếp tục tăng.
Trong một báo cáo được công bố tuần trước, các nhà phân tích của Morgan Stanley cho biết, thương mại tức thời có thể giúp người bán mở rộng phạm vi tiếp cận khách hàng, đặc biệt là đối với người tiêu dùng có thu nhập thấp ở các thành phố nhỏ hơn, trong khi các khoản trợ cấp từ các nền tảng thúc đẩy tiêu dùng, thu nhập của người lái xe và việc làm.
"Thương mại tức thời đang mở ra những khoản chi tiêu mới và thay thế tiêu dùng trực tiếp tại cửa hàng, nhưng nó không lấy đi quá nhiều khách hàng từ các kênh thương mại điện tử truyền thống", báo cáo cho biết.
Theo các nhà phân tích, bất chấp áp lực của các nhà chức trách đối với ngành công nghiệp này, vốn đang hạn chế các chương trình tặng quà và các ưu đãi khác, cạnh tranh có thể sẽ vẫn gay gắt vì nó đã chứng minh được hiệu quả trong việc thu hút người dùng mới và thúc đẩy nhu cầu.
"Chính sách chống cạnh tranh theo kiểu thoái hoá của Trung Quốc nên hạn chế tình trạng đốt tiền theo kiểu 'trà sữa miễn phí'. Chính sách này không nhằm mục đích ngăn chặn cạnh tranh, mà hướng tới hiệu quả, đổi mới và tính bền vững của hệ sinh thái, bao gồm phúc lợi của người lái xe và lợi nhuận của người bán".
Trong khi đó, ông Vương kêu gọi chính phủ xây dựng các chính sách giúp các công ty nâng cấp công nghệ - chẳng hạn như áp dụng các mô hình AI lớn - đồng thời kích thích tiêu dùng.
Ông cũng kêu gọi một khuôn khổ quản lý toàn diện để thích ứng với mô hình kinh tế mới, kết hợp hướng dẫn tiên tiến, phòng ngừa chủ động và giám sát. Cần có sự hợp tác chặt chẽ hơn giữa chính phủ, doanh nghiệp và các nhóm ngành để thiết lập các tiêu chuẩn và tinh chỉnh các quy tắc chống độc quyền, cân bằng giữa nỗ lực hạn chế các hành vi không công bằng với nhu cầu bảo vệ sự đổi mới.
