Việc một cổ đông ngoại cùng lúc nắm giữ lượng lớn cổ phần tại 3 công ty bảo hiểm nội như trường hợp của Dongbu là điều chưa từng có tiền lệ tại Việt Nam
Doanh thu BSH giảm gần nửa, DVB tăng tới 66%
Với việc nắm giữ tới 75% cổ phần tại Bảo hiểm Sài Gòn - Hà Nội (BSH, mã chứng khoán BHI - UPCoM) và Bảo hiểm DBV (trước đây là Bảo hiểm Hàng không, VNI, mã chứng khoán AIC - UPCoM), Dongbu - công ty bảo hiểm phi nhân thọ lớn thứ 2 Hàn Quốc - chính thức tham gia điều hành 2 doanh nghiệp này. Còn tại Bảo hiểm Bưu điện (PTI, mã chứng khoán BHI - HNX), với tỷ lệ sở hữu hơn 37% cổ phần, cổ đông này cũng tham gia Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát của PTI.
Tiếp tục lộ trình tái cấu trúc trong năm 2025, trong khi DVB tập trung mở rộng thị phần, thúc đẩy doanh thu, thì BSH bất ngờ giảm gần một nửa doanh thu. Cụ thể, năm 2025, BSH lên kế hoạch đạt 1.745 tỷ đồng doanh thu bảo hiểm gốc, giảm hơn 44% so với năm trước (hơn 3.130 tỷ đồng), nhưng doanh thu phí nhận tái bảo hiểm tăng 4 lần, lên hơn 449 tỷ đồng (năm 2024 đạt hơn 117 tỷ đồng); phí nhượng tái bảo hiểm giảm gần 280 tỷ đồng; lợi nhuận sau thuế dự kiến đạt hơn 13 tỷ đồng, tăng 46,5% (năm 2024 đạt 8,92 tỷ đồng).
Việc đặt mục tiêu doanh thu bảo hiểm gốc giảm mạnh trong năm nay, theo Ban lãnh đạo BSH, là do Công ty thay đổi chiến lược kinh doanh theo hướng trở thành doanh nghiệp bảo hiểm quy mô vừa và nhỏ, tập trung vào cải thiện lợi nhuận gộp từ hoạt động kinh doanh bảo hiểm, thay vì chủ yếu dựa vào lợi nhuận hoạt động tài chính như trước đây.
Ông Đỗ Đăng Khang - Phó tổng giám đốc thường trực BSH cho hay, trong bối cảnh kinh tế có nhiều biến động, thị trường bảo hiểm phi nhân thọ chịu sức ép cạnh tranh gay gắt, BSH tập trung khai thác các nghiệp vụ hiệu quả, tái cấu trúc mô hình tổ chức theo hướng tinh gọn, minh bạch. Năm 2025, BSH sẽ tiếp tục rà soát, mạnh mẽ cắt giảm, điều chỉnh các sản phẩm kém hiệu quả, tập trung vào các sản phẩm có biên lợi nhuận tốt, kiểm soát chi phí, quy trình bồi thường…, từ đó cải thiện dần lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh bảo hiểm.
Số liệu từ Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam (IAV) cho thấy, 3 doanh nghiệp bảo hiểm do cổ đông Dongbu sở hữu vốn lớn hiện có vị trí sát nhau trong nhóm thị phần doanh thu bảo hiểm gốc lớn nhất, được xem là đối thủ cạnh tranh trực tiếp của nhau.
Năm 2024, PTI tụt 4 bậc từ vị trí thứ 4 trong năm 2023 xuống vị trí thứ 8 về thị phần doanh thu phí bảo hiểm gốc, tăng trưởng âm gần 22% so với năm 2023 và giảm ở hầu hết các mảng bảo hiểm do thay đổi chiến lược kinh doanh. BSH đứng vị trí thứ 9, còn DBV là thứ 10.
Trong năm 2025, DBV đặt mục tiêu tăng 3 bậc so với năm 2024, lọt Top 7 công ty bảo hiểm phi nhân thọ hàng đầu Việt Nam, đồng thời giữ vững vị trí dẫn đầu trong mảng bảo hiểm xe cơ giới. Cụ thể, tổng doanh thu gốc và nhận tái bảo hiểm phấn đấu đạt 4.929 tỷ đồng, tăng gần 67%. Trong đó, doanh thu bảo hiểm gốc tăng gần 68% lên 4.860 tỷ đồng; doanh thu hoạt động tài chính tăng 23% lên 184 tỷ đồng. Lợi nhuận sau thuế ước đạt 32 tỷ đồng, tăng 2,77 lần so với thực hiện năm 2024.
Việc DBV đặt tham vọng lớn năm nay gây chú ý trong bối cảnh thị trường bảo hiểm còn nhiều khó khăn, không ít doanh nghiệp tốp đầu lựa chọn kế hoạch tăng trưởng thận trọng, thậm chí điều chỉnh giảm doanh thu, lợi nhuận.
PTI tiếp tục “lép vế”
Theo nguồn tin riêng của phóng viên Báo Đầu tư Chứng khoán, do cùng chung một chủ là cổ đông lớn Dongbu nên việc đặt mục tiêu tăng 3 bậc kể trên của DBV là dựa trên nguồn doanh thu được điều chỉnh từ BSH chuyển sang. BSH được vận hành là một công ty bảo hiểm đẩy mạnh hoạt động bán buôn (bảo hiểm công trình, bảo hiểm tài sản kỹ thuật…), còn DBV tập trung vào hoạt động bán lẻ, ưu tiên ứng công nghệ, rút gọn quy trình, đơn giản hóa thủ tục.
