Marcelo Odebrecht
Với Brazil, việc không đoạt được Cup Vàng bị coi là thất bại cay đắng. Đây lại là lần đầu tiên sau 64 năm (kể từ năm 1950), Brazil mới lại có cơ hội giành Cup ngay trên sân nhà.
Người dân Brazil giờ đây lại trở về với cuộc sống thường nhật và đương nhiên, những gì liên quan đến World Cup, như chi phí tổ chức cao ngất ngưởng (ước tính sơ bộ tới 11,5 tỷ USD)… sẽ tiếp tục ám ảnh họ. Mấy ngày gần đây, nhiều bài báo, tổ chức xã hội của Brazil đã bắt đầu quay lại “soi” kỹ đến chi phí xây dựng, cải tạo, nâng cấp 12 sân vận động (tăng gấp gần 4 lần so với dự toán ban đầu). Tên các nhà thầu trực tiếp tham gia đã được nhắc đến. Đó là Odebrecht, Andrade Gutierrez, Via Engenharia, IMX (của tỷ phú Eike Batista, giàu có nhất Brazil)… Trong đó, Odebrecht được nêu tên nhiều nhất. Cũng dễ hiểu, bởi đây là nhà thầu trực tiếp xây dựng, cải tạo, nâng cấp 4 sân vận động lớn, trong đó có sân vận động Maracana ở Rio De Janeiro, nơi sẽ diễn ra trận chung kết World Cup 2014 giữa Đức và Argentina vào ngày 13/7 tới.
Đã có ý kiến cho rằng, Odebrecht đã “ăn rất bẫm” từ World Cup và yêu cầu các cơ quan chức năng Brazil phải nhanh chóng vào cuộc làm cho “ra ngô ra khoai”. Nhất là Odebrecht cũng đang là nhà thầu xây dựng làng Olympic phục vụ Thế vận hội mùa Hè năm 2016 sẽ tổ chức tại Rio De Janeiro.
Nói thì dễ, nhưng để làm rõ thì phải mất hàng năm và chắc gì đã tìm ra được bằng chứng tham nhũng ở đây (!)
Thực ra, ngay trước thềm World Cup, một báo cáo kiểm toán sơ bộ (dày 140 trang) liên quan đến việc xây dựng 12 sân vận động đã được công bố. Theo đó, các nhân viên kiểm toán đã phát hiện sơ sơ khoảng 275 triệu USD tiền chênh do “thổi giá”.
Ông Gil Castelo Branco, người sáng lập ra tổ chức Contas Abertas, chuyên đòi hỏi thúc đẩy minh bạch hoá trong đầu tư công và chi tiêu công đã đặt câu hỏi và tự trả lời: “Có tình trạng tham nhũng liên quan đến World Cup không? Chắc chắn là có và không ít”. Ông Pedro Campos, giáo sư của Đại học Federal Rural de Rio de Janeiro nói đích danh không úp mở rằng: “Tập đoàn Odebrecht có thể là đối tượng hưởng lợi lớn nhất của World Cup 2014”.
Có lẽ nên giới thiệu vài nét về Odebrecht. Công ty xây dựng Odebrecht được ông Norberto Odebrecht thành lập vào năm 1944. Ông này hiện vẫn còn sống, năm nay 93 tuổi. Emilio Odebrecht, con trai ông hiện là Chủ tịch Hội đồng quản trị, trong khi cháu đích tôn là Marcelo Odebrecht, 45 tuổi là giám đốc điều hành (CEO).
Ông Marcelo Odebrecht có bằng kỹ sư xây dựng của Đại học Federal da Bahia-UFBA (Brazil) và bằng thạc sỹ về quản trị kinh doanh (MBA) của Trường kinh doanh nổi tiếng IMD tại Lausanne (Thuỵ Sỹ).
Trải qua đúng 70 năm tồn tại và phát triển, Odebrecht đã trở thành tập đoàn xây dựng lớn nhất ở khu vực Mỹ La tinh và lớn thứ 13 trên thế giới. Hiện Odebrecht có 175.000 nhân viên làm việc tại các công trình xây dựng ở 26 quốc gia, trong đó có các công trình quy mô lớn như đường cao tốc ở Angola hay Dự án mở rộng sân bay ở Miami (bang Florida - Mỹ). Không chỉ hoạt động trong lĩnh vực xây dựng, Odebrecht đã mở rộng quy mô sang nhiều lĩnh vực khác, như lọc hoá dầu, sản xuất xăng sinh học… Odebrecht đang nắm cổ phần chi phối tại Braskem, công ty lọc hoá dầu lớn nhất ở khu vực Mỹ La tinh (xuất khẩu các sản phẩm xăng dầu… đến 60 thị trường trên thế giới). Năm 2013, Odebrecht có doanh thu đạt 43 tỷ USD; lợi nhuận thuần là 207,6 triệu USD.
Theo nhiều nhà phân tích, Odebrecht có biệt tài trong xây dựng các mối quan hệ thân thiết với quan chức Chính phủ, bất kể đó là chính quyền quân sự độc tài (từng cai trị Brazil từ năm 1964 đến 1985) hay chế độ dân chủ dân bầu. Hãng thông tấn Bloomberg đã từng nhận xét về Odebrecht như sau: “Odebrecht là nhà thầu xây dựng Brazil chứng minh được sức sống và hiệu quả kinh doanh nhất trong quá trình chuyển đổi từ chế độ độc tài sang chế độ dân chủ”.
Odebrecht cũng rất tài “lobby” và chịu khó đóng góp tài chính cho các đảng phái trong các cuộc vận động tranh cử. Cụ thể, theo số liệu chính thức, nếu trong cuộc bầu cử Tổng thống năm 2008, Odebrecht mới đóng góp 90,909 USD, thì tại cuộc bầu cử Tổng thống năm 2012, đã góp 11,6 triệu USD, tăng 127 lần trong vòng có 4 năm. Luật pháp Brazil không cấm đoán việc này.
Có lẽ vì vậy mà Chính phủ Brazil hiện tại cũng rất ủng hộ Odebrecht trong việc kinh doanh. Việc Odebrecht thắng thầu nhiều hợp đồng, trong đó có hợp đồng xây dựng 4 sân vận động lớn phục vụ World Cup là một bằng chứng.
