Dựa trên dữ liệu từ S&P Global Mobility, tổng công suất hàng năm tại các cơ sở sản xuất xe điện dự kiến đạt 3.930 GWh, trong khi nhu cầu dự kiến đạt 1.161 GWh.
Nguồn cung dự kiến sẽ duy trì ở mức ít nhất gấp ba lần nhu cầu cho đến năm 2026 và tăng hơn gấp đôi vào năm 2030. Trong khi đó, công suất của một số cơ sở sản xuất đang được xây dựng tại Trung Quốc vẫn chưa được công bố, và điều này đồng nghĩa với việc khoảng cách này có thể còn lớn hơn nữa.
Trung Quốc sản xuất khoảng 70% pin xe điện của thế giới. Theo SNE Research của Hàn Quốc, Contemporary Amperex Technology (CATL) đã dẫn đầu thị trường trong nửa đầu năm nay, kế đến là BYD. Trong khi Hàn Quốc và Nhật Bản từng nắm giữ phần lớn trên thị trường, LG Energy Solution và Panasonic Holdings lần lượt xếp thứ ba và thứ sáu với thị phần tiếp tục suy giảm.
Các quốc gia bao gồm Mỹ và Nhật Bản đã khuyến khích các công ty sản xuất pin trong nước để tránh phụ thuộc vào Trung Quốc, nhưng chiến lược này đang phản tác dụng với sự sụt giảm lớn bất ngờ về nhu cầu xe điện.
Tình trạng dư thừa đặc biệt nghiêm trọng ở Bắc Mỹ, trong đó nguồn cung dự kiến sẽ đạt 4,8 lần nhu cầu trong năm nay và khoảng cách dự kiến sẽ duy trì trên 4 lần cho đến năm 2028.
| |
Pin xe điện có xu hướng dư cung trong những năm tới |
Đầu tư vào sản xuất pin đã tăng vọt sau khi Đạo luật Giảm Lạm phát (IRA) được thông qua dưới thời cựu Tổng thống Joe Biden, thiết lập các ưu đãi cho sản xuất xe điện tại Bắc Mỹ. Tuy nhiên, Tổng thống Donald Trump hiện tại đang hủy bỏ các chính sách này, cùng với sự suy giảm chung của thị trường xe điện đang thúc đẩy các công ty xem xét lại kế hoạch của mình.
Panasonic đã khởi công một nhà máy sản xuất pin tại Mỹ vào tháng 7, nhưng đang trì hoãn việc đưa vào hoạt động dự kiến vào cuối năm tài chính 2026, chủ yếu do lo ngại về rủi ro tăng công suất quá sớm trong bối cảnh lợi nhuận của khách hàng chủ chốt Tesla sụt giảm. Các nhà sản xuất pin lớn của Hàn Quốc, vốn dự kiến đầu tư mạnh vào Mỹ, cũng đang xem xét lại kế hoạch do lợi nhuận giảm.
Các nhà sản xuất ô tô cũng đang giảm quy mô đầu tư trong bối cảnh thị trường xe điện đang chững lại. Toyota Motor đã hoãn việc xây dựng một nhà máy pin theo kế hoạch tại Nhật Bản, và Honda Motor đang trì hoãn kế hoạch xây dựng các cơ sở sản xuất xe điện và pin tại Canada trong hai năm.
Do lượng đơn đặt hàng từ các khách hàng hiện tại đang giảm, các nhà sản xuất pin đang tranh giành khách hàng. Panasonic đang đặt mục tiêu bán nhiều hơn cho các nhà sản xuất xe điện mới nổi.
Tình trạng dư thừa nguồn cung pin ngày càng thể hiện rõ nét kể từ năm 2024, khi doanh số bán xe điện bắt đầu hạ nhiệt. Theo Goldman Sachs, giá pin xe điện năm ngoái trung bình là 111 USD/KWh, đã giảm 26% so với năm 2023, và dự báo con số này có thể giảm xuống còn khoảng 80 USD/KWh vào cuối năm 2026.
Northvolt, nhà sản xuất pin của Thụy Điển đã nộp đơn xin bảo hộ phá sản vào tháng 3.
Mặc dù vậy, các công ty Trung Quốc vẫn đang đẩy mạnh đầu tư do nhu cầu trong nước tiếp tục tăng, cùng với sự phụ thuộc ngày càng tăng của các nhà sản xuất ô tô châu Âu vào pin của các công ty Trung Quốc. CATL đang mở rộng đầu tư vào châu Âu, trong khi BYD đang tăng cường sản xuất pin giá rẻ.
Những xu hướng này có thể sẽ làm gia tăng khoảng cách giữa các nhà sản xuất pin Trung Quốc và các nhà sản xuất ở nơi khác về năng lực và khả năng kỹ thuật, đồng thời có khả năng buộc các nhà sản xuất ô tô phải phụ thuộc vào Trung Quốc về linh kiện cốt lõi nếu xe điện phát triển.
Bên cạnh đó, việc các nhà sản xuất pin giảm đầu tư có thể sẽ gây ra hiệu ứng lan tỏa xuống chuỗi cung ứng. Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) đã cảnh báo rằng nếu đầu tư vào phát triển lithium và niken sụt giảm, tình trạng thiếu hụt lithium và các nguồn tài nguyên khác có thể xảy ra vào năm 2030.