Phản hồi tích cực với doanh nghiệp chú trọng bền vững
Nhà đầu tư ở các thị trường tài chính mới nổi thường bị cho là coi trọng lợi ích trước mắt hơn tính bền vững lâu dài và thị trường tài chính Việt Nam không phải là trường hợp ngoại lệ. Tuy nhiên, bằng chứng cho thấy đang có sự thay đổi trong lối suy nghĩ này. Nghiên cứu mới được chúng tôi thực hiện góp phần làm sáng tỏ cách các nhà đầu tư tại Việt Nam phản ứng với Giải thưởng Báo cáo phát triển bền vững (SRA) của HOSE, HNX và Báo Đầu tư phối hợp tổ chức. SRA là một giải thưởng ra mắt từ năm 2013 nhằm công nhận các công ty niêm yết có hoạt động bền vững nổi bật.
Nghiên cứu được thực hiện với những doanh nghiệp niêm yết cổ phiếu trên sàn chứng khoán Việt Nam từ năm 2013 - 2022. Sử dụng phương pháp nghiên cứu sự kiện, kết quả cho thấy nhà đầu tư Việt phản ứng tích cực với báo cáo phát triển bền vững, đặc biệt so với nhà đầu tư ở các thị trường mới nổi khác.
Thị giá cổ phiếu của những công ty nhận giải thưởng về báo cáo phát triển bền vững ở Việt Nam ghi nhận đà tăng tích cực hơn bình thường trong vòng năm ngày sau khi công bố giải thưởng. Điều này trái ngược với nhiều thị trường khác, chẳng hạn như Trung Quốc, nơi nghiên cứu tương tự cho thấy nhà đầu tư có xu hướng phản ứng tiêu cực với sự công nhận về các nỗ lực liên quan đến phát triển bền vững của doanh nghiệp.
Tương tự, trong khi nhà đầu tư ở một số nước Mỹ La tinh như Argentina và Chile có phản ứng tích cực trước các giải thưởng bền vững, phản hồi này lại không rõ nét như ở Việt Nam.
Nhà đầu tư ở thị trường chứng khoán Việt Nam đánh giá cao hơn những nỗ lực minh bạch về phát triển bền vững của doanh nghiệp, phù hợp với khuynh hướng toàn cầu về đầu tư có trách nhiệm.
Sức ép với các doanh nghiệp
Nghiên cứu cho thấy, thị giá cổ phiếu của những công ty nhận giải thưởng về báo cáo phát triển bền vững ở Việt Nam ghi nhận đà tăng tích cực hơn bình thường trong vòng 5 ngày sau khi công bố giải thưởng.
Mặc dù báo cáo phát triển bền vững ở Việt Nam đang dần được ưa chuộng nhưng vẫn chưa theo kịp tốc độ phát triển kinh tế của đất nước. Báo cáo hiện chủ yếu tập trung ở các công ty lớn trên thị trường chứng khoán và đối mặt với nhiều trở ngại.
Một trong những trở ngại chính là thiếu hướng dẫn quy định rõ ràng về các yếu tố cấu thành báo cáo phát triển bền vững toàn diện và đáng tin cậy. Mặc dù có nhiều khung báo cáo quốc tế khác nhau để các tổ chức tự nguyện áp dụng, hướng dẫn rõ ràng từ các nhà hoạch định chính sách là cần thiết để thiết lập quy chuẩn cho doanh nghiệp làm theo cũng như thực thi trách nhiệm giải trình.
Một rào cản khác để thúc đẩy báo cáo phát triển bền vững là cam kết ở cấp độ quản lý và hội đồng quản trị, điều này giúp thiết lập tiêu chuẩn để mọi người trong công ty noi theo.
Theo một báo cáo gần đây của Cuộc bình chọn Doanh nghiệp niêm yết Việt Nam (VLCA), chỉ có 3,3% công ty ở Việt Nam có ủy ban ở cấp hội đồng quản trị hoặc thành viên hội đồng quản trị được chỉ định giám sát việc phát triển bền vững cho tổ chức và trong số này, chỉ có 2,7% xác định rủi ro và cơ hội liên quan đến các vấn đề phát triển bền vững.
