Chỉ số S&P 500 hiện đã giảm 5,4% kể từ thông báo áp thuế ngày 2/4 của Tổng thống Donald Trump, với những biến động mạnh gợi nhớ tới các giai đoạn khủng hoảng tài chính khét tiếng như năm 2008 và 1987. Ngoài cổ phiếu, các loại tài sản lớn khác của Mỹ cũng bắt đầu trượt dốc, bao gồm cả đồng đô la và trái phiếu Kho bạc.
Ngoài những biến động lớn trên thị trường cổ phiếu, các chuyên gia Phố Wall ngày càng lo ngại về những động thái trên thị trường tiền tệ và trái phiếu. Trái phiếu Kho bạc và đồng đô la thường được hưởng lợi trong giai đoạn bất ổn vì chúng được xem như một nơi trú ẩn an toàn, một chức năng của sức mạnh tài chính lịch sử của Mỹ.
Nhưng vào thứ Sáu (11/4), giá trái phiếu giảm đã đẩy lợi suất trái phiếu Kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm lên trên 4,5% trong thời gian ngắn, tăng từ mức 3,99% chỉ một tuần trước đó. Trong khi đó, chỉ số đô la Mỹ ICE đã đạt mức thấp nhất trong ba năm. Đồng đô la đã ghi nhận mức giảm đặc biệt mạnh so với các loại tiền tệ an toàn như yên Nhật và franc Thụy Sĩ, cũng như đồng euro.
"Thị trường đang đánh giá lại sức hấp dẫn về mặt cấu trúc của đồng đô la với tư cách là đồng tiền dự trữ toàn cầu của thế giới và đang trải qua quá trình phi đô la hóa nhanh chóng. Không nơi nào điều này rõ ràng hơn sự sụp đổ liên tục và kết hợp của thị trường tiền tệ và trái phiếu Mỹ khi tuần qua kết thúc", George Saravelos, chiến lược gia của Deutsche Bank cho biết.
Một đòn giáng vào lòng tin?
Ở một mức độ nào đó, một số động thái nhanh chóng trên thị trường tài chính có thể là cơ học, tác động lẫn nhau. Ví dụ, sự sụt giảm của cổ phiếu và trái phiếu Mỹ có thể gây áp lực giảm giá lên đồng đô la chỉ vì các nhà đầu tư nước ngoài hiện không còn nhu cầu về đồng đô la nữa.
Nhưng quy mô và phạm vi của các động thái cho thấy rằng có thể có điều gì đó sâu sắc hơn đang thay đổi và hiện có những nhà đầu tư đang tích cực quay lưng lại với Mỹ.
“Thông thường, khi mức thuế quan tăng mạnh, tôi sẽ mong đợi đồng đô la tăng giá. Tôi nghĩ rằng thực tế là đồng đô la giảm giá cùng lúc sẽ làm tăng thêm độ tin cậy cho câu chuyện về sự thay đổi sở thích của nhà đầu tư”, Chủ tịch Fed Minneapolis Neel Kashkari cho biết.
Quá trình suy nghĩ tương tự cũng có thể diễn ra trên thị trường trái phiếu, vì các chính phủ nước ngoài và các tổ chức khác thường là những người nắm giữ nhiều trái phiếu Kho bạc Mỹ. Gennadiy Goldberg, người đứng đầu chiến lược lãi suất Mỹ tại TD Securities cho biết ông chưa thấy bằng chứng trực tiếp nào cho thấy các nhà đầu tư nước ngoài đang bán tháo trái phiếu Kho bạc nhưng chỉ riêng nỗi sợ hãi cũng đủ để tác động đến thị trường.
"Ngay cả nhận thức rằng các nhà đầu tư nước ngoài đang cố gắng rời xa thị trường trái phiếu Kho bạc cũng có thể gây ra sự hoảng loạn khá lớn", chiến lược gia Goldberg cho biết.
Tác động kinh tế
Những động thái này không chỉ là sự trừu tượng của thị trường tài chính mà còn có thể có tác động kinh tế thực sự. Các công ty có hoạt động kinh doanh đáng kể ở nước ngoài có thể thấy sản phẩm của họ bị cuốn vào cuộc chiến thương mại toàn cầu. Tâm lý bài Mỹ cũng có thể trở thành vấn đề nếu tình trạng bế tắc tiếp diễn.
"Rất nhiều công ty lớn của chúng tôi có thương hiệu lớn ở nước ngoài đang bị phân biệt đối xử…Hiện tại, chúng tôi đang có vấn đề lớn về hình ảnh", Giám đốc điều hành BlackRock Larry Fink cho biết.
Lợi suất trái phiếu Kho bạc tăng cũng làm lu mờ triển vọng chi tiêu của chính phủ Mỹ và theo đó là tăng trưởng kinh tế. Lợi suất cao hơn có nghĩa là chính phủ Mỹ sẽ phải trả nhiều tiền lãi hơn cho bất kỳ khoản nợ nào mà họ gia hạn hoặc phát hành để chi tiêu mới, làm trầm trọng thêm lo ngại về thâm hụt ngân sách liên bang.
“Mức thâm hụt tài chính bền vững của Mỹ đang giảm xuống. Điều này làm giảm tính linh hoạt của chính quyền Mỹ trong việc theo đuổi chính sách tài khóa mở rộng để hỗ trợ tăng trưởng, tương tự như cách mà Anh và Pháp đã phải đối mặt với những hạn chế tương tự”, chiến lược gia Saravelos cho biết.
Bên cạnh đó, khả năng bùng phát lạm phát trở lại cũng đang là vấn đề mà thị trường lưu tâm. Mặc dù các số liệu gần đây tương đối ổn định, nhưng chúng không phản ánh thông báo về thuế quan vào tháng 4. Cuộc khảo sát người tiêu dùng mới nhất của Đại học Michigan cho thấy người Mỹ lo ngại về sự gia tăng lạm phát liên quan đến thuế quan.
Lạm phát không chỉ đáng lo ngại mà còn hạn chế các lựa chọn của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) vì sẽ miễn cưỡng cắt giảm lãi suất khi giá tiêu dùng tăng.
“Đó là về những gì sẽ xảy ra tiếp theo, đó là lạm phát do thuế quan thúc đẩy. Và điều đó đã thay đổi động lực ở thị trường trái phiếu…Và tất cả những cuộc thảo luận về việc đòn bẩy tài chính bị phá vỡ và liệu Trung Quốc có bán tháo trái phiếu Kho bạc Mỹ hay không cùng tất cả những thứ khác, đó chỉ là chất xúc tác cho động thái lớn hơn ở đây”, Jim Bianco, chủ tịch của Bianco Research cho biết.
