Tính đến 31/3/2025, dư nợ tín dụng xanh của BIDV đạt 78.605 tỷ đồng.
Đa dạng sản phẩm tài chính xanh
Trong thập kỷ vừa qua, các tổ chức tài chính quốc tế như IFC, ADB và hàng loạt ngân hàng thương mại tại Việt Nam như HSBC, Standard Chartered, VPBank, BIDV, Vietcombank, VietinBank, UoB… đã xây dựng và triển khai các sản phẩm tài chính xanh đa dạng như cho vay xanh, khung trái phiếu xanh.
Đơn cử, chương trình cho vay xanh của BIDV có quy mô hơn 10.000 tỷ đồng, VietinBank có gói vốn xanh quy mô 5.000 tỷ đồng, UoB hỗ trợ giảm lãi suất thả nổi cho người mua nhà có chứng chỉ công trình xanh, hay IFC đồng hành cùng BIM Land phát hành trái phiếu liên kết bền vững trị giá 150 triệu USD…
Song song đó, Việt Nam đang trở thành điểm đến hấp dẫn với các dòng vốn xanh nhờ vào cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 và nhu cầu đô thị hóa bền vững ngày càng lớn.
Hiện tại, thị trường tài chính xanh tại Việt Nam đã bắt đầu hình thành, với nhiều sản phẩm như cho vay xanh, trái phiếu xanh (green bond) - nguồn vốn tập trung vào các dự án giảm phát thải các-bon, năng lượng tái tạo, công trình xanh; các khoản vay liên kết bền vững (sustainability-linked loans) - khoản vay mà lãi suất được điều chỉnh dựa trên việc doanh nghiệp có đạt được mục tiêu phát triển bền vững đã cam kết hay không; hay trái phiếu xanh dương (blue bond) - tập trung vào các dự án bảo vệ và khai thác bền vững nguồn tài nguyên biển, một tiềm năng lớn đối với Việt Nam, quốc gia có đường bờ biển dài và nền kinh tế biển đang phát triển.
Một số định chế đã thí điểm các mô hình vay mà chi phí vốn được điều chỉnh tùy theo việc doanh nghiệp đạt được các chỉ số bền vững cụ thể.
Trong tương lai, nhiều sản phẩm tài chính tiên tiến hơn như trái phiếu liên kết phát triển bền vững (sustainability-linked bonds) - trái phiếu có lãi suất hoặc điều khoản tài chính thay đổi, dựa trên việc tổ chức phát hành có đạt các mục tiêu phát triển bền vững đã cam kết hay không, hay các gói trái phiếu xã hội (social bond) - hỗ trợ các dự án mang tính cộng đồng như nhà ở xã hội, y tế, giáo dục và các gói tài chính khí hậu (climate finance) kết hợp bảo hiểm và chuyển giao rủi ro cũng đang được nghiên cứu triển khai.
Nhờ những chương trình này, các doanh nghiệp có thể tiếp cận nguồn vốn với lãi suất và điều kiện vay ưu đãi, ví dụ thời gian vay vốn dài hơn với lãi suất cố định, hỗ trợ kỹ thuật, đào tạo chuyên môn, tạo động lực để áp dụng các giải pháp tiết kiệm năng lượng, giảm khí thải và nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên, bảo tồn môi trường trong các dự án của mình nhưng vẫn đem lại hiệu quả kinh tế.
Cơ hội cho các doanh nghiệp chú trọng phát triển bền vững
Tuy nhiên, cơ hội chỉ thực sự mở ra với những doanh nghiệp có chiến lược rõ ràng và năng lực triển khai thực chất. Các nhà đầu tư ngày nay không chỉ tìm kiếm những cam kết “xanh” trên giấy, mà đòi hỏi bằng chứng cụ thể, minh bạch, có kiểm chứng.
Điều này đòi hỏi doanh nghiệp Việt phải chuyển mình nhanh chóng, từ việc rà soát và tổng kết các thành tựu xanh hiện có, xây dựng chiến lược bền vững dài hạn đến việc đầu tư cho công cụ đo lường, báo cáo và đạt được các chứng nhận xanh quốc tế.
 |
Bà Nguyễn Thị Mai Tổng giám đốc CTCP Tài chính Thông minh SmartF |
Việc lập báo cáo ESG hay báo cáo phát triển bền vững định kỳ không chỉ phục vụ mục đích minh bạch hóa mà còn thể hiện cam kết nghiêm túc với các nhà đầu tư, khách hàng và cộng đồng.