Đến nay, BSH đã bảo hiểm xây dựng, lắp đặt cho nhà máy nhiệt điện An Khánh (Bắc Giang) - một trong những công trình an ninh năng lượng trọng điểm quốc gia, các dự án năng lượng quy mô lớn của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (thủy điện Yaly, nhiệt điện Quảng Trạch, nhiệt điện Nghi Sơn, nhiệt điện Duyên Hải 3 mở rộng...), Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng quốc gia Việt Nam (nhiệt điện Thái Bình 2, nhiệt điện Vũng Áng, nhiệt điện Sông Hậu 1), Tập đoàn Điện gió HBRE… Theo BSH cho biết cùng với nguồn lực được cộng hưởng từ cổ đông chiến lược Dongbu Hàn Quốc, BSH ngày càng được khách hàng ưu tiên lựa chọn để bảo hiểm cho các công trình lớn tại Việt Nam.
Còn với PTI, năm 2025 được duy trì định hướng từng bước khẳng định vị thế là một tổ chức tài chính - bảo hiểm uy tín. Mục tiêu là xây dựng năng lực lõi vững chắc trong lĩnh vực bảo hiểm, đầu tư và giáo dục đầu tư nhằm nâng cao hiệu quả quản trị và phát triển thị trường một cách bền vững, hướng tới phục vụ 10 triệu khách hàng, gấp 5 lần hiện tại.
Liên tục sụt giảm doanh thu hoạt động kinh doanh bảo hiểm từ năm 2022 đến 2024, PTI đặt mục tiêu đạt 4.550 tỷ đồng doanh thu từ mảng này trong năm 2025, thấp hơn DBV và BSH về thị phần nếu hoàn thành. Trong những năm qua, việc PTI lựa chọn đầu tư trái phiếu doanh nghiệp như là nguồn doanh thu chính, khác hẳn với số đông công ty bảo hiểm khác trên thị trường là đầu tư vào trái phiếu chính phủ và các kênh đầu tư được đánh giá có sự an toàn cao, cũng gây ra quan ngại từ phía các cổ đông, bao gồm cả Dongbu.
Trước thời điểm đổi tên VNI thành DBV, trên thị trường từng xuất hiện thông tin BSH và VNI do Dongbu nắm quyền chi phối sẽ sáp nhập để hợp nhất hoạt động, lấy tên thương hiệu mới nhằm cộng hưởng sức mạnh và tránh cạnh tranh chéo, nhưng vì nhiều lý do nên cổ đông Hàn Quốc này chưa thực hiện việc sáp nhập.
Trên thực tế, việc một cổ đông nước ngoài đồng thời sở hữu chi phối cũng như nắm quyền phủ quyết tại 3 doanh nghiệp bảo hiểm trong nước như trường hợp của Dongbu và DBV, BSH, PTI là điều chưa từng có tiền lệ tại thị trường bảo hiểm Việt Nam và tới nay, câu chuyện này vẫn được bàn tán nhiều.
Năm 2023, sau khi biết Dongbu sẽ mua 2 công ty bảo hiểm cạnh tranh trực tiếp với PTI, Chủ tịch Hội đồng quản trị PTI - bà Phạm Minh Hương đã bày tỏ sự quan ngại về việc đại diện cổ đông lớn này tham gia vào Hội đồng quản trị PTI, đồng thời góp mặt tại 2 công ty bảo hiểm đối thủ sẽ gây bất lợi, làm lộ các chiến lược kinh doanh của PTI. Chưa kể, nhiều kế hoạch quan trọng của PTI như tăng vốn điều lệ đều bị cổ đông ngoại này bác bỏ, từ đó đặt ra nghi vấn có hạn chế khả năng phát triển của PTI để đảm bảo lợi thế cạnh tranh của 2 công ty mới khi Dongbu đầu tư hay không. Vì thế, PTI đã gửi công văn lên Bộ Tài chính và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước để bảo vệ quyền lợi cho cổ đông Công ty.
Trong khi đó, đại diện Dongbu khẳng định, đây là chiến lược bình thường ở các thị trường phát triển. Ông Park Ki Huyn - Thành viên HĐQT kiêm đại diện vốn của Dongbu lúc bấy giờ cho biết, Dongbu là công ty bảo hiểm lớn, với lịch sử hơn 60 năm hoạt động tại Hàn Quốc và đang đầu tư vào nhiều thị trường khác trên thế giới. Chẳng hạn, ở Trung Quốc, tập đoàn này cùng lúc đầu tư vào nhiều công ty bảo hiểm, môi giới bảo hiểm khác nhau.
Trường hợp của Dongbu gợi lại câu chuyện của một nhà đầu tư khác cũng đến từ Hàn Quốc là Samsung Fire & Marine Insurance Company Limited (SFMI) khi mạnh tay chi hơn 25 triệu USD mua 20% cổ phần của Bảo hiểm Petrolimex (PJICO) vào năm 2017.
Lúc bấy giờ, khi cổ đông băn khoăn liệu lợi ích của việc chọn đối tác ngoại này có bị xung đột hay không khi SFMI cũng tham gia góp vốn vào liên doanh bảo hiểm phi nhân thọ khác cùng ngành nghề với PJICO, lãnh đạo PJICO cho biết, hợp đồng với đối tác đều có những cam kết rõ ràng để tránh xung đột trong hoạt động kinh doanh tại Việt Nam. Quá trình lựa chọn và đàm phán gần 2 năm với SFMI diễn biến theo chiều hướng tối ưu hoá lợi ích cho doanh nghiệp và cổ đông. PJICO sẽ tận dụng lợi thế của SFMI cho thị trường chưa được khai phá từ Samsung Vina như hệ thống bán lẻ, bảo hiểm trực tuyến, trong khi Samsung Vina tiếp tục tập trung vào mảng lợi thế như bảo hiểm tài sản, bảo hiểm hàng hóa…