Để giải quyết những rào cản này, sẽ cần tới các sáng kiến xây dựng năng lực, khung pháp lý mạnh hơn và thúc đẩy văn hóa doanh nghiệp coi trọng tính minh bạch và bền vững lâu dài.
Kết quả nghiên cứu gửi một thông điệp rõ ràng đến các công ty Việt Nam: báo cáo phát triển bền vững có thể nâng cao nhận thức thị trường và niềm tin của nhà đầu tư. Các công ty đầu tư vào những hoạt động bền vững minh bạch và chất lượng cao có thể thấy phản ứng tích cực của thị trường và có khả năng thúc đẩy giá trị cổ phiếu của họ. Báo cáo phát triển bền vững không chỉ là nghĩa vụ đạo đức, hay quy định, mà còn là công cụ chiến lược để cải thiện vị thế trên thị trường.
Trong tương lai, báo cáo phát triển bền vững của các tổ chức Việt sẽ hướng tới chuẩn hóa và toàn diện hơn.
Khi nhận thức của nhà đầu tư về những yếu tố môi trường, xã hội và quản trị (ESG) tăng lên, các công ty sẽ áp dụng những khung báo cáo minh bạch và có thể so sánh hơn. Thay đổi này có thể đến từ cả áp lực pháp lý và nhu cầu thị trường, khi ngày càng nhiều nhà đầu tư toàn cầu đưa các chỉ số phát triển bền vững vào tiêu chí đầu tư của họ.
Chúng tôi cũng hy vọng công nghệ sẽ đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển báo cáo bền vững, với tiến bộ trong phân tích dữ liệu cho phép công ty theo dõi và báo cáo hiệu suất ESG của họ chính xác hơn.
Ngoài ra, khi người tiêu dùng ngày càng ưu ái các thương hiệu có đạo đức và bền vững, doanh nghiệp Việt có thể bắt đầu dùng báo cáo phát triển bền vững không chỉ như một công cụ tuân thủ mà còn là một lợi thế cạnh tranh để tạo sự khác biệt ở cả thị trường trong nước và quốc tế. Xu hướng này có thể ảnh hưởng đáng kể đến mặt bằng đầu tư của Việt Nam nhờ thu hút nhiều nhà đầu tư có ý thức bền vững hơn.
Đề xuất chính sách
Từ góc độ chính sách, các nhà tổ chức giải thưởng SRA (Ban Tổ chức Cuộc bình chọn Doanh nghiệp niêm yết) nên đảm bảo rằng giải thưởng tiếp tục phù hợp với những tiêu chuẩn được quốc tế chấp nhận, thúc đẩy hơn nữa niềm tin của nhà đầu tư. Điều đó sẽ rất cần thiết để duy trì các tác động dài hạn trên thị trường và khuyến khích nhiều công ty áp dụng các thực hành bền vững.
Để tăng cường hơn nữa vai trò của báo cáo phát triển bền vững trên thị trường tài chính Việt Nam, các cơ quan quản lý có thể đưa ra những hướng dẫn rõ ràng và nghiêm ngặt hơn về những tiêu chuẩn báo cáo phát triển bền vững, đảm bảo tính nhất quán và khả năng so sánh giữa các ngành. Điều này sẽ đem đến cho nhà đầu tư dữ liệu đáng tin cậy hơn để đánh giá giá trị dài hạn của công ty.
Việc thúc đẩy thành lập các ủy ban phát triển bền vững trong cấu trúc quản trị doanh nghiệp cũng có thể đảm bảo rằng tính bền vững được xem là một ưu tiên chiến lược ở cấp hội đồng quản trị.
Nhìn chung, các chính sách này sẽ thúc đẩy môi trường đầu tư bền vững và minh bạch hơn, với mục tiêu cuối cùng là thúc đẩy tăng trưởng bền vững và nâng cao vị thế của Việt Nam trên thị trường toàn cầu.