Thách thức trong việc chuyển đổi xanh rõ ràng là không nhỏ. Chi phí đầu tư cho các dự án phát thải thấp, bền vững có thể sẽ cao hơn trong giai đoạn đầu, vì vậy, doanh nghiệp phải nâng cao năng lực nội bộ, đào tạo nhân lực, huy động hiệu quả nguồn lực để đảm bảo hiệu quả kinh tế dài hạn.
Nhưng đổi lại, đây là con đường giúp doanh nghiệp nâng cao vị thế trên thị trường, dễ dàng tiếp cận các nguồn vốn ưu tiên phát triển bền vững đa dạng, tăng giá trị thương hiệu và khả năng thu hút nhà đầu tư dài hạn.
Nhận thức rõ giá trị của phát triển bền vững, một số doanh nghiệp tiên phong tại Việt Nam đã thể hiện cam kết mạnh mẽ trong việc áp dụng các nguyên tắc ESG vào thực tiễn.
Bên cạnh trường hợp của BIM Land, Becamex là một ví dụ tiêu biểu khác về doanh nghiệp biết nắm bắt xu thế, đồng thời theo đuổi mục tiêu phát triển kinh tế song hành với phát triển bền vững và trách nhiệm xã hội.
Sau khi nhận được hỗ trợ kỹ thuật từ Ngân hàng Thế giới trong việc xây dựng mô hình khu công nghiệp sinh thái, Becamex đã chính thức khởi công khu công nghiệp mới được thiết kế theo mô hình này, đánh dấu bước chuyển mình quan trọng trong chiến lược phát triển xanh của doanh nghiệp.
Một ví dụ khác trong ngành tài chính là BIDV. Tính đến 31/3/2025, dư nợ tín dụng xanh của BIDV đạt 78.605 tỷ đồng, chiếm 3,8% tổng dư nợ tín dụng của Ngân hàng, với 2.132 dự án, phương án kinh doanh của 1.764 khách hàng.
Tín dụng xanh được BIDV xác định là một trong các mục tiêu ưu tiên hàng đầu trong chiến lược kinh doanh dài hạn, theo công bố của Ngân hàng. Bên cạnh đó, BIDV cũng đang đẩy mạnh hợp tác với các tổ chức tài chính quốc tế nhằm phát triển đa dạng các sản phẩm tài chính xanh và tăng cường huy động nguồn vốn phục vụ cho các dự án phát triển bền vững.
Không thể không nhắc đến vai trò của hợp tác, yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp Việt tiếp cận các dòng vốn mới một cách hiệu quả.
Sự đồng hành giữa doanh nghiệp, tổ chức tài chính, chính quyền địa phương và các tổ chức phát triển quốc tế là chất xúc tác để mở rộng quy mô thị trường tài chính bền vững.
Việc tham gia vào các mạng lưới doanh nghiệp phát triển bền vững, chia sẻ kinh nghiệm và duy trì đối thoại với các bên liên quan sẽ giúp doanh nghiệp thích ứng nhanh với các yêu cầu mới, đồng thời thể hiện hình ảnh Việt Nam như một nền kinh tế năng động, có trách nhiệm và đáng tin cậy với nhà đầu tư quốc tế.
Hệ sinh thái tài chính bền vững tại Việt Nam đã qua giai đoạn sơ khởi và đang bước vào giai đoạn phát triển đầy tiềm năng. Các doanh nghiệp tư nhân năng động sẽ nắm bắt cơ hội này để hành động.
Việc chủ động tiếp cận, nâng cao năng lực và tham gia sâu vào các chuỗi giá trị bền vững sẽ giúp doanh nghiệp không chỉ tiếp cận nguồn vốn tốt hơn, mà còn góp phần định hình một tương lai phát triển xanh, bao trùm và bền vững cho đất nước. Tài chính xanh không còn là một xu thế nhất thời, mà là động lực cốt lõi cho sự phát triển lâu dài của doanh nghiệp và nền kinh tế Việt Nam trong thời đại mới.
Bà Nguyễn Thị Mai, Tổng giám đốc CTCP Tài chính Thông minh SmartF là chuyên gia có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực phát triển đô thị và bất động sản bền vững, tài chính đô thị và thị trường vốn tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương và Bắc Mỹ.
Bà Mai nhận bằng thạc sĩ từ Đại học Tổng hợp Saitama (Nhật Bản) và hoàn thành chương trình nghiên cứu tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT). Bà là diễn giả tại nhiều sự kiện quan trọng về tài chính, đầu tư, quy hoạch đô thị và phát triển bền vững và sở hữu Chứng chỉ Đầu tư Bền vững CFA.
Năm 2023, bà được vinh danh trong danh sách 50 Ngôi sao Đang lên Toàn cầu trong lĩnh vực ESG. Bà cũng là đại diện của Việt Nam trong chương trình Ford Philanthropy Fellowship 2025.
