Thời gian qua, thị trường ngoại hối trong nước có những biểu hiện căng thẳng, cụ thể là nhiều doanh nghiệp phản ánh đã gặp khó khăn khi mua ngoại tệ của các ngân hàng thương mại (NHTM). Ông Huy cho rằng, nguyên nhân chủ yếu gây nên tình trạng trên là do tác động của nhiều yếu tố.
Thứ nhất, sự suy thoái tài chính, kinh tế toàn cầu đã tác động gây nên tâm lý găm giữ ngoại tệ. Nhiều doanh nghiệp xuất khẩu sau khi thu tiền bán hàng về đã găm giữ, không bán ngoại tệ nên các NHTM không có đủ ngoại tệ để điều hoà cho nền kinh tế. Thêm vào đó, giới đầu cơ đã lợi dụng tâm lý găm giữ ngoại tệ trên thị trường, đưa ra những tin đồn thất thiệt để mua bán kiếm lời, đã gây nên biến động tỷ giá trên thị trường “chợ đen”.
Thứ hai, sự tác động của chính sách hỗ trợ lãi suất đối với các doanh nghiệp vay bằng VND cũng ảnh hưởng đến cung - cầu thị trường. Do lãi suất vay VND thấp, phạm vi và thời gian cho vay được mở rộng theo chủ trương kích cầu của Chính phủ nên một số doanh nghiệp có ngoại tệ có xu hướng không muốn bán ngoại tệ ra và chỉ muốn vay bằng VND. Vì vậy, mặc dù nhu cầu ngoại tệ không quá lớn nhưng do doanh nghiệp không bán ngoại tệ cho hệ thống ngân hàng, nên các NHTM không có đủ ngoại tệ để phục vụ doanh nghiệp.
Để ổn định thị trường ngoại tệ trong giai đoạn hiện nay, ông Huy cho biết, NHNN tiếp tục chấn chỉnh hoạt động mua bán ngoại tệ của các NHTM và đại lý thu đổi ngoại tệ, thực hiện nhiều biện pháp hạn chế hoạt động của thị trường “chợ đen; tăng cường kiểm tra, thanh tra hoạt động mua bán ngoại tệ của NHTM, xử lý nghiêm các trường hợp cố tình mua, bán USD với tỷ giá ngoài biên độ cho phép; đồng thời áp dụng các biện pháp chống găm giữ ngoại tệ một cách hợp lý kết hợp tăng cường công tác tuyên truyền, giải thích để hạn chế tâm lý găm giữ ngoại tệ.
Đặc biệt, NHNN đã tạo sự đồng thuận giữa các NHTM, yêu cầu thống nhất hạ mặt bằng lãi suất cho vay ngoại tệ xuống còn từ 3-3,5%/năm, mặt bằng lãi suất huy động ngoại tệ ở mức từ 1-1,5%/năm. Chủ trương này đã giúp cho việc nắm giữ VND có lợi hơn và giảm áp lực tăng dư nợ VND trên thị trường.
Nhận định về tình hình ngoại tệ trong thời gian tới, ông Huy phân tích, so với năm 2008, các yếu tố kinh tế vĩ mô của Việt Nam về cơ bản đã chuyển biến theo hướng tích cực hơn. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, trong 6 tháng đầu năm 2009, Việt Nam đã nhập siêu khoảng 2,1 tỷ USD, bằng 14,7% so với cùng kỳ năm trước; chỉ số giá tiêu dùng CPI tính đến hết tháng 6/2009 cũng chỉ tăng 2,68% so với cuối năm 2008; bên cạnh đó, dòng vốn đầu tư gián tiếp đang có xu hướng chuyển vào (vốn FDI thực hiện 6 tháng đầu năm đạt khoảng 4 tỷ USD và cả năm có thể giải ngân lên đến 8 tỷ USD; các khoản vay của Ngân hàng Thế giới, Ngân hàng Phát triển châu Á cho mục tiêu xóa đói giảm nghèo và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế tăng lên từ 1,2-1,5 tỷ USD so với kế hoạch cũ); nguồn kiều hối, lao động nước ngoài gửi về 6 tháng đầu năm cũng ở mức 2,83 tỷ USD, dự kiến cả năm 2009 đạt từ 5,8-6 tỷ USD so với 7,2 tỷ USD của năm 2008.
Với những chỉ số trên cộng với các biện pháp mà NHNN đang triển khai đồng bộ thì tình hình cung cầu trên thị trường sẽ được cải thiện và tâm lý găm giữ sẽ được giải tỏa.
Thời gian tới, NHNN tiếp tục điều hành tỷ giá theo hướng ổn định, linh hoạt trên cơ sở cung - cầu ngoại tệ của thị trường, bảo đảm giữ ổn định cán cân thanh toán quốc tế, phục vụ đầy đủ ngoại tệ cho các mục đích cần thiết, đáp ứng nhập khẩu các mặt hàng thiết yếu cho nền kinh tế.
