Gặp bất lợi vì được miễn thuế VAT
Luật số 71/2014/QH13 sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật về thuế, có hiệu lực từ ngày 1/1/2015 quy định, phân bón không chịu thuế VAT. Quy định này sau đó gây nhiều bức xúc đối với người nông dân và cả doanh nghiệp.
Bởi lẽ, khi nằm trong nhóm không phải chịu thuế VAT, doanh nghiệp không được kê khai, khấu trừ và hoàn thuế VAT đầu vào, doanh nghiệp phải tính vào chi phí, khiến giá thành tăng. Giá thành của mặt hàng tăng cao sẽ khiến doanh nghiệp gặp bất lợi trong cạnh tranh với hàng nhập khẩu, khách hàng là nông dân sẽ phải mua sản phẩm với giá cao.
Chính câu chuyện tưởng như có lợi (miễn thuế VAT) lại làm cho doanh nghiệp phân bón chịu thêm nhiều sức ép từ cải thiện năng lực cạnh tranh và không có tác dụng khuyến khích sản xuất nông nghiệp.
Thực tế, nhiều doanh nghiệp phân bón buộc phải giảm công suất, giảm sản lượng và thiệt hại nhiều tỷ đồng vì không được khấu trừ, hoàn thuế.
Chẳng hạn, tại Công ty cổ phần Phân bón Dầu khí Cà Mau (PVCFC - Đạm Cà Mau), lãnh đạo Công ty cho biết, mỗi năm, Đạm Cà Mau không được khấu trừ gần 350 tỷ đồng tiền thuế, doanh nghiệp buộc phải "khấu trừ" vào giá bán.
Hay tại Tổng công ty Phân bón và Hóa chất Dầu khí - CTCP (PVFCCo - Đạm Phú Mỹ), từ năm 2015 đến nay, khi phân bón không thuộc đối tượng chịu thuế VAT, Tổng công ty không được khấu trừ gần 1.000 tỷ đồng tiền thuế và doanh nghiệp buộc phải khấu trừ vào giá bán, nên khách hàng - người nông dân bị chịu thiệt.
Ông Nguyễn Hạc Thúy, Quyền Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Phân bón Việt Nam nhìn nhận, quy định miễn thuế VAT không hề có lợi cho cả doanh nghiệp phân bón và người nông dân.
Theo ông Thúy, doanh nghiệp sản xuất phân bón đầu tư gồm xây dựng nhà xưởng, máy móc, thiết bị…, các chi phí đều có thuế VAT, nhưng lại không được khấu trừ thuế, khiến doanh nghiệp phải tính luôn vào giá thành và nông dân phải mua với giá cao. Điều này được các công ty phân bón lớn như Đạm Cà Mau, Đạm Phú Mỹ, Ba Con Cò… xác nhận.
Muốn đóng thuế VAT mức 5% để có động lực tăng trưởng
Không ít doanh nghiệp lo ngại, chính sách thuế VAT như hiện tại sẽ khiến ngành phân bón kinh doanh đi giật lùi, vì doanh nghiệp không muốn đầu tư; càng đầu tư hiện đại, giá thành càng cao, khả năng thu hồi vốn thấp, trong khi chi phí đầu tư tính vào giá thành sản phẩm, doanh nghiệp gặp khó trong cạnh tranh với phân bón nhập khẩu.
Chính sách thuế VAT hiện nay không khuyến khích doanh nghiệp đầu tư công nghệ mới trong sản xuất, dễ dẫn tới bị lạc hậu trong thời cách mạng công nghiệp 4.0.
Bên cạnh đó, việc loại bỏ thuế VAT làm giảm đóng góp thuế của doanh nghiệp phân bón cho ngân sách nhà nước. Trong khi chi phí doanh nghiệp tăng lên, nhưng nguồn thu nhà nước lại giảm đi, đây là một sự lãng phí lớn.
Để hỗ trợ nông dân, khuyến khích ngành nông nghiệp phát triển bền vững, Hiệp hội Phân bón Việt Nam đề nghị Quốc hội, Chính phủ thay đổi chính sách thuế VAT với phân bón là áp mức 5%, thay vì phân bón không thuộc đối tượng chịu thuế như hiện tại.
Tổng thư ký Hiệp hội Phân bón Việt Nam cho rằng, nếu đánh thuế VAT 5% đối với phân bón sẽ thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư sản xuất công nghệ cao.
Việc thay đổi này sẽ giúp cho nhiều bên có lợi: doanh nghiệp có động lực thúc đẩy sản xuất phân bón chất lượng cao, phân bón hữu cơ, giảm giá thành sản phẩm; nông dân được sử dụng sản phẩm chất lượng tốt, giá thành phải chăng; ngân sách nhà nước có thêm khoản thu thuế từ khối doanh nghiệp phân bón.
Trên thế giới, rất nhiều nước quy định thuế VAT ở mức cao đối với doanh nghiệp sản xuất phân bón. Chẳng hạn, tại Pháp đang áp dụng thuế VAT với phân bón là 20%, còn Na Uy là 25%...
Nghịch lý xin được đóng thuế VAT của doanh nghiệp phân bón Việt Nam thực chất là nhu cầu thiết thực để doanh nghiệp ngành này có thêm động lực tăng trưởng trong dài hạn, đầu tư công nghệ để phát triển tốt hơn, đem lại lợi ích cho nông dân.
