Căng thẳng địa chính trị giữa Nga và Ukraine đang diễn ra vào thời điểm quan trọng đối với mùa trồng trọt. Nông dân Ukraine mới bắt đầu trồng ngô và hoa hướng dương, tiến độ trồng trọt đang bị cản trở bởi các mỏ khai thác trên đồng ruộng và thiếu nhiên liệu cũng như phân bón. Đối với lúa mì được gieo vài tháng trước khi xung đột diễn ra thì một phần diện tích đã bị quân đội chiếm đóng.
 |
Thị phần xuất khẩu các loại cây trồng của Ukraine |
Việc các cảng gần như bị đóng cửa, nông dân cũng đang cân nhắc chuyển sang các loại cây trồng phù hợp với nhu cầu tiêu dùng trong nước hơn là xuất khẩu. Ngay cả ở giai đoạn đầu của mùa trồng trọt, tình hình có vẻ ảm đạm, các nhà phân tích dự báo sản lượng giảm từ 30% đến 55%, tùy thuộc vào vụ mùa. Điều đó làm tăng thêm rủi ro thiếu hụt các mặt hàng chủ lực và có thể tiếp tục làm tăng áp lực giá lương thực toàn cầu vốn đã ở mức kỷ lục.
Alex Lissitsa, giám đốc điều hành của công ty nông nghiệp IMC SA có trụ sở tại Kyiv cho biết: “Rõ ràng là sẽ không có gì là bình thường”.
Ukraine là nhà xuất khẩu chính của ngô, dầu hướng dương và lúa mì, nhưng dòng chảy thương mại đã sụt giảm kể từ khi xung đột nổ ra. Mặc dù nước này đã tăng doanh số bán hàng bằng đường sắt qua biên giới phía tây của mình, nhưng khối lượng chỉ là một phần nhỏ của thương mại đường biển thông thường.
Sự gián đoạn đã khiến giá cây trồng toàn cầu lên mức cao nhất mọi thời đại vào tháng trước và gây ra những lo lắng về an ninh lương thực trên khắp Trung Đông và châu Phi, khu vực có một số khách hàng hàng đầu của Ukraine. Điều này cũng làm giảm thu nhập đối với nông dân địa phương, trong bối cảnh có thể hết kho dự trữ khi đến mùa thu hoạch, khi các loại cây trồng mới cạnh tranh với lượng ngũ cốc tồn đọng.
Nhà phân tích Elena Neroba của Maxigrain cho biết: “Nếu không có nhiên liệu, nông dân không thể trồng trên nhiều hecta. Một số nông dân vẫn không được tiếp cận với hạt giống và phân bón. Ngay cả khi họ đã nhận được thanh toán, chuỗi cung ứng giao hàng cũng không hoạt động tốt như bình thường”.
Bất kể sản lượng bị ảnh hưởng như thế nào bởi căng thẳng địa chính trị hay thời tiết như mọi năm thì sản lượng sẽ xuất khẩu ra thị trường thế giới vẫn chưa rõ ràng, từ cả vụ thu hoạch gần đây nhất và vụ tiếp theo.
Nhà phân tích Neroba cho biết, trong khi các chuyến hàng đường sắt đang tăng tốc, vẫn có hiện tượng tắc nghẽn của các toa xe ở biên giới và thiếu kho chứa để giao hàng. Theo ước tính của Câu lạc bộ Doanh nghiệp Nông nghiệp Ukraine, với công suất tối đa 1 triệu tấn một tháng, có thể mất hai năm để giải phóng lượng hàng tồn đọng.
Nhà phân tích trưởng của Barva, Andrey Novoselov cho biết, không có gì ngạc nhiên khi các kho dự trữ của Ukraine đang phình ra và chất lượng của một số loại cây trồng như hoa hướng dương có thể xấu đi nếu để quá lâu. Ngay cả khi các cảng mở cửa trở lại, sẽ mất thời gian để giải quyết vấn đề này.
Theo đó, chính phủ đã khuyến khích người trồng chuyển sang các loại ngũ cốc tiêu thụ tại địa phương hoặc các loại hạt có dầu năng suất thấp hơn tạo ra ít chủng loại khi thu hoạch hơn. Nông dân đã bắt đầu chuyển hướng khỏi các loại cây trồng tập trung vào xuất khẩu.
