Cuối năm 2022, Mỹ có tới 4.706 ngân hàng đang hoạt động, vượt xa các quốc gia khác trên thế giới. Tuy nhiên có rất nhiều ngân hàng trùng tên hoặc na ná tên với nhau, điều này rất hay gây nhầm lẫn cho các khách hàng gửi tiền. Vậy nên khi Signature Bank ở New York sụp đổ và bị FIDC kiểm soát, những người gửi tiền ở tận các bang xa như Arkansas, Georgia và Ohio đã rất lo lắng vì có tới 4 ngân hàng có tên Signature Bank ở Mỹ. Khách hàng ở các bang khác chưa thể biết chính xác ngân hàng nào đang gặp rắc rối.
Trong giai đoạn thông tin chưa rõ ràng, Signature Bank ở bang Arkansas phải đính chính để trấn an nhà đầu tư rằng họ không phải Signature Bank ở New York mà là các ngân hàng ở bang Arkansas. Việc có nhiều ngân hàng trùng tên Signature Bank cũng phản ánh một thực tế rằng Mỹ đang có quá nhiều ngân hàng.
Thậm chí, cả đất nước Canada còn có ít ngân hàng hơn một bang North Dakota của Mỹ. Số lượng ngân hàng ở Nhật Bản chỉ bằng 4% ở Mỹ. Liên minh châu Âu (EU) cũng có nhiều ngân hàng, nhưng cũng chỉ có tỷ lệ 1,2 ngân hàng trên 100.000 người, vẫn ít hơn so với con số 1,4 của Mỹ.
Cho tới giữa thập niên 80, nhiều bang ở Mỹ không cho phép các ngân hàng hoạt động xuyên bang. Một số thậm chí không cho phép các chi nhánh vượt qua ranh giới quận. Cho đến năm 1994, Đạo luật Ngân hàng liên bang Riegle-Neal mới cho phép các ngân hàng mở các chi nhánh nhận tiền gửi vượt khỏi biên giới tiểu bang, bằng cách sáp nhập với các ngân hàng khác.
Chính sách này đã mở ra làn sóng hợp nhất giữa các ngân hàng. Trong 30 năm qua, số lượng ngân hàng ở Mỹ đã thu hẹp khoảng 3%/năm.
Nhưng ngay cả sau nhiều vụ sáp nhập và mua lại, Mỹ vẫn còn quá nhiều ngân hàng. Người tiêu dùng có nhiều sự lựa chọn, nhưng sự cạnh tranh trong một hệ thống bị phân mảnh có thể dẫn tới sự bất ổn tiềm tàng.
Trong quá khứ, có rất nhiều nghiên cứu cho thấy cạnh tranh khốc liệt có thể khiến các chủ ngân hàng dễ chọn sai hướng kinh doanh. Cựu Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành Citigroup, Chuck Prince từng nhận định: “Chừng nào nhạc còn đang phát là còn nhảy” và sau đó 15 tháng ngân hàng của ông đã phải nhờ tới sự hỗ trợ của Chính phủ Mỹ.
Gần đây hơn, các giám đốc điều hành của Silicon Valley Bank (SVB) có thể đã được khuyến khích chấp nhận rủi ro nhiều hơn vì mức lương của họ gắn liền đến mức ROE mà họ tạo ra so với các ngân hàng cùng quy mô. Bên cạnh đó, khi tìm kiếm lợi thế cạnh tranh trong hoạt động kinh doanh của ngành ngân hàng, Alan Lane, Giám đốc điều hành của Silvergate, đã coi tiền ảo là cơ hội để cung cấp dịch vụ ngân hàng cho những công ty bị các ngân hàng khác không để ý đến.
Trong sự đánh đổi giữa ổn định tài chính và cạnh tranh, nhiều chính quyền chủ yếu chọn sự ổn định. Chủ tịch Cơ quan Giám sát thị trường tài chính Thụy Sĩ (FINMA) đã bỏ qua những lo ngại về chống độc quyền khi đưa ra lời khuyên UBS thâu tóm Credit Suisse vốn đang trong cơn khủng hoảng. Đây cũng là chính sách mà các cơ quan quản lý của Anh đã sử dụng trong cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008.
Các nhà chức trách Mỹ tỏ ra không đồng tình về việc đánh đổi giữa quyền cạnh tranh và sự ổn định. Một phần do chính quyền tôn trọng sự độc lập của các ngân hàng tư nhân. Mặt khác, chủ yếu là do các ngân hàng nhỏ khai thác đáng kể sức mạnh vận động hành lang.
Nhiều thành viên Quốc hội Mỹ nằm trong số 25 nhà tài trợ hàng đầu của các ngân hàng nhỏ, theo dữ liệu do Byrne Hobart. Điều này dẫn tới các ngân hàng Mỹ phải tuân theo giới hạn về quy mô của họ. Đạo luật Riegle-Neal đã giới hạn các ngân hàng quốc gia ở mức 10% thị phần tiền gửi. Tuy nhiên, giới hạn này có thể được gỡ bỏ với sự chấp thuận của Fed trong trường hợp một ngân hàng mua lại một ngân hàng bị vỡ nợ hoặc có nguy cơ vỡ nợ.
Do vậy, một hệ thống ngân hàng càng lớn sẽ phải chịu sự giám sát đầy đủ và nghiêm ngặt hơn các ngân hàng nhỏ. Cuộc khủng hoảng ngành ngân hàng gần đây đã cho thấy tầm quan trọng của việc này. Vậy nên, nếu Mỹ muốn duy trì sự cạnh tranh trong ngành ngân hàng thì có thể phải trả một cái giá khá đắt, đó là sự bất ổn gia tăng.
