Tổng thống Donald Trump cho rằng việc tăng thuế thép sẽ có lợi cho hoạt động kinh doanh của liên doanh giữa US Steel và Nippon Steel tại Mỹ. Ảnh: AFP
Thuế quan 50% của Mỹ đối với thép và nhôm nhập khẩu có hiệu lực từ 00:01 sáng ngày 4/6 (giờ miền Đông Bắc Mỹ) sau khi Tổng thống Trump ký ban hành một sắc lệnh hành pháp vào chiều ngày 3/6.
Như vậy, thuế quan mới cao gấp 2 lần thuế nhập khẩu thép và nhôm mà Tổng thống đưa ra vào đầu năm nay. Riêng Vương quốc Anh sẽ được hưởng mức thuế quan cũ là 25% đối với các sản phẩm thép và nhôm xuất khẩu sang Mỹ và đây là khoản miễn trừ cho London sau khi hai bên đã đạt thỏa thuận thương mại vào tháng trước.
Tuy nhiên, Tổng thống Trump cho biết ông có thể áp dụng mức thuế cao hơn đối với London nếu Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick "xác định rằng Anh đã không tuân thủ các nội dung có liên quan" của thỏa thuận thương mại giữa hai bên sau thời hạn ngày 9/7.
Động thái thuế quan trên làm leo thang cuộc chiến thương mại toàn cầu một tuần sau khi Tòa án thương mại quốc tế Mỹ ra phán quyết rằng phần lớn các khoản thuế quan của Tổng thống là bất hợp pháp. Thế nhưng, Tòa phúc thẩm liên bang Mỹ hôm 30/5 đã tạm thời khôi phục các khoản thuế đó bằng việc chấp thuận kiến nghị của chính quyền Tổng thống Trump cho việc tạm dừng phán quyết của Tòa án thương mại quốc tế Mỹ.
Sắc lệnh của Tổng thống Trump nhằm mục đích chống lại các sản phẩm thép và nhôm giá rẻ của nước ngoài, mà chính quyền của ông tin rằng chúng làm suy yếu các nhà sản xuất Mỹ. Sắc lệnh cũng nhằm giảm thiểu mọi mối đe dọa an ninh quốc gia tiềm tàng do hàng nhập khẩu gây ra.
"Tôi đã quyết định rằng cần phải tăng thuế thép và nhôm như đã đề cập trước đó để điều chỉnh việc nhập khẩu các mặt hàng thép và nhôm và các mặt hàng phái sinh của chúng để những mặt hàng nhập khẩu đó không đe dọa làm suy yếu an ninh quốc gia. Theo đánh giá của tôi, việc tăng thuế sẽ chống lại hiệu quả hơn việc các quốc gia khác tiếp tục bán thép và nhôm giá rẻ, dư thừa tại thị trường Mỹ và do đó làm suy yếu khả năng cạnh tranh của ngành công nghiệp thép và nhôm Mỹ", Tổng thống Trump viết trong sắc lệnh.
Thuế quan mới đối với thép và nhôm nhập khẩu giúp củng cố những nỗ lực của Tổng thống Trump trong việc định hình lại thương mại quốc tế, ngay cả khi phần lớn chương trình nghị sự thương mại của ông vẫn còn bấp bênh về mặt pháp lý.
Trước đó, Tổng thống Trump đã công bố kế hoạch tăng thuế nhập khẩu thép lên 50% trong chuyến thăm một nhà máy của "đế chế" thép Mỹ US Steel ở bang Pennsylvania vào tuần trước.
Mức thuế mới được xem là một biện pháp nhằm hiện thực hóa cam kết của ông Trump rằng thỏa thuận hợp tác giữa US Steel và "ông lớn" ngành thép Nhật Bản Nippon Steel sẽ có lợi cho công nhân thép tại bang chiến địa Pennsylvania. Tuy nhiên, thỏa thuận đã vấp phải sự phản đối của nghiệp đoàn công nhân ngành thép Mỹ United Steelworkers, những người lo ngại rằng quyền sở hữu của đế chế thép Nhật Bản có thể khiến công suất giảm và việc làm bị chuyển sang các nhà máy khác.
Theo số liệu từ Morgan Stanley, Mỹ nhập khẩu khoảng 17% nhu cầu thép của mình, phần lớn đến từ Canada, Brazil và Mexico. Các công ty xây dựng cảnh báo rằng những khoản thuế quan của Tổng thống Trump sẽ làm tăng giá thành các vật liệu xây dựng quan trọng, kéo giảm nguồn cung và làm tăng chi phí nhà ở xây mới.
Động thái tăng gấp đôi thuế nhập khẩu thép và nhôm của Mỹ đã nhanh chóng vấp phải sự chỉ trích của phía Canada với lời cảnh báo rằng thuế quan có thể gây ra sự gián đoạn hàng loạt và tình trạng mất việc làm "thảm khốc".